Η περίεργη ιστορία της αλλαγής των ρολογιών μας

Γνωρίζετε ποια είναι γεγονότα που σχετίζονται με την αλλαγή της ώρας; Η συνήθεια να γυρίζουμε τα ρολόγια μια ώρα πίσω, κάθε τελευταία Κυριακή του Οκτώβρη, διανύοντας μία περίοδο τριών μηνών με λιγότερο φως μέχρι τη χειμερινή ισημερία στις 21 Δεκεμβρίου, χρονολογείται από το 1918.

Πιθανόν έχετε ακούσει ότι ο Βενιαμίν Φραγκλίνος ήταν αυτός που πρότεινε τη μετάβαση στη θερινή ώρα, αιώνες πριν από την εφαρμογή της, και ότι η αλλαγή της δύο φορές το χρόνο αρχικά υιοθετήθηκε για εξοικονόμηση χρήματος και ενέργειας.

Ωστόσο, η παράδοση της θερινής ώρας υιοθετήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες μόλις πριν από εκατό χρόνια. Σε όλο τον κόσμο, η θερινή ώρα έχει επηρεάσει τις διεθνείς σχέσεις, δημιουργώντας ένθετες χρονολογικές ζώνες και ενδεχομένως επηρεάζοντας την υγεία μας.

Υπάρχουν κάποια λιγότερο γνωστά γεγονότα για τη θερινή ώρα, τα οποία ρίχνουν φως σε αυτή την επαναλαμβανόμενη παράδοση.

Το 1895, ο George Hudson, ένας εντομολόγος από τη Νέα Ζηλανδία, ήρθε αντιμέτωπος με τη σύγχρονη αντίληψη της θερινής ώρας. Πρότεινε μια χρονική μετατόπιση δύο ωρών, για να έχει περισσότερες ώρες για δραστηριότητες κάτω από τον ήλιο μετά την εργασία του το καλοκαίρι.

Επτά χρόνια αργότερα, ο βρετανός οικοδόμος William Willett (ο προ-προπάππους του τραγουδιστή των Coldplay, Chris Martin) κατέληξε σ’ αυτή την ιδέα ενώ έκανε ιππασία. Την πρότεινε στο Κοινοβούλιο της Αγγλίας ως έναν τρόπο να αποτρέψει το έθνος από το να σπαταλά το φως της ημέρας. Την ιδέα του υπερασπίστηκε ο Winston Churchill και ο Sir Arthur Conan Doyle – αλλά αρχικά απορρίφθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση. Ο Willett συνέχισε να υποστηρίζει την ιδέα μέχρι το θάνατό του το 1915.

Το 1916, κατά τη διάρκεια του Ά Παγκοσμίου Πολέμου, η γερμανική κυβέρνηση ξεκίνησε να μελετά σοβαρά το θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας, επιβάλλοντάς τη με διάταγμα. Σύντομα, η Αγγλία και σχεδόν κάθε άλλη χώρα που πολέμησε στον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο ακολούθησε το παράδειγμά της. Το ίδιο συνέβη και με τις Ηνωμένες Πολιτείες: στις 9 Μαρτίου 1918, το Κογκρέσο θέσπισε τον πρώτο νόμο για τη θερινή ώρα, καθώς και το νόμο για τη χειμερινή ώρα (Standard Time Act) που ορίζει και τις ζώνες ώρας στις ΗΠΑ. Επιπρόσθετα, εκείνη την εποχή λόγω των αναγκών του πολέμου, η εξόρυξη του άνθρακα ήταν μεγίστης σημασίας, και έτσι οι άνθρωποι πραγματικά εξοικονομούσαν ενέργεια, αλλάζοντας την ώρα στα ρολόγια τους.

Σήμερα, η ιδέα της αλλαγής της ώρας είναι λίγο πιο αμφιλεγόμενη, εν μέρει επειδή δεν εξοικονομείται πλέον ενέργεια. Και αυτό γιατί η παράταση της ημέρας εξαρτάται από τη θέση της κάθε χώρας. Σε μια βορειότερη θέση, η θερινή ώρα είναι περισσότερο αναγκαία.

Είναι θέμα γεωγραφίας. Όσο πιο κοντά στον Ισημερινό είναι μια χώρα, τόσο πιο δραματικές είναι οι εποχές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η γη έχει κλίση στον άξονά της σε σχέση με τον ήλιο, έτσι ώστε τα βόρεια και τα νότια μέρη του πλανήτη να δέχονται περισσότερο ή λιγότερο ηλιακό φως σε διαφορετικές χρονικές στιγμές του έτους, καθιστώντας την απώλεια των ωρών της ημέρας πιο σαφή.

Στα μεσαία τμήματα του πλανήτη, το ποσοστό του ήλιου είναι περίπου το ίδιο όλο το χρόνο. Ως αποτέλεσμα, οι εποχές είναι πιο ήπιες και υπάρχει λιγότερη ανάγκη να γίνουν προσαρμογές για να μεγιστοποιηθεί το φως της ημέρας. Απλά κοιτώντας έναν χάρτη των χωρών που χρησιμοποιούν τη θερινή ώρα σήμερα, μπορούμε να δούμε για ποιες περιοχές αξίζει πραγματικά η αλλαγή της ώρας.

Μπορεί παρ’ όλα αυτά η θερινή ώρα να έχει θανατηφόρες συνέπειες; Αν όχι θανατηφόρες, τότε σίγουρα επικίνδυνες. Η μετάβαση από και προς τη θερινή ώρα έχει συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής, με περισσότερα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα και άλλα αρνητικά αποτελέσματα. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι αυτά τα αποτελέσματα – που πιστεύεται ότι οφείλονται σε στέρηση ύπνου και σε μεταβολές του κιρκάδιου ρυθμού – είναι απλώς προσωρινά.

Αυτή η κατάσταση μπορεί να μας αναγκάζει να υποστούμε τη μερικές φορές ανώμαλη χρονική αλλαγή, όμως μας δίνει παράλληλα τη δυνατότητα να απολαμβάνουμε μήνες με περισσότερο φως – και για πολλούς από εμάς, αυτός είναι ένας αρκετά καλός λόγος για να παραβλέψουμε μερικές δύσκολες ημέρες. Θα πρέπει να αντιληφθούμε τη διαφορά μεταξύ βραχυπρόθεσμων αποτελεσμάτων εξαιτίας της μετάβασης, και μακροπρόθεσμων οφελών. Άλλωστε, μιλάμε για όφελος οκτώ μηνών σε σύγκριση με το αρνητικό αποτέλεσμα ενός ή δύο ημερών.

Συντάκτης: Εύα Αρβανίτη,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.