Η διδακτική αξιοποίηση της λογοτεχνίας για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των μαθητών

Η λογοτεχνία, πέρα από ένα ακόμη σχολικό μάθημα, είναι πρωτίστως τέχνη. Ο τρόπος με τον οποίο διδάσκεται δεν μπορεί σε κάθε περίπτωση να εγγυηθεί την ευαισθητοποίηση των μαθητών για κοινωνικά θέματα. Ένας τομέας στον οποίο η λογοτεχνία ενδείκνυται για να παράσχει έναυσμα για συζήτηση και δράση είναι ο τομέας του περιβάλλοντος.

Κατόπιν πολλών περιβαλλοντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο κόσμος, θα περίμενε κανείς το σχολείο να δίνει ευκαιρίες στους μαθητές για να ενημερωθούν, και όχι μόνο· αναμένεται να τους καλεί να καλλιεργήσουν την κοινωνική συνείδησή τους όσο περισσότερο γίνεται. Έτσι μόνο θα ενεργοποιηθεί η σκέψη τους και μέσω των διαφόρων διαθεματικών εργασιών θα βρουν απαντήσεις, τουλάχιστον στις δικές τους απορίες.

Διδακτική μεθοδολογία

Για να πραγματοποιηθεί αυτό, ο καθηγητής, και σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για τον φιλόλογο που αναλαμβάνει το μάθημα, πρέπει να οργανώσει αντίστοιχα το μάθημα, ώστε να χωρέσει το ενδιαφέρον αυτό πάντρεμα. Αρχικά, ο καθηγητής πρέπει να έχει στο νου του συγκεκριμένα στοιχεία. Αυτά, σύμφωνα με την προσωπική διδακτική και ερευνητική μελέτη της γράφουσας, είναι τα εξής:

1. Η ορθή επιλογή κειμένων από το σχολικό βιβλίο: Στα σχολικά εγχειρίδια της λογοτεχνίας σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου και Λυκείου δεν είναι απαραίτητο να υπάρχουν πολλά κείμενα σχετικά με το περιβάλλον. Σε αυτή την περίπτωση, ο καθηγητής βλέπει αν υπάρχουν έστω μικρές νύξεις για κάποιο περιβαλλοντικό πρόβλημα στα υπόλοιπα κείμενα και εξετάζει αν μπορεί να τα αξιοποιήσει για να δημιουργήσει μια συζήτηση και να φέρει ένα, τουλάχιστον, παράλληλο κείμενο για προβληματισμό.

2. Η επιτυχημένη επιλογή παράλληλων κειμένων: Εδώ γίνεται λόγος για κείμενα που αναφέρονται επίσημα σε περιβαλλοντικά θέματα. Τα παράλληλα κείμενα ενδείκνυται να μιλάνε για το βασικό θέμα από μια άλλη οπτική γωνία ή να το πραγματεύονται σύμφωνα με τελείως αντίθετες απόψεις.

3. Η έξυπνη συζήτηση και ενεργοποίηση των μαθητών: Οι μαθητές δεν πρέπει να στέκονται παθητικοί απέναντι στα νέα δεδομένα. Ενεργοποιήστε τους, ρωτήστε τους, αναπτύξτε εξωλεκτική επικοινωνία, πέρα από τη λεκτική. Ενδιαφερθείτε για τις απόψεις τους, ακόμη και αυτών που δεν συμμετέχουν, των ζωηρών ή αυτών που πιστεύετε πως δεν θα αποδώσουν· από εκεί προέρχονται οι μεγαλύτερες εκπλήξεις.

4. Η εύστοχη ανάθεση ρόλων στις διαθεματικές δραστηριότητες: Ο εκπαιδευτικός πρέπει με αγάπη να σταθμίσει τις ιδιαιτερότητες των μαθητών, τα θετικά και αρνητικά σημεία τους, την ευελιξία τους στην ανάληψη πρωτοβουλιών και άλλα στοιχεία. Έτσι, θα μπορέσει να τους καθοδηγήσει στο να αναλάβουν τις σωστές αρμοδιότητες σε κάθε διαθεματική εργασία.

Κατόπιν όλων αυτών των ενδεικτικών στοιχείων, είναι κατανοητό πως θα υπάρχουν πολλά νέα δεδομένα, τα οποία δεν είναι αυτονόητο ότι οι μαθητές θα αφομοιώσουν κατάλληλα. Εκεί θα δοθεί η ευκαιρία για μια σωστή επανάληψη, ώστε να γίνουν κτήμα οι νέοι κανόνες, αλλά, κυρίως, να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές πως τα περιβαλλοντικά θέματα δεν είναι κάτι αποκομμένο από την πραγματικότητα· αντίθετα, μας αφορούν όλους, καθώς είμαστε όλοι κομμάτι του πλανήτη.

Συντάκτης: Ασημίνα Σταυρίδη,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.