Η αξία της εργασίας είναι αδιαμφισβήτητη τόσο για το άτομο όσο και για την κοινωνία γενικότερα. Πόσο όμως σημαντικό είναι …
Η ηθική στην εργασία από διοίκηση και εργαζομένους
Η ζωή του κάθε ατόμου – αλλά και των κοινωνιών στις οποίες ανήκει – λειτουργεί βάσει κάποιων ηθικών κανόνων. Ισχύει το ίδιο και στον εργασιακό χώρο;
Η ηθική στην εργασία ως βασική ευθύνη της εκάστοτε διοίκησης
Υπάρχει ηθική στον εργασιακό χώρο; Ασφαλώς και υπάρχει. Άλλωστε, ο κάθε εργασιακός χώρος αποτελεί μία κοινωνική ομάδα και κάθε τέτοια ομάδα, για να λειτουργήσει αποτελεσματικά, χρειάζεται κανόνες –και δη ηθικούς. Η ευθύνη της εκάστοτε διοίκησης είναι μεγάλη σε αυτόν τον τομέα. Οφείλει, από τη μία, να εντάξει στο δυναμικό της άτομα με υψηλό δείκτη ηθικής και, από την άλλη, να θεσπίσει έναν κώδικα δεοντολογίας. Δεν φτάνει, όμως, μόνο αυτό, καθώς πρέπει να διασφαλίζει ότι ο κώδικας τηρείται ευλαβικά από όλα τα μέλη της και ότι προβλέπονται και εφαρμόζονται αυστηρές κυρώσεις σε όσους τον παραβαίνουν.
Η διασφάλιση της ηθικής στο εσωτερικό του εκάστοτε οργανισμού αποτελεί σημαντικό κομμάτι για την ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία του. Το ίδιο σημαντική είναι και για τη φήμη του στην αγορά, κάτι που τον βοηθάει να προσελκύει τα καλύτερα ταλέντα, αλλά και να μη χάνει αυτά που διαθέτει. Ταυτόχρονα, τον βοηθάει να αποφεύγει κυρώσεις από πιθανή προσφυγή στη δικαιοσύνη. Μπορεί κάποιος να πει ότι η ηθική αποτελεί ένα συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών.
Η παραπάνω διαπίστωση δεν σημαίνει, όμως, ότι η τήρηση της ηθικής είναι αποκλειστική ευθύνη της εκάστοτε διοίκησης. Αντιθέτως, βαραίνει και τον κάθε υπάλληλο χωριστά, διότι οφείλει να λειτουργεί με ήθος, ανεξάρτητα εάν έχουν θεσπιστεί οι κατάλληλοι κανόνες. Άλλωστε, φαινόμενα ανήθικων ενεργειών έχουν παρουσιαστεί τόσο από τη διοίκηση προς τους εργαζομένους όσο και μεταξύ των ίδιων των εργαζομένων, ανεξαρτήτως ιεραρχίας (προϊστάμενος σε υφιστάμενο, υφιστάμενος σε προϊστάμενο, ομοιόβαθμοι συνάδελφοι), αλλά και μεταξύ εργαζομένων και πελατών.
Ποιοι όμως είναι εκείνοι οι κανόνες και οι συμπεριφορές που αρμόζουν σε έναν οργανισμό, ώστε να αναδειχθεί θεματοφύλακας της ηθικής στην εργασία;
Σεβασμός στη διαφορετικότητα των χαρακτηριστικών και των απόψεων
Ένας από τους σημαντικότερους κανόνες είναι να αποδέχεται ο οργανισμός τη διαφορετικότητα, είτε αυτή αφορά τα σωματικά χαρακτηριστικά είτε αφορά απόψεις και ιδεολογίες. Δεν πρέπει να αποκλείει ή να κακομεταχειρίζεται κανέναν εργαζόμενο ανάλογα με τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά. Παράλληλα, οφείλει να καλλιεργεί ένα τέτοιο κλίμα, ώστε όλες οι απόψεις να έχουν τη δυνατότητα να ακουστούν. Πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα του κάθε εργαζομένου και, ταυτόχρονα, να ενισχύει την ευγένεια και την εξάλειψη κάθε μορφής βίας, σωματικής ή ψυχολογικής. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αφήνει τα περιθώρια σε κάποιο μέλος να εκμεταλλεύεται προς όφελός του τη δύναμη η οποία απορρέει από τη θέση που κατέχει στην ιεραρχία ή από το φύλο του.
Συνέπεια, διαφάνεια, τιμιότητα, ειλικρίνεια ως βασικά συστατικά της εργασιακής ηθικής
Ένας άλλος κανόνας είναι η τήρηση των δεσμεύσεων και υποσχέσεων, με την ταυτόχρονη εφαρμογή των αξιών της τιμιότητας και της δικαιοσύνης. Οι δεσμεύσεις και οι υποσχέσεις μπορεί να έχουν να κάνουν με την αμοιβή και τις πρόσθετες παροχές, με την επαγγελματική ανέλιξη, με την προσπάθεια επίτευξης κάποιου στόχου και με την κατάλληλη υποστήριξη.
«Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους» λέει ο λαός. Θα προσθέσω ότι η τήρηση των συμφωνημένων κάνει τις καλές συνεργασίες. Μόνο έτσι χτίζεται πνεύμα εμπιστοσύνης, που αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη μίας καλής συνεργασίας μεταξύ δύο πλευρών. Αυτός ο κανόνας έχει ισχύ και στη συνεργασία με τους πελάτες, που, όπως ανέφερα παραπάνω, αποτελεί ακόμα ένα πεδίο της εργασίας στο οποίο η ηθική είναι μη διαπραγματεύσιμη. Οι συναλλαγές με τους πελάτες, σε όλα τα στάδια, πρέπει να διέπονται από διαφάνεια, τιμιότητα και ειλικρίνεια. Κανένα μέλος του οργανισμού, στην προσπάθειά του να πετύχει κάποιο στόχο ή να γίνει αρεστός στον πελάτη, δεν πρέπει να πέσει στην παγίδα να κάνει εκπτώσεις στις ηθικές του αξίες ή στους ηθικούς κανόνες, όπως αυτοί έχουν καθοριστεί από τον κώδικα δεοντολογίας.
Η ηθική στην προσπάθεια επαγγελματικής ανέλιξης
Οι στόχοι μπορεί να είναι και προσωπικοί και να αφορούν την προσωπική ανέλιξη στην ιεραρχία της εταιρείας. Στην περίπτωση αυτή, ο μόνος αποδεκτός τρόπος είναι η σκληρή δουλειά και η προσήλωση στην επίτευξη όσων έχουν συμφωνηθεί. Αυτό, όμως, χρειάζεται θάρρος και αντοχές. Τα φαινόμενα υπονόμευσης και μομφής του συναδέλφου (προϊσταμένου, υφισταμένου, ομοιόβαθμου) πρέπει να εξαλείφονται και να μην επιβραβεύεται η προσπάθεια κάποιων να δημιουργήσουν συμμαχίες εξουσίας, που μόνο κακό μπορούν να φέρουν σε έναν οργανισμό, το να μην προοδεύουν, δηλαδή, οι πιο άξιοι και ικανοί, αλλά αυτοί που, μέσω της υπονόμευσης, θέλουν να κρύψουν τη μετριότητά τους και να γίνουν αρεστοί και αποδεκτοί στις προαναφερθείσες ομάδες εξουσίας.
Κάποια από τα δυσκολότερα ερωτήματα της ανθρώπινης κοινωνίας έχουν να κάνουν με την ηθική και με τις αξίες που αυτή περιλαμβάνει, όπως ο σεβασμός, η τιμιότητα, η συνέπεια, η διαφάνεια, η ειλικρίνεια και το θάρρος. Κατ’ επέκταση, τα ίδια ερωτήματα αφορούν και τον εργασιακό χώρο, όπως μία εταιρεία ή μία επιχείρηση. Εδώ, όμως, τα παραπάνω ερωτήματα είναι ευκολότερο να απαντηθούν άμεσα. Οι απαντήσεις βρίσκονται στη στάση που τηρούν ο κάθε εργαζόμενος και η κάθε διοίκηση.
