Δώστε χρόνο στα παιδιά να παίξουν με τους κολλητούς τους… εάν θέλετε να γεμίσουν γνώσεις και να ενισχυθεί η ανάπτυξή …
Η μείωση του παιχνιδιού αυξάνει την κατάθλιψη
Πριν από λίγο παρακολούθησα την αφήγηση ενός παραδοσιακού παραμυθιού και είναι αλήθεια πως θυμήθηκα τα παιδικά μου χρόνια. Πως θα ήταν εκείνη η ηλικία άραγε χωρίς παραμύθια ή χωρίς παιχνίδι; Τα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους σε παιδιά και εφήβους αυξάνονται ραγδαία. Πράγμα που συμβαίνει μόνο στον Δυτικό πολιτισμό και οφείλεται κατά πολύ στον τρόπο ζωής των νέων που ριζικά και με ταχύ ρυθμό αλλάζει. Ενώ υπάρχει μεγάλη κοινωνική ευημερία. Υπάρχει κάτι μήπως που κάνουμε λάθος;
Οι αλλαγές στην ψυχοπαθολογία δεν συσχετίζονται τόσο με οικονομικούς κύκλους ή πολέμους. Τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης στα παιδιά και τους εφήβους, ήταν πολύ χαμηλότερα κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, του Ψυχρού Πολέμου απ’ ό,τι είναι σήμερα. Αυτό φαίνεται να οφείλετε περισσότερο με στον τρόπο που οι νέοι βλέπουν τον κόσμο.
Πώς η μείωση του ελεύθερου παιχνιδιού έχει συμβάλει στην άνοδο του άγχους και της κατάθλιψης;
Η ελευθερία των παιδιών να παίξουν και να εξερευνήσουν από μόνα τους, χωρίς την άμεση καθοδήγηση και την κατεύθυνση των ενηλίκων, έχει μειωθεί πάρα πολύ. Το ελεύθερο παιχνίδι και η εξερεύνηση είναι ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν να λύνουν τα προβλήματά τους, να ελέγχουν τις ζωές τους, να αναπτύσσουν τα δικά τους συμφέροντα και να γίνουν υπεύθυνα για την επιδίωξη των δικών τους συμφερόντων. Στερώντας από τα παιδιά τις ευκαιρίες να παίξουν μόνα τους, μακριά από την άμεση εποπτεία και τον έλεγχο των ενηλίκων, τους στερούμε τις ευκαιρίες για να μάθουν πώς να παίρνουν τον έλεγχο της δικής τους ζωής.
Μπορεί να νομίζουμε ότι τα προστατεύουμε, αλλά στην πραγματικότητα μειώνουμε τη χαρά τους, μειώνοντας την αίσθηση του αυτο-ελέγχου, εμποδίζοντάς τα να ανακαλύψουν και να εξερευνήσουν πιθανότητες που θα τους ικανοποιούσαν και αυξάνοντας τις πιθανότητες να υποφέρουν από άγχος, κατάθλιψη και άλλες διαταραχές.
Πώς η καταναγκαστική εκπαίδευση στερεί από τους νέους τον προσωπικό έλεγχο οδηγώντας τα στο άγχος και την κατάθλιψη;
Αυξάνονται συνεχώς οι ώρες του σχολείου και οι σχολικές δραστηριότητες (όπως τα μαθήματα εκτός σχολείου και τα σπορ). Τα παιδιά σήμερα ξοδεύουν περισσότερες ώρες την ημέρα, ημέρες το χρόνο και χρόνια της ζωής τους στο σχολείο από ό,τι ποτέ πριν. Δίνεται περισσότερο βάρος από ποτέ στις εξετάσεις και στους βαθμούς. Ακόμα και έξω από το σχολείο, τα παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο από ποτέ σε περιβάλλοντα στα οποία κατευθύνονται, προστατεύονται και επιβραβεύονται από τους ενήλικες. Σε όλα αυτά τα περιβάλλοντα οι ενήλικες έχουν τον έλεγχο, όχι τα παιδιά.
Στο σχολείο, τα παιδιά μαθαίνουν γρήγορα ότι δεν υπολογίζονται οι δικές τους επιλογές και οι δικές τους αποφάσεις αλλά οι αποφάσεις των καθηγητών. Στα μυαλά της μεγάλης πλειοψηφίας των μαθητών, ο στόχος δεν είναι η επάρκεια, αλλά οι καλοί βαθμοί. Αυτό είναι δικό μας λάθος. Είναι λοιπόν σχεδιασμένο για να παράγει άγχος και κατάθλιψη.
Το σχολείο είναι επίσης ένα μέρος όπου τα παιδιά έχουν ελάχιστη επιλογή σχετικά με ποια πρόσωπα μπορούν να σχετιστούν. Βρίσκονται σε χώρους που είναι γεμάτοι με άλλα παιδιά που δεν επέλεξαν. Αν δεν του συμπεριφέρονται καλά οι άλλοι μαθητές ή καθηγητές (που είναι κάτι συνηθισμένο), το παιδί δεν έχει καμία επιλογή παρά να ανεχθεί αυτά τα άτομα.
Ακόμα και στις εξωσχολικές δραστηριότητες, τα διάφορα σπορ, θα προορούσαμε να δούμε πόσο αγχωτικά είναι για το παιδί, μιας και προάγουν τον πρωταθλητισμό και τον ανταγωνισμό. Σε κανένα απ’ αυτά οι γονείς δεν στέλνουν τα παιδιά τους πραγματικά για να ξεδώσουν και να διασκεδάσουν.
Πριν από μερικά χρόνια, ερευνητές διεξήγαγαν μια μελέτη για να μετρήσουν την ευτυχία και τη δυστυχία σε μαθητές των δημόσιων σχολείων. Κάθε ένας από τους 828 συμμετέχοντες, προερχόμενοι από 33 διαφορετικά σχολεία σε 12 διαφορετικές κοινότητες σε ολόκληρη τη χώρα, φορούσε ένα ειδικό ρολόι για μια εβδομάδα, προγραμματισμένο να ειδοποιεί μέσω ενός σήματος σε τυχαίες χρονικές στιγμές από τις 07.30 το πρωί ως τις 22:30. Κάθε φορά που το σήμα ακουγόταν οι συμμετέχοντες συμπλήρωναν ένα ερωτηματολόγιο δείχνοντας πού ήταν, τι έκαναν, και πόσο ευτυχισμένοι ή δυστυχισμένοι ήταν εκείνη τη στιγμή.
Τα χαμηλότερα επίπεδα της ευτυχίας παρουσιάστηκαν όταν τα παιδιά ήταν στο σχολείο και τα υψηλότερα επίπεδα σημειώθηκαν όταν ήταν έξω από το σχολείο και συνομιλούσαν ή έπαιζαν με τους φίλους τους. Ο χρόνος που δαπανούσαν με τους γονείς παρουσιάστηκε στο μέσο του διαστήματος. Ο μέσος όρος της ευτυχίας αυξανόταν τα Σαββατοκύριακα, αλλά στη συνέχεια έπεφτε αργά την Κυριακή το απόγευμα μέχρι το βράδυ, εν αναμονή της ερχόμενης εβδομάδας.
Οι νέοι αγαπούν την ελευθερία έκφρασης, το παιχνίδι χωρίς καταναγκασμό και ανταγωνισμό. Την μάθηση που δεν καταλήγει σε ολοήμερο καταναγκαστικό φορτίο. Ας τους δώσουμε επιλογές, χρόνο και χώρο για καλό παιχνίδι!
