Η επιχειρηματικότητα των νέων ανθρώπων
Με μεγάλη χαρά βλέπω γύρω μου αργά αλλά σταθερά το σκηνικό να αλλάζει από νέους επαγγελματίες. Θα δώσω λίγα παραδείγματα για να γίνω πιο κατανοητός.
Εδώ και είκοσι χρόνια άλλαζα τα λάστιχα του αυτοκίνητου μου στον μαστρο-Γιώργο, στη γειτονιά μου. Το μαγαζί του στεγαζόταν σε ένα βρώμικο, παλιό οίκημα, στρωμένο με γκρο μπετόν, παλιά λάστιχα στοιβαγμένα μέσα και έξω. Ο ίδιος, με τη σκονισμένη του φόρμα δούλευε με τα παραδοσιακά μηχανήματα: τον γρύλλο-κορκοδειλάκι, τη σωλήνα από το κομπρεσέρ που φουσκώνει τα λάστιχα, το μηχάνημα που τα αφαιρεί από την ζάντα και εκείνο που τα ζυγοσταθμίζει. Ο πελάτης περίμενε όρθιος, στο κρύο ή τη ζέστη, όσην ώρα χρειαζόταν για να τελειώσει τη δουλειά του. Τελευταία όμως άνοιξε κάποιο άλλο λαστιχάδικο από ένα νέο επιχειρηματία. Καμία σχέση με το προηγούμενο. Χώρος εργασίας στρωμένος με άσπρο πλακάκι, σαν χειρουργείο, υψούμενη ράμπα, μηχάνημα ευθυγράμμισης, κλιματιζόμενος χώρος αναμονής για τον πελάτη, σε δερμάτινο καναπέ και κερασμένο εσπρεσάκι. Εκτός από την άψογη και πολιτισμένη εξυπηρέτηση προσφέρει έλεγχο και αλλαγή αμορτισέρ. Οι τεχνίτες του νέοι, καθαροί και ευγενέστατοι. Α, και αυτοκίνητο αντικατάστασης, σε περίπτωση ανάγκης.
Χρειάστηκε να αλλάξω ένα παράθυρο στο εξοχικό μου σπίτι. Ο μαστρο-Κώστας, ο αλουμινάς που μου έβαλε τα κουφώματα πριν από χρόνια ζήτησε πολλά. Η εξυπηρετική κοπέλα στην έκθεση της εταιρείας ενός νέου επιχειρηματία στην περιοχή μου ζήτησε λιγότερα. Δύο ευγενείς τεχνίτες τοποθέτησαν το καινούργιο παράθυρο χωρίς να κάνουν ζημιές και καθάρισαν πριν φύγουν τον χώρο.
Το παραθαλάσσιο μπαρ-καφέ στην παραλία του νησιού που παραθερίζω, μετά το θάνατο του ιδιοκτήτη του ανέλαβε ένας νέος επιχειρηματίας, ο οποίος το ανακαίνισε και το απογείωσε.
Όμως αυτά τα παραδείγματα δεν είναι τα μοναδικά. Ο εκδοτικός οίκος με τον οποίο συνεργάζομαι πέρασε στη νέα γενιά που τον εκσυγχρόνισε πλήρως. Ευχάριστη έκπληξη ήταν για εμένα η γνωριμία με την ιδρύτρια του ποιοτικού ιστότοπου Flow Magazine με τον οποίο επίσης συνεργάζομαι, νέα, δραστήρια και με πολλές ιδέες.
Μα και στον χώρο από τον οποίο προέρχομαι, τη ναυτιλία, βλέπω τη νέα γενιά να αναλαμβάνει τα ηνία της διοίκησης των εταιριών, ενώ νέα στελέχη καταλαμβάνουν τις διευθυντικές θέσεις των τραπεζών. Χαρακτηριστικά, θα πω το εξής: στις εκδηλώσεις των Ποσειδωνίων, τη γιορτή της ναυτιλίας που γίνεται κάθε δύο χρόνια, όπως και σε άλλες επαγγελματικές εκδηλώσεις, συνέδρια και δεξιώσεις, έβλεπα κάθε φορά λιγότερους γνωστούς και περισσότερους άγνωστους νέους, άνδρες και γυναίκες, που καμάρωνα κρυφά.
Το μήνυμα που θέλω να δώσω στους νέους είναι να τολμήσουν. Να γίνουν επιχειρηματίες στο χώρο που πιστεύουν πως έχουν τις δυνατότητες. Επιχειρώ σημαίνει ρισκάρω. “Αλίμονο στον επιχειρηματία που είναι συντηρητικός και στον τραπεζικό που είναι ριψοκίνδυνος” λέγαμε στο σινάφι μου. Το θέμα είναι να μην πάρει τυφλό ρίσκο, αλλά υπολογισμένο ρίσκο (calculated risk). Αυτό σημαίνει πως πρέπει προηγουμένως, με μεθοδικότητα, να αναλύσει τα δεδομένα της αγοράς στην οποία θέλει να δραστηριοποιηθεί, να ζυγίσει τα υπέρ και τα κατά, να εντοπίσει τους πιθανούς επιχειρηματικούς ρίσκους και να λάβει μέτρα για να τους ελαχιστοποιήσει. Κι ακόμη να προχωρά σταδιακά και με σύνεση.
Το παλιό σύστημα στη Ελλάδα σάπισε και πεθαίνει. Μια νέα Ελλάδα γεννάται σιγά-σιγά από τους νέους επιχειρηματίες, τους νέους επαγγελματίες, τους νέους επιστήμονες, τους νέους τεχνίτες, τους νέους αγρότες. Όσοι από αυτούς υιοθετήσουν την παλιά νοοτροπία του άρπα-κόλλα, του ωχαδελφισμού, της αρπαχτής, της διαπλοκής και της “κονόμας”, θα αποτύχουν. Όσοι κάνουν μια νέα αρχή, με νέα πρότυπα, νέα νοοτροπία, ορθολογισμό, σύγχρονα συστήματα και μεθόδους, βλέποντας τι γίνεται στο εξωτερικό και μιμούμενοι τα καλά παραδείγματα και όχι τα κακά, θα επιτύχουν. Προσοχή όμως: η καλή φήμη θέλει χρόνια για να κτιστεί, αλλά γκρεμίζεται σε μια μέρα.
Από την αρχή της οικονομικής λαίλαπας που χτύπησε (όχι απρόσμενα) τη χώρα μας, λεγόταν πως κάθε κρίση φέρνει ευκαιρίες, αρκεί να μπορείς να τις εντοπίσεις και να τις εκμεταλλευτείς. Αυτό είναι μια πραγματικότητα και όχι ένα σχήμα λόγου. Στο πρόσφατο παρελθόν το όνειρο του κάθε νέου ήταν να… διοριστεί στο δημόσιο! Τόσο μεγάλη ήταν η φιλοδοξία τους! Το διάβαζα τότε στον τύπο και δεν ήξερα για τι να λυπηθώ πιο πολύ: την κατάντια των νέων (γιατί περί κατάντιας επρόκειτο) ή το μέλλον της χώρας μας. Τώρα τουλάχιστον ξεκαθάρισε το τοπίο.
Η χώρα τελικά θα σωθεί. Όχι από εμάς, τους πρεσβύτερους, αλλά από εσάς, τους νέους.
