Η χειραγώγηση ενός ατόμου, μιας ομάδας ή μιας ολόκληρης κοινωνίας είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο με πολλά «παρακλάδια». Μαθαίνουμε να την …
Η ψυχολογία της μάζας. Είσαι θύμα χειραγώγησης;
Έχεις αναρωτηθεί ποτέ πώς οι άνθρωποι στην εξουσία χειρίζονται τις μάζες; Όχι μόνο οι άνθρωποι που βρίσκονται στην πολιτική αλλά και στον εργασιακό χώρο ή στις μεγάλες διαφημιστικές εταιρείες. Ακόμη και στις ανθρώπινες σχέσεις −φιλικές ή ερωτικές− υπάρχει συναισθηματική χειραγώγηση.
Πιθανότατα έχεις υπάρξει θύμα χωρίς να το καταλάβεις! Αν έχεις υπάρξει θύτης φαντάζομαι θα ξέρεις τον τρόπο. Αλλά, πώς ακριβώς λειτουργεί η χειραγώγηση;
Η βασική τεχνική της χειραγώγησης
Φαντάσου ότι έχουμε μια αληθή και μια ψευδή όψη ενός θέματος. Η δουλειά μας είναι να αφαιρέσουμε την αλήθεια από τη σφαίρα της άποψης του ατόμου που προσπαθούμε να χειραγωγήσουμε.
Δεν χρειάζεται απαραιτήτως να απαλλαγούμε από την αλήθεια. Μπορούμε απλά να αποσπάσουμε τους ανθρώπους από αυτήν, τραβώντας την προσοχή τους σε κάτι άλλο.
Οι άνθρωποι βέβαια αναζητούν και αναλύουν, οπότε αν αφήσεις κάποιον με ένα ψέμα, στο τέλος της ημέρας το ανθρώπινο μυαλό θα βρει μια εναλλακτική λύση. Το συγκλονιστικό είναι ότι όταν χωρίζεις το ψέμα σε δύο μέρη, όλα αλλάζουν. Η χειραγώγηση στην ουσία είναι συναισθηματικός και πνευματικός εξαναγκασμός.
Το ανθρώπινο μυαλό αρχίζει να σκέφτεται ότι ένα από τα δυο ψέματα είναι η αλήθεια, οπότε επιλέγει την καλύτερη επιλογή και χαλαρώνει πιστεύοντας ότι έχει βρει την αλήθεια. Στην πραγματικότητα αυτό είναι ένα ακόμη ψέμα.
Παραδείγματα
Μας λένε: πρέπει να απαλλαγούμε από τους μετανάστες για να μη χάσουμε τις δουλειές μας ή να τους αποδεχτούμε και να μείνουμε άνεργοι!
Θέλουν να πιστέψουμε ότι η επιλογή είναι δική μας. Αλλά δεν μας λένε ότι μπορούμε να έχουμε και τα δύο! Ωθούν το μυαλό μας να επιλέξει μεταξύ δύο ψευδών λύσεων! Αν κάποιος πέσει θύμα αυτού του είδους χειραγώγησης, δεν θα έπρεπε να αναρωτηθεί γιατί πρέπει να επιλέξει οπωσδήποτε ένα από τα δυο; Η κλίμακα αυτού του είδους χειραγώγησης εκτείνεται πιο μακριά απ’ όσο νομίζεις!
Μας λένε: Σοσιαλισμός ή καπιταλισμός;
Αλλά δεν μας λένε ότι κανένα από αυτά τα συστήματα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το άλλο! Κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, ολόκληρος ο κόσμος διαιρέθηκε εξαιτίας αυτού. Από ποιον τέθηκε αυτό το δίπολο και ποιους σκοπούς εξυπηρέτησε τελικά;
Μας λένε: Τα χρήματα δεν φέρνουν την ευτυχία. Μπορείς να προσπαθήσεις να γίνεις πλούσιος αλλά θα είσαι δυστυχισμένος. Δηλαδή παραμένοντας φτωχός ή μικρομεσαίος θα είσαι ευτυχής. Δεν μας λένε ότι μπορούμε να είμαστε πλούσιοι και χαρούμενοι ταυτόχρονα. Έχει περάσει στο κοινό συνειδητό από γενιά σε γενιά.
Τα 3 βήματα που οδηγούν στη χειραγώγηση
- Πρώτον, δημιουργούν ένα τεχνητό πρόβλημα που προσελκύει την προσοχή. Οι «κακοί τύποι» στην άλλη πλευρά του κόσμου θέλουν να μας αφανίσουν! Αν δεν κάνουμε κάτι, θα καταστραφούμε! Αυτή η είδηση αναστατώνει και προσελκύει τους ανθρώπους. Το πρόβλημα μπορεί πραγματικά να υπάρχει, αλλά συχνά παρουσιάζεται με υπερβολικό τρόπο!
- Στη συνέχεια μας δίνονται δύο λύσεις. Είτε ζούμε ειρηνικά αλλά με τον φόβο ότι θα μας επιτεθούν είτε κάνουμε πρώτοι επίθεση στην άλλη χώρα και το πρόβλημα πάει… (Καταλαβαίνεις ότι η πραγματική τρομοκρατία υφίσταται από εκείνους που δήθεν επικαλούνται την ασφάλεια σου για να σε προστατέψουν από τους τρομοκράτες. Που τυχαίνει να έχουν άφθονους φυσικούς πόρους και στρατηγική γεωγραφική θέση. Ιμπεριαλισμός δεν λέγεται;)
- Τέλος, καταλήγουμε σε 2 μικρές ομάδες ανθρώπων που θα δημιουργήσουν πολύ θόρυβο! Μια που υποστηρίζει με πάθος τον πόλεμο και μια που θα προάγει την ειρήνη. Το αποτέλεσμα, η διαίρεση μιας ολόκληρης κοινωνίας. Καμία από αυτές τις επιλογές δεν είναι καλή για την κοινωνία. Ωφελούν μόνο τους πολιτικούς και τους φίλους τους.
Συμπέρασμα
Αυτή η μέθοδος χειραγώγησης χρησιμοποιείται συχνά για να αποσπά την προσοχή των ανθρώπων από πραγματικά προβλήματα. Χρησιμοποιείται ακόμη και από εταιρείες ως τεχνική marketing. Δημιουργούν τεχνητά προβλήματα προκαλώντας αναστάτωση κι εφιστούν την προσοχή μας στα προϊόντα τους ενισχύοντας τις πωλήσεις τους.
Τα παραδείγματα είναι άπειρα. Αυτό που έχει σημασία είναι το κατά πόσο θα επιτρέψεις στον εαυτό σου να πέφτει θύμα των σκοπιμοτήτων του καθενός. Η πνευματική σου αφύπνιση και η όξυνση της κριτικής σου ικανότητας εξαρτώνται από την αυτογνωσία και την πρόθεση αυτοβελτίωσης σου.
