Η ισότητα των δύο φύλων μέσα από την παιδική λογοτεχνία

Συντάκτης: Ειρήνη Μαθιουδάκη, Διδάκτωρ Βιοχημείας - Συγγραφέας

Η 8η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το 1910 ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας και ο μήνας Μάρτιος είναι αφιερωμένος στο «ωραίο φύλο». Όμως, ακόμη και σήμερα, εν έτει 2020 γνωρίζουμε στα αλήθεια τι ακριβώς τιμάται κάθε 8η Μαρτίου;

Από την στιγμή που, ήδη λίγες ημέρες πριν την επέτειο αυτή, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατακλυστεί από κλισέ αστεία, χιουμοριστικές εικόνες, ευχές από άνδρες προς τις γυναίκες «κι ας τους βασανίζουμε», αλλά και καταπληκτικές προσφορές από γνωστά εμπορικά καταστήματα σε είδη οικιακής χρήσης και υπηρεσίες ομορφιάς, γίνεται αντιληπτό ότι κανείς δεν έχει καταλάβει το πραγματικό νόημα της ημέρας.

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι στην πραγματικότητα η ημέρα μνήμης των αγώνων που πραγματοποιήθηκαν από το κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών. Οι γυναίκες κέρδισαν επάξια και όχι εύκολα το δικαίωμα ψήφου αλλά και μία ισότιμη θέση δίπλα στον άνδρα, τόσο σε επαγγελματικά όσο και σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Και όμως, ακόμη και σήμερα οι γυναίκες υποτιμούνται, λογοκρίνονται, κακοποιούνται (σωματικά, λεκτικά και ψυχολογικά), δολοφονούνται. Συνεπώς, καταλαβαίνουμε πως ο ιδανικός κόσμος, στον οποίο όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φύλου, θα είναι ελεύθεροι και ισότιμοι, απέχει έτη φωτός από την δική μας πραγματικότητα.

Φυσικά, αυτό μπορεί να αλλάξει αν όλοι προσπαθήσουμε με συντονισμένες κινήσεις να αποβάλλουμε τον εγωισμό μας, να δούμε με καθαρά μάτια και να επενδύσουμε στα παιδιά, καταρρίπτοντας τα στερεότυπα που κυριαρχούν σχετικά με τα δύο φύλα. Σε αυτό το πολύ δύσκολο έργο, έχουν βάλει το λιθαράκι τους πολλοί άνθρωποι της τέχνης και κυρίως συγγραφείς, οι οποίοι με τους λεπτούς χειρισμούς της πένας τους έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν έργα που μιλούν στην παιδική ψυχή, περνώντας στα παιδιά μηνύματα για τις έμφυλες σχέσεις αλλά και τα κοινωνικά στερεότυπα, που μας κλείνουν σε κουτάκια και μας κρατούν φυλακισμένους σε ρόλους. Τα παιδιά είναι η ελπίδα. Είτε αγόρια, είτε κορίτσια, ας τους δώσουμε την ευκαιρία να ανθίσουν απελευθερωμένα από «πρέπει» και ιδέες, που θα έπρεπε ήδη να ανήκαν σε άλλες εποχές. Ας ρίξουμε μια ματιά στις βιβλιοπροτάσεις αυτές.

Η ισότητα των δύο φύλων μέσα από την παιδική λογοτεχνία

«Άννα και Θεοφανώ Πριγκίπισσες στα ξένα», Κίρα Σίνου

Το Βυζάντιο, που το κυβερνά η ξακουστή Μακεδονική Δυναστεία, βρίσκεται στο απόγειό του. Διαθέτει όμως κι ένα άλλο όπλο: τις πριγκίπισσές του, ένα όπλο ακριβό, που το χρησιμοποιεί σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις. Δύο τέτοιες πριγκίπισσες είναι η πορφυρογέννητη Άννα, που με το γάμο της άλλαξε τη μοίρα και την πορεία ενός ολόκληρου λαού και η Θεοφανώ, η λαμπρότατη κόρη των αριστοκρατών της Μικράς Ασίας, που ως αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μύησε στον ελληνικό πολιτισμό το δυτικό κόσμο. Δύο γυναίκες αξιοθαύμαστες, που έζησαν μια ζωή που τους επιφύλασσε αμφιβολίες, φόβους, μα και θριάμβους.

«Μια μικρή ηρωίδα», Γαλάτεια Καζαντζάκη

Σ’ ένα ορεινό χωριό της Κρήτης, στα 1866, ζει ο καπετάν Αντρέας μαζί με τη γυναίκα και τη 12χρονη κόρη τους Λενιώ. Ένας αγγελιοφόρος εμφανίζεται στο σπίτι τους, κυνηγημένος από τους Τούρκους. Η Λενιώ αναλαμβάνει να τον οδηγήσει με ασφάλεια στη Μονή Αρκαδίου, ώστε να παραδώσει το μήνυμά του στον ηγούμενο. Μετά όμως από πολλές περιπέτειες, ο δρομολάτης πέφτει σε ενέδρα και τραυματίζεται βαριά. Η μικρή ηρωίδα δεν το βάζει κάτω και συνεχίζει μόνη, γνωρίζοντας ότι τα χαρτιά πρέπει να φτάσουν στον προορισμό τους με κάθε θυσία. Ολοκληρώνει την αποστολή της με επιτυχία, κάνοντας τους γονείς της -που ήρθαν να τη βρουν στο μοναστήρι- περήφανους. Ο τόπος γύρω από τη μονή πλημμυρίζει γρήγορα με Τούρκους και κανόνια. Οι Κρητικοί υπερασπιστές γνωρίζουν τη μοίρα που τους περιμένει, είναι όμως αποφασισμένοι να πολεμήσουν για την ελευθερία τους και την ένωση με την Ελλάδα.

«Το βιβλίο των ηρωίδων», Rebecca Hazell

Όταν σκεφτόμαστε την έννοια του ηρωισμού, ίσως να μας έρχονται στο νου κάποια συναρπαστικά κατορθώματα ή τολμηρά ανδραγαθήματα, κάποιοι ξακουστοί πολεμιστές ή κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να σώσουν έναν πληγωμένο συνάνθρωπό τους ή κάποιον που κινδύνευε. Οι γυναίκες που θα γνωρίσετε σ’ αυτό το βιβλίο είχαν γενναιότητα, καλοσύνη ή όραμα – καμιά φορά, μάλιστα, και τα τρία μαζί. Μπορεί να μην ήταν τέλειες, ήταν όμως γεμάτες διάθεση για ζωή. Θα γνωρίσετε διάφορες ηρωίδες από όλο τον κόσμο και από διαφορετικές εποχές της Ιστορίας. Στις σελίδες του βιβλίου θα παρακολουθήσετε πολλά από τα κατορθώματα γυναικών, είτε ήταν βασίλισσες, είτε σκλάβες, καλλιτέχνιδες ή θεραπεύτριες.

Οι ηρωίδες που παρουσιάζονται είναι η θεραπεύτρια Αγνοδίκη, η Αρχόντισσα Μουρασάκι Σικίμπου της Ιαπωνίας, η ευγενής φεουδάρχισσα Ελεονόρα της Ακουιταίνης, η Ιωάννα της Λωραίνης, η Βασίλισσα η ινδιάνα Σακατζαουέα, η σκλάβα Χάριετ Τάμπμαν, η χημικός Μαρί Κιουρί, η ποιήτρια ‘Αννα Αχμάτοβα, η Κυρία Σουν Γιατ-Σεν, η πιλότος Αμαλία Έρχαρτ, και η ζωγράφος Φρίντα Κάλο.

«Η ιστορία της Λιλής που είχε ίσκιο αγοριού», O. Bruel, A. Bozellec, A. Galland, C. Bruel

Η Λιλή, είναι ένα «άτακτο» κορίτσι, ένα αγοροκόριτσο, που αποκτάει τελικά ίσκιο αγοριού. Σκέφτεται πως την αγαπούν μόνο όταν κάνει και είναι όπως θέλουν οι άλλοι και κλαίει κρυφά, μέχρι που συναντά ένα αγόρι με τα δικά του θέματα. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό βιβλίο για την εποχή του (1985) και παρέμεινε για χρόνια το μοναδικό ίσως παιδικό ανάγνωσμα με ανάλογο θέμα στερεοτύπων.

Η ισότητα των δύο φύλων μέσα από την παιδική λογοτεχνία

«Ο νοικοκυρός», Λένα Μερίκα

Τι μπορεί να κάνει ένας σύζυγος και πατέρας τριών παιδιών που ξαφνικά χάνει τη δουλειά του; Μα… να γίνει νοικοκυρός! Μπορεί ένας άντρας να τα καταφέρει με τις δουλειές του σπιτιού; Πώς να νιώθει που η γυναίκα του εργάζεται ενώ εκείνος όχι; Και πώς θα αντιμετωπίσει ο ίδιος αλλά και οι αναγνώστες τα ειρωνικά σχόλια όλων αυτών που δε σέβονται μια τέτοια επιλογή; Το σίγουρο είναι πως ο νοικοκυρός επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις σε όλους μας! Ένα απολαυστικό, χιουμοριστικό μυθιστόρημα για μικρούς και μεγάλους.

«Για να ζήσουμε μαζί –αγόρια και κορίτσια», Ruffault C, Boulet G, Fournier M, Diochet N.

Η κοινωνία είναι ένα σύνολο. Αποτελείται από εμάς και τους γύρω μας. Για να ζήσουμε όλοι μαζί, θα πρέπει ο καθένας να σέβεται τον άλλο, τη διαφορετικότητά του και τις ανάγκες του.

Σε αυτό το βιβλίο θα βρείτε ιστορίες βγαλμένες από την καθημερινή μας ζωή, με στοιχεία σχετικά με το θέμα και παιχνίδια που θα βοηθήσουν τον αναγνώστη να κατανοήσει πως έχει μια θέση κι ένα ρόλο στην κοινωνία.

Συντάκτης: Ειρήνη Μαθιουδάκη, Διδάκτωρ Βιοχημείας - Συγγραφέας

Influence:

Η Ειρήνη Μαθιουδάκη γεννήθηκε το 1992 στο Ηράκλειο Κρήτης. Αποφοίτησε από το τμήμα Χημείας Πανεπιστημίου Κρήτης το 2014…