Η παγίδα της αυτοαμφισβήτησης

Κάποιες φορές μπορεί να σας φαίνεται βουνό να ανταπεξέλθετε στις καθημερινές απαιτήσεις της ζωής, φοβούμενοι ότι μπορεί να μην τα καταφέρετε ή αμφιβάλετε για το πιο απλό πράγμα που πρέπει να κάνετε. Όταν αμφισβητείτε τον εαυτό σας συνεχώς, μπαίνετε σε έναν φαύλο κύκλο έλλειψης αυτοπεποίθησης και δειλίας.

Όλοι λίγο ή πολύ περνάνε από το στάδιο της αυτοαμφισβήτησης. Νιώθουν ανασφάλεια τόσο για τον εαυτό τους όσο και για τη θέση τους στον κόσμο, αμφισβητώντας τις ικανότητές τους και τη δύναμή τους. Κάθε φορά που κάνετε ένα μεγάλο λάθος συνήθως χάνετε την αυτοπεποίθησή σας και πλέον δεν εμπιστεύεστε τον εαυτό σας.

Η αυτοαμφισβήτηση εμφανίζεται ως μια φωνή στο κεφάλι σας: «Τι θα γίνει αν κάνω ένα λάθος; Ή φαίνομαι σαν ένας ανόητος; Τι θα πιστέψουν οι άνθρωποι για μένα;» Η ρίζα της αυτοαμφισβήτησης είναι ο φόβος της αποτυχίας ή της κρίσης και έτσι χάνετε την πίστη στον εαυτό σας.

Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα σημάδια της αυτοαμφισβήτησης;

Όταν την βιώνετε, πιθανότατα κάνετε ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:

1. Νιώθετε ανασφάλεια για τη δυνατότητά να αντιμετωπίσετε μια πρόκληση που αντιμετωπίζετε.

2. Πιστεύετε ότι δεν είσαστε αρκετά καλοί.

3. Είσαστε οι χειρότεροι κριτές του εαυτού σας.

4. Μένετε πίσω και παίζετε με ασφάλεια για να αποφύγετε την αποτυχία.

5. Συνήθως αναρωτιέστε τι φταίει σε εσάς.

6. Ασχολείστε για κάτι με υπερβολική προσπάθεια (που μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι εργάζεστε υπερβολικά σκληρά ώστε να αποφύγετε τα λάθη ή τις αποτυχίες).

7. Βιώνετε το “σύνδρομο του απατεώνα” (είναι ο φόβος του να θεωρηθείτε απατεώνες ή όχι άξιοι των επιτευγμάτων σας).

8. Δυσκολεύεστε να δεχτείτε επαίνους ή να δώσετε έπαινο στον εαυτό μας

9. Προσπαθείτε υπερβολικά να ευχαριστήσετε τους άλλους.

10. Αναζητείτε επανειλημμένα επιβεβαίωση από τους άλλους.

11. Προσπαθείτε συνεχώς να αυτοβελτίωθείτε, αλλά ποτέ δεν νιώθετε ικανοποιημένοι.

Από πού προέρχεται η αυτοαμφισβήτηση; Η αυτοαμφισβήτηση μπορεί να προέρχεται από πολλές πηγές όπως είναι η παιδική ηλικία και τους γονείς σας. Αν εκείνη την περίοδο για να κερδίσετε την αγάπη τους, έπρεπε συνεχώς να συμμορφώνεστε ή να πράττετε αναλόγως ώστε να αποδείξετε ότι είστε καλά παιδιά, ή όταν οι γονείς σας σάς κριτίκαραν υπερβολικά ή σας αποδοκίμαζαν ή ήταν απόμακροι, τότε σίγουρα αμφισβητούσατε τον εαυτό σας.

Η αυτοαμφισβήτηση μπορεί επίσης να προέλθει από συχνές συγκρίσεις με αδέλφια κατά τη διάρκεια της παιδικής σας ηλικίας ή από υπερπροστατευτικούς γονείς, που σας έκανε να πιστεύετε ότι δεν είστε σε θέση να αντιμετωπίσετε τα πράγματα μόνοι σας.

Η αμφισβήτηση μπορεί ακόμη να προέλθει και από τους εκπαιδευτές, τους προπονητές, τους φίλους σας, αλλά και από κάποιες αποτυχίες ή προβλήματα, ακόμη και από κακοποίηση ή κάποιο ψυχολογικό τραύμα που μπορεί να έχετε βιώσει.

Το κόστος της αυτοαμφισβήτησης στην καθημερινότητα: Η αυτοαμφισβήτηση έχει επηρεάζει σημαντικά την ευτυχία, τις σχέσεις, την απόδοσή στην εργασία και πολλά άλλα που κάνετε ή βιώνετε κάθε μέρα. Για παράδειγμα, η αυτοαμφισβήτηση μπορεί να:

1. Μειώσει το κίνητρό σας.

2. Δημιουργήσει άγχος και στρες.

3. Σας προκαλέσει πόνο και απελπισία.

4. Αφαιρέσει την αυτοπεποίθησή σας.

5. Μειώσει την ανθεκτικότητά σας.

6. Οδηγήσει στην αναβολή.

7. Ενισχύσει την ανορθολογικότητα.

8. Οδηγήσει στο να αισθάνεστε υπερβολικά φορτωμένοι.

9. Αναστείλει τη δημιουργικότητά σας.

10. Σας κάνει απρόθυμους ή αδύναμους ώστε να ρισκάρετε ή να ακολουθήσετε νέες ευκαιρίες.

11. Μειώσει τη δυνατότητα ανάπτυξης.

12. Σας εμποδίσει να εξυπηρετήσετε τους άλλους αποτελεσματικά.

13. Σας κάνει να απορρίπτετε καλές επιλογές ή να χάνετε ευκαιρίες επειδή νιώθετε ότι δεν είστε αξιόλογοι ή ανίκανοι.

14. Σας εμποδίζει από το να κάνετε σημαντικά πράγματα (όπως να κυνηγήσετε ένα όνειρο εργασίας ή να προσεγγίσετε κάποιον).

15. Σας κρατάει μακριά από το να είστε ο καλύτερός σας εαυτός και να επιτύχετε την αριστεία και την επιτυχία.

16. Αισθάνεστε κακοποιημένοι, ανύπαρκτοι ή να μετανιώνετε μια ζωή.

Όταν αμφισβητείτε τον εαυτό σας συνεχώς, τον κρατάτε πίσω δεν αντιδράτε σε καίρια ζητήματα που αφορούν τη ζωή σας, όπως για παράδειγμα μια αύξηση στον μισθό σας και φυσικά δεν θέτετε όρια.

Πώς να ξεπεράσετε την αυτο-αμφιβολία

Το τίμημα που πληρώνετε όταν αμφιβάλετε τον εαυτό σας είναι μεγάλο, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να ασχοληθείτε άμεσα και συστηματικά με αυτό το θέμα. Κάποια από τα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να ξεπεράσετε την αυτο-αμφιβολία, είναι τα παρακάτω:

1. Να θυμάστε ότι οι αμφιβολίες είναι κοινές και ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μια τάση προς την αρνητικότητα, κάτι που τους κάνει τους πιο αυστηρούς κριτές του εαυτού τους.

2. Να εντοπίσετε την πηγή των αμφιβολιών σας, αν είναι δυνατόν (όπως σχόλια από έναν γονέα, ή μια κακή εμπειρία).

3. Να καταγράψετε τα θετικά σας χαρακτηριστικά και επιτεύγματα – και να τα έχετε υπόψη σας.

4. Να αποφεύγετε τη σύγκριση με τους άλλους.

5. Να βλέπετε τον εαυτό σας μέσα από την οπτική γωνία κάποιου που γνωρίζει τα δυνατά σας σημεία – ή να τους ζητήσετε να σας πουν τα θετικά χαρακτηριστικά σας.

6. Να αγνοήσετε τις αρνητικές πληροφορίες που δεν είναι ακριβείς, αλλά να δεχτείτε τις ακριβείς ως μια πρόκληση για βελτίωση.

7. Να αλλάξετε τον εσωτερικό σας λόγο από αρνητικό σε θετικό.

8. Να γνωρίσετε και να χτίσετε πάνω στα δυνατά σας σημεία (στα πράγματα στα οποία είστε εξαιρετικοί).

9. Να αναπτύξετε τον εαυτό σας συστηματικά μέσω εσκεμμένης μάθησης και προσωπικής ανάπτυξης.

10. Να αμφισβητείτε τις ικανότητές σας.

11. Να στρέψετε την προσοχή σας από τις αμφιβολίες στο όραμά σας για αυτό που προσπαθείτε να επιτύχετε.

12. Να συναναστρέφεστε με ανθρώπους που πιστεύουν σε εσάς, σας υποστηρίζουν, σας ενθαρρύνουν και βγάζουν τον καλύτερό σας εαυτό – συμπεριλαμβανομένων οικογένειας, φίλων, συναδέλφων, προπονητών, μεντόρων και μικρών ομάδων (αποφεύγοντας τους ανθρώπους που σας ρίχνουν ψυχολογικά).

13. Να χτίσετε το θάρρος και την αυτοπεποίθησή σας.

14. Να εστιάσετε περισσότερο στις ικανότητές σας και λιγότερο στις αδυναμίες σας.

15. Να συγχωρέσετε τον εαυτό σας για τα λάθη σας και να εργαστείτε για την θεραπεία των πληγών σας, απολευθερώνοντας τον εαυτό σας από τα βάρη του παρελθόντος που σας βαραίνουν.

16. Να δώσετε στον εαυτό σας το δικαίωμα να είστε ατελείς, επειδή όλοι έχουν προβλήματα και ελαττώματα.

17. Να ρωτήσετε τον εαυτό σας τι θα κάνατε τώρα αν ήσασταν αφοσιωμένοι και γενναίοι – και στη συνέχεια να αρχίσετε να αντιδράτε προς αυτή την κατεύθυνση.

18. Να φαντάζεστε τον εαυτό σας ότι επιτυγχάνει τους στόχους του.

19. Προχωρήστε στην πραγματοποίηση σημαντικών στόχων, ωθώντας τον εαυτό προς αυτό το δρόμο.

20. Να εξετάσετε τα πράγματα που θα χάσετε αν δεν τα αντιμετωπίσετε.

21. Να αναπτύξετε με καθαρότητα το σκοπό και τις αξίες σας, ώστε να δώσετε κίνητρο στον εαυτό σας να τα επιτύχει και να τα τηρήσει.

22. Να αγαπήσετε, να συνδεθείτε και να εξυπηρετήσετε τους άλλους, με σκοπό να δείξετε τόσο σε σας όσο και στους άλλους ότι νοιάζεστε και συμβάλλετε σε όλα.

23. Να αντιμετωπίσετε τους φόβους σας και να χτίσετε ένα αίσθημα ικανότητας και θάρρους.

24. Να μιλήσετε και να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας, αναδιαμορφώνοντάς τον ώστε να υποστηρίξετε τις ανάγκες σας και τα ενδιαφέροντά σας.

25. Να φανταστείτε πόσο πιο ευτυχισμένοι θα ήσασταν και πόσα περισσότερα θα μπορούσατε να πετύχετε, αν μετατρέψετε τις αμφιβολίες σας σε πεποιθήσεις.

26. Να κατανοήσετε ότι όλα τα αποτελέσματα ξεκινούν με πεποιθήσεις, επειδή γίνονται σκέψεις που οδηγούν τις πράξεις σας.

27. Να επιτρέψετε στην πρόοδο και στις επιτυχίες να σας προσδιορίσουν και να καταχωρηθούν στην ψυχή σας.

28. Να φροντίζετε τον εαυτό σας μέσω της άσκησης, αφού η κίνηση βελτιώνει τη διάθεση και τη λειτουργία του εγκεφάλου σας.

29. Να είστε ευγνώμονες για αυτά που έχετε, αντί να επικεντρώνεστε στις αμφιβολίες και τους φόβους σας.

30. Να προβάλλετε ένα “άλλο εγώ” που να σας δίνει αίσθηση δράσης και δύναμη.

31. Να επαναλαμβάνετε τα θετικά σας χαρακτηριστικά και τις επιθυμίες σας (όπως “Είμαι αρκετός”, “Είμαι ικανός”, “Τα καταφέρνω”), ιδανικά σε καθημερινή βάση.

32. Να κρατάτε ένα ημερολόγιο στο οποίο επιτρέπετε στον εαυτό σας να εκφράσει ελεύθερα τα συναισθήματά σας, συμπεριλαμβανομένου των αμφιβολιών και των ανησυχιών σας, καθώς και των νικών σας.

Απ’ όλα τα παραπάνω μπορείτε να επιλέξετε όσα σας ενδιαφέρουν περισσότερο για να ξεκινήσετε και στη συνέχεια να προσθέσετε και κάποια άλλα. Η δράση και η πρόοδος θα φέρουν ενέργεια και κίνητρο.

Η υπέρβαση της αυτο-αμφιβολίας δεν είναι για υπερηφάνεια και θεωρητισμό

Είναι καλό το να γνωρίζετε τις αδυναμίες σας, επειδή έτσι μπορείτε να τις δουλέψετε και να τις ξεπεράσετε. Η αυτοκριτική μπορεί να σας βοηθήσει, να σας δώσει ένα κίνητρο ώστε να δουλέψετε πάνω στις αδυναμίες σας και να βελτιωθείτε. Κάτι τέτοιο βέβαια σας φέρνει αντιμέτωπους με την πραγματικότητα, αποκτώντας παράλληλα σοφία με τον πιο δύσκολο τρόπο. Όμως δεν πρέπει να εστιάζετε υπερβολικά στις αδυναμίες σας, γιατί έτσι θα χάσετε την εικόνα του τι μπορείτε να κάνετε.

Τα οφέλη της αντιμετώπισης της αυτο-αμφιβολίας είναι εκπληκτικά, αφού όταν νιώθετε αυτοπεποίθηση, ενεργείτε διαφορετικά και να οδηγηθείτε σε εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα. Αν νικήσετε την αυτο-αμφιβολία, μπορείτε να γίνετε πιο αποφασιστικοί, χαλαροί, επιτυχημένοι και χαρούμενοι.

Στη συνέχεια πρέπει να προσέχετε ώστε να μην πέσετε ξανά στις παλιές συνήθειες της αυτό-αμφιβολίας, να είστε προσεκτικοί και επιφυλακτικοί, ελέγχοντας αν μπορείτε να διατηρήσετε την αυτοεμπιστοσύνη και την αυτοπεποίθησή σας, ακόμα και όταν κάνετε λάθη ή νιώθετε ανασφάλεια για κάτι ή όταν σας μεταχειρίζονται άσχημα.

Εμπιστευθείτε τον εαυτό σας, γιατί αυτό σας δίνει πίστη στο να αντιμετωπίσετε οποιαδήποτε πρόκληση και φυσικά είναι αυτό που χρειάζεστε.

Αν πάτε κόντρα στις αμφιβολίες σας, ειδικά όταν πρόκειται για τολμηρές και αποφασιστικές πράξεις, τότε μειώνεται η δύναμή τους και αντικαθιστάται με δράση. Δουλεύοντας πάνω σε αυτό το μοτίβο τα πράγματα αλλάζουν για πάντα.

Συντάκτης: Saky Koulibaly,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.