Γνωρίζοντας τη Μακεδονική Σχολή Αγιογραφίας

Συντάκτης: Βασίλης Δεληγιάννης

Η Μακεδονική Σχολή είναι η έτερη σχολή αγιογραφίας που αναπτύχθηκε στο Βυζάντιο. Επί της ουσίας, αναπτύχθηκε προ της Κρητικής, λόγω της Μακεδονίας στην Κων/πολη. Η χρονική αφετηρία αυτής της σχολής, είναι τα τέλη του 13ου αιώνα, ενώ η ακμή της τον 14ο αιώνα. Σταδιακά, εξοβελίστηκε από την Κρητική. Οι λόγοι ήταν οι θρησκευτικές έριδες, αλλά και οι κοινωνικές αναταραχές της εποχής. Η Σχολή υιοθετήθηκε από την φιλελεύθερη άρχουσα τάξη και τον ανώτερο κλήρο.


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Γνωρίζοντας την Κρητική Σχολή Αγιογραφίας


Τόποι άνθησης

Κέντρο της Σχολής είναι η Θεσσαλονίκη, όπου υπήρχαν τα πιο πολλά και σημαντικά εργαστήρια, εκτός Κων/πολης. Ας μην ξεχνάμε ότι, τότε, τα Βαλκάνια ήταν κέντρο ανταγωνισμού, μεταξύ Βυζαντινών, Σέρβων και Βουλγάρων.  Εκτός Θεσσαλονίκης, υπήρχαν, ως δευτερεύοντα κέντρα, το Άγιον Όρος και η Καστοριά. Σταδιακά, έφτασε στα Βαλκάνια, ειδικά στην Σερβία και την Βαρντάσκα και, δευτερευόντως, στη Βουλγαρία.

Χαρακτηριστικά και εκπρόσωποι

Κύριοι εκπρόσωποι είναι ο Μανουήλ Πανσέληνος, που τον εκθειάζει και μελετάει ο μοναχός Διονύσιος εκ Φουρνά, ο Φώτης Κόντογλου, αλλά και οι Μιχαήλ Αστραπάς και Γεώργιος Καλλέργης. Πριν αναφερθούμε στα χαρακτηριστικά, να τονίσουμε ότι η Σχολή εστιάζει στην τοιχογραφία και τη νωπογραφία, ως μέσον απεικόνισης. Τα χαρακτηριστικά της είναι:

  • Η επαναφορά ελληνιστικών και αρχαιοελληνικών τεχνικών. Ένα παράδειγμα είναι η κίνηση και η φυσικότητα, όπως τονίζει και ο Κόντογλου. Οι στρατιωτικοί άγιοι απεικονίζονται ετοιμοπόλεμοι, με το σπαθί να είναι ανά χείρας, τα ρούχα να είναι σα να τα παίρνει ο άνεμος, ενώ οι ίδιοι είναι ενταγμένοι στο φυσικό περιβάλλον.
  • Τα χρωματικά μοτίβα γίνονται πιο κοντινά στην φυσική παλέτα. Ένα παράδειγμα είναι τα μάτια και τα ζυγωματικά που έχουν μια ωχρά απόχρωση, οφειλόμενη στο πράσινο που έχει αναμειχθεί στο χρώμα. Ο Κόντογλου αυτό το αποκαλεί «φεγγερά χρώματα».
  • Επειδή η Μακεδονία κατακτήθηκε, εκείνη την εποχή, από τους Οθωμανούς και λόγω του πόθου για ελευθερία των υπόδουλων, υπάρχει στην εικονογράφηση προσώπων μια παλληκαριά και μια απεικόνιση σαν να είναι φαντάσματα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μυστικός δείπνος – Δύο Γυναίκες πίσω από έναν πίνακα


Τελειώνοντας, να πούμε ότι η Σχολή δεν είναι, επαρκώς, μελετημένη. Στο  παρελθόν, μόνο, έχουν γίνει προσπάθειες ανάδειξης, από την Μητρόπολη Θεσσαλονίκης.

Συντάκτης: Βασίλης Δεληγιάννης,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.