Η έρευνα ως μέσο επαγγελματικής ανέλιξης των εκπαιδευτικών

Στις μέρες μας παρατηρείται συχνά το φαινόμενο σε πολλά σχολεία οι εκπαιδευτικοί να διεξάγουν έρευνα ή σειρά ερευνών είτε ατομικά είτε συνεργατικά πάνω σε ζητήματα που τους προβληματίζουν σχετικά με το διδακτικό τους έργο. 

Έχει διαπιστωθεί πως η εμπλοκή των εκπαιδευτικών στη διαδικασία της έρευνας παρέχει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να αυξήσουν τις γνώσεις τους και να βελτιώσουν τη διδασκαλία τους.  Με άλλα λόγια, έχει παρατηρηθεί ότι μέσω της έρευνας οι εκπαιδευτικοί μπορούν να γίνουν καλύτεροι επαγγελματίες βελτιώνοντας τις διδακτικές πρακτικές τους. Στόχος, επομένως, του παρόντος άρθρου είναι να υπογραμμιστεί πόσο σημαντικό είναι να συμμετέχουν οι εκπαιδευτικοί σε έρευνα ή έρευνες προκειμένου να εξελιχθούν επαγγελματικά. 

Καταρχάς, για να μπορέσει να γίνει αντιληπτή η σημασία της έρευνας των εκπαιδευτικών για την επαγγελματική τους πρόοδο κρίνεται σκόπιμο πρώτα να δοθεί ένας σαφής και περιεκτικός ορισμός της εν λόγω έννοιας. Σύμφωνα με τον Creswell, η έρευνα νοείται ως μια διαδικασία σταδίων για τη συγκέντρωση και την ανάλυση πληροφοριών με σκοπό την αύξηση της κατανόησης ενός θέματος ή ζητήματος. 

Λαμβάνοντας, επομένως, υπόψιν τον παραπάνω ορισμό,  ως εκπαιδευτική έρευνα θα μπορούσε να οριστεί η συστηματική διαδικασία συλλογής και ανάλυσης δεδομένων που αποσκοπεί στην επίλυση προβλημάτων εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Επίσης, στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθεί ότι η εκπαιδευτική έρευνα δεν είναι ενιαία, αλλά διακρίνεται σε επιμέρους είδη ανάλογα με το κριτήριο ταξινόμησης που θα προτιμηθεί κάθε φορά (π.χ.  πειραματική, συσχετιστική, περιγραφική, ποιοτική κ.ά.).  Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι ανεξάρτητα από το είδος της, η διεξαγωγή έρευνας από τους εκπαιδευτικούς είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι μπορεί να οδηγήσει   στην επαγγελματική τους ανέλιξη. 

Ειδικότερα, όπως έχει ήδη αναφερθεί, μέσω της έρευνας οι εκπαιδευτικοί σημειώνουν επαγγελματική πρόοδο, αφού μπορούν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους και κατ’ επέκταση να βελτιώσουν τις πρακτικές τους κατά την επιτέλεση του διδακτικού τους καθήκοντος. 

Πιο αναλυτικά, η έρευνα παρέχει στους εκπαιδευτικούς τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν πληροφορίες για ένα ζήτημα εκπαιδευτικής φύσεως το οποίο τους προβληματίζει. Στη συνέχεια, μπορούν να αναλύσουν τα δεδομένα που συνέλεξαν και να εξαγάγουν συμπεράσματα με σκοπό να αποκτήσουν βαθύτερη κατανόηση του ζητήματος που τους απασχολεί. Παράλληλα, αποκτώντας βαθύτερη κατανόηση για ένα πρόβλημα, δηλαδή διευρύνοντας τις υπάρχουσες γνώσεις τους σχετικά με αυτό, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να το αντιμετωπίσουν και να το διαχειριστούν με πιο αποτελεσματικό τρόπο. 

Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι όταν ένας εκπαιδευτικός δεν διαθέτει την απαιτούμενη γνώση μέσα από την έρευνα σχετικά με τη διαχείριση μαθητων με αυτισμό, τότε η διδασκαλία του δεν επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα στους εν λόγω μαθητές στους τομείς στους οποίους εκδηλώνουν σημαντικά ελλείμματα. 

Επιπλέον, έχει διαπιστωθεί ότι όταν οι εκπαιδευτικοί δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι για θέματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, τότε υιοθετούν κυρίως στερεοτυπικές στάσεις απέναντι στη διαπολιτισμική παιδαγωγική με αποτελέσμα να μην μπορούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις ανάγκες των δίγλωσσων μαθητών.

 Συνοψίζοντας, από όλα τα παραπάνω προκύπτει εύλογα το συμπέρασμα ότι η αύξηση των γνώσεων των εκπαιδευτικών μέσα από την εμπλοκή τους σε έρευνα συνεπάγεται και βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης προς τους μαθητές τους. Με άλλα λόγια, όταν εφοδιάζονται με ερευνητικά αποτελέσματα οι εκπαιδευτικοί γίνονται αποτελεσματικότεροι επαγγελματίες και παρέχουν καλύτερη μάθηση στους μαθητές τους.  Άρα, η επαγγελματική ανέλιξη των εκπαιδευτικών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ενασχόλησή τους με την έρευνα. 

Βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση

Αγγελίδης, Π. (2012). Συμπεριληπτική εκπαίδευση και βελτίωση σχολείων: Σχέση αμφίδρομη. Αθήνα: Διάδραση.

Αγγελοπούλου, Π. & Μάνεσης, Ν. (2017). Δίγλωσσοι μαθητές στο δημοτικό σχολείο: Η περίπτωση της Αχαΐας. Έρευνα στην Εκπαίδευση, 1, 228-236. Ανακτήθηκε από: https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/hjre/article/view/14100/13197

Λάππα, Χ.Σ. & Μαντζίκος, Κ.Ν. (2018). Το ζήτημα της εκπαίδευσης των μαθητών με αυτισμό στην Ελλάδα υπό το πρίσμα των γνώσεων/αντιλήψεων και στάσεων των εκπαιδευτικών: μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. Έρευνα στην Εκπαίδευση, 7, 44–63. Ανακτήθηκε από: https://doi.org/10.12681/hjre.16161

Παπαναστασίου, Ε.Κ. & Παπαναστασίου, Κ. (2021). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Λευκωσία.

Ξενόγλωσση

Creswell, J. (2016). Η έρευνα στην εκπαίδευση: Σχεδιασμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας. Αθήνα: Ίων.

Συντάκτης: Δήμητρα Μανδαλιανού,

Influence:

Είμαι απόφοιτος του τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και απόφοιτος του Πρoγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση…