Γνωριμία με τις τράπεζες – Μέρος 3: Τα μυστικά των καταθέσεων

Γιατί να καταθέσω τα λεφτά μου στην τράπεζα και να μην τα κρατήσω σπίτι, σε μια ωραία κρυψώνα; Επειδή, αν το σπίτι σου πιάσει φωτιά, τα λεφτά σου θα γίνουν στάχτη, επειδή μπορεί να στα κλέψουν ή να σε ληστέψουν, επειδή δεν σου δίνουν κανένα τόκο.

Και γιατί να μην τα βάλω σε τραπεζική θυρίδα; Επειδή αν τρυπώσουν διαρρήκτες στην τράπεζα, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο αλλά όχι αδύνατο, έχει συμβεί, χάνεις τα λεφτά σου. Και η εφορία, με προϋποθέσεις, μπορεί να ανοίξει την θυρίδα σου. Κι αν πεθάνεις, οι κληρονόμοι, όταν ζητήσουν να ανοιγεί, θα πληρώσουν φόρο.

Μεγαλύτερη ασφάλεια παρέχει η κατάθεση στην τράπεζα, μολονότι έχει δύο κινδύνους:

• Κούρεμα καταθέσεων. Εξαιρετικά σπάνιο αλλά συνέβη στις κυπριακές τράπεζες, πριν λίγα χρόνια, με την κρίση. Προστασία παρέχεται μόνο στο όριο των €100.000 ανά καταθέτη και ανά τράπεζα.

• Πτώχευση τράπεζας. Δεν έχει συμβεί αλλά ποτέ δεν ξέρεις. Για να προστατευτείς, ακολούθησε τις οδηγίες που δίνονται σε παλαιότερο άρθρο μου, εδώ, όπου δίνω πολλές ακόμη και χρήσιμες πληροφορίες για τις τραπεζικές καταθέσεις.

Οι τραπεζικοί λογαριασμοί μπορεί να είναι στο όνομα ενός ή περισσοτέρων προσώπων (κοινός λογαριασμός, joint account). Αν ανοίξετε λογαριασμό με άλλο πρόσωπο, έχετε δύο επιλογές: να τον κινείτε με δύο υπογραφές μαζί, ή με την υπογραφή κάθε ενός, ξεχωριστά. Προσοχή όμως: Σε περίπτωση θανάτου ενός εκ των δικαιούχων, μόλις ενημερωθεί σχετικά η τράπεζα, μπλοκάρει τον λογαριασμό και ακολουθεί την διαδικασία ανεύρεσης των κληρονόμων για να τους αποδώσει τα προβλεπόμενα από τον νόμο μερίδια επί του κατατεθειμένου ποσού.

Αν πεθάνει κάποιος δικός σας και δεν ξέρετε σε ποιες τράπεζες είχε λογαριασμούς για να διεκδικήσετε τα χρήματα (πληρώνοντας βεβαίως τους αναλογούντες φόρους κληρονομιάς), μπορείτε να καταθέσετε σχετικό ερώτημα σε κάθε τράπεζα, καταβάλλοντας μια αμοιβή που θα σας ζητήσουν.

Το ύψος των τόκων που πληρώνει η τράπεζα σε κάθε μορφή καταθέσεων εξαρτάται από πολλούς οικονομικούς παράγοντες, όπως πληθωρισμός, νομισματική πολιτική, ανάγκη της τράπεζας για ρευστότητα κλπ. Παγκοσμίως, τον τελευταίο καιρό παρατηρούνται αρνητικά επιτόκια. Αυτό σημαίνει ότι στις καταθέσεις σου όχι μόνο δεν εισπράττεις τόκο αλλά πληρώνεις. Σε αυτή την περίπτωση ο αρνητικό τόκος έχει την έννοια της αμοιβής που πληρώνεις στην τράπεζα για να φυλάει τα χρήματά σου (φύλακτρα).

Οι μορφές των τραπεζικών λογαριασμών είναι πολλές: ταμιευτηρίου, αλληλόχρεος (λειτουργεί με δύο μορφές, ως δανειακός και ως καταθετικός, όπως είδαμε σε προηγούμενο άρθρο μας, εδώ), προθεσμιακός (ο επιλεγόμενος «κλειστός» λογαριασμός διάρκειας 1, 2, 3, 6, κλπ μηνών, που προσφέρει υψηλότερο επιτόκιο), με προειδοποίηση (δύο ή περισσοτέρων ημερών), συνταξιοδοτικός, και φυσικά ο όψεως, που κινείται με επιταγές.

Οι επιταγές διευκολύνουν τα μέγιστα το εμπόριο, μέσω της πίστεως που δίνεται με την μεταχρονολόγησή τους. Προσοχή όμως: η επιταγή είναι «πληρωτέα άμα τη εμφανίσει». Αυτό σημαίνει ότι εάν ζητηθεί από την τράπεζα η πληρωμή μιας μεταχρονολογημένης επιταγής πριν από την λήξη της, η τράπεζα είναι υποχρεωμένη είτε να την πληρώσει, αν υπάρχει υπόλοιπο, είτε να την «σφραγίσει», βεβαιώνοντας την έλλειψη αρκούντως υπολοίπου στον λογαριασμό, οπότε ο κάτοχός του θα υποστεί τις προβλεπόμενες νομικές συνέπειες. Για αυτό τον λόγο, η έκδοση μιας μεταχρονολογημένης επιταγής είναι, στην ουσία, μια «συμφωνία κυρίων» μεταξύ του εκδότη και του αποδέκτη.

Η τραπεζική επιταγή (bank draft) όπου ο εκδότης της επιταγής δεν είναι ο ιδιώτης καταθέτης αλλά η ίδια η τράπεζα. Χρησιμοποιείται και για μεταβιβάσεις ακινήτων ενώπιον συμβολαιογράφου.

Οι πάγιες εντολές (standing instructions), που μπορούμε να δώσουμε στην τράπεζα, μας απαλλάσσουν από τον μπελά να τρέχουμε για εξοφλήσεις λογαριασμών που εκδίδουν οι εταιρίες κοινής ωφελείας (ηλεκτρικό, τηλεφωνία, νερό κλπ). Οι λογαριασμοί αποστέλλονται από την εταιρία κατ’ ευθείαν στην τράπεζα που θα ορίσουμε, (με αντίγραφο σε εμάς για να ξέρουμε τι πληρώνουμε). Η χρέωση του λογαριασμού γίνεται από την τράπεζα την τελευταία μέρα της προθεσμίας, ώστε να μη χάνουμε τόκους. Προσοχή όμως: υπάρχει ο κίνδυνος να στείλει η εταιρεία ένα υπέρογκο ποσό λογαριασμού, τον οποίο εμείς αμφισβητούμε. Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος να τον πληρώσει η τράπεζα παρά την θέλησή μας, έχουμε προβλέψει ήδη, στην εντολή που έχουμε δώσαμε στην τράπεζα, να ορίσουμε ένα πλαφόν, ανάλογα με το συνηθισμένο ύψος των λογαριασμών μας. Π.χ. Αν οι μηνιαίες χρεώσεις του ηλεκτρικού μας ρεύματος κυμαίνονται γύρω στα 100 ευρώ, αν εμείς ορίσουμε πλαφόν 120 ευρώ, και έλθει ένας λογαριασμός 500 ευρώ, η τράπεζα δεν θα τον πληρώσει.

Ο πάγιες οδηγίες εννοείται ότι ανακαλούνται όποτε θέλουμε. Σε αυτές μπορούμε να εντάξουμε και την πληρωμή του ενοικίου μας, αν θέλουμε.

Στη ζωή μας έχει μπει για τα καλά η ηλεκτρονική τραπεζική (e–banking) και, με την πάροδο του χρόνου, θα μπαίνει ακόμη περισσότερο. Με αυτήν, η τράπεζα μας αποθαρρύνει να εμφανιζόμαστε στα γκισέ της, απασχολώντας υπαλλήλους που κοστίζουν χρήμα (μισθοί κλπ). Αντίθετα μας ενθαρρύνει να πηγαίνουμε στα ΑΤΜ (Automated Teller Machine) και να κάνουμε από εκεί τις συναλλαγές μας. Προσοχή όμως: οι απατεώνες καραδοκούν. Οι οδηγίες ασφαλείας μας προτρέπουν να καλύπτουμε με το χέρι την οθόνη όταν βάζουμε το pin μας, έστω κι αν δεν υπάρχει κανείς γύρω μας, επειδή κάποιος απατεώνας μπορεί να έχει εγκαταστήσει μια μικροκάμερα για να το καταγράψει. Και βέβαια, δεν επιτρέπουμε σε κανένα να είναι πίσω από την πλάτη μας και να κρυφοκοιτάζει.

Στα ΑΤΜ, μπορούμε να κάνουμε αναλήψεις από λογαριασμούς μας σε τράπεζες όχι μόνο του εσωτερικού αλλά και του εξωτερικού με μια μικρή χρέωση, τριών περίπου ευρώ. Προσοχή όμως: Όταν ο λογαριασμός μας στο εξωτερικό π.χ. στη Αγγλία, είναι σε ευρώ και εμείς εδώ κάνουμε ανάληψη σε ευρώ, καμία μετατροπή νομίσματος δεν χρειάζεται να γίνει. Παρ’ όλα αυτά, το μηχάνημα σας ερωτά αν θέλετε να γίνει μετατροπή νομίσματος. Πρέπει να απαντήσετε όχι. Αν απαντήσετε ναι, νομίζοντας ότι έτσι κι αλλιώς καμία μετατροπή δεν θα γίνει, θα συμβεί το εξής: Το ποσόν των π.χ. 1000 ευρώ που θα τραβήξετε, θα μετατραπεί σε αγγλικές λίρες, που στην αγγλική τράπεζα θα μετατραπούν πάλι σε ευρώ, με αποτέλεσμα εσείς να λάβετε μεν 1000 ευρώ αλλά να διαπιστώσετε με έκπληξη αργότερα ότι χρεωθήκατε με πολύ περισσότερα.

Επανάσταση στην εξυπηρέτηση έχει φέρει to e–banking με το οποίο μπορείτε να κάνετε ένα σωρό τραπεζικές συναλλαγές (εμβάσματα, πληρωμές εφορίας, ασφαλιστικών εταιριών κλπ) χωρίς να κινηθείτε καθόλου από το σπίτι σας. Έτσι μένουν όλοι ευχαριστημένοι: οι τράπεζες που μειώνουν τα κόστη τους και οι πελάτες που εξυπηρετούνται άμεσα και άνετα. Είναι μια κατάσταση win–win. Ή, όπως θα την έλεγε ο εξ ανατολών γείτονάς μας kazan–kazan…

Άρης Γαβριηλίδης, Οικονομολόγος, Συγγραφέας, Εικαστικός

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα  www.arisgavriilidis.gr με τα συγγραφικά και εικαστικά του  έργα.

Συντάκτης: Άρης Γαβριηλίδης, Συγγραφέας, Εικαστικός

Influence:

Ο Άρης Γαβριηλίδης, οικονομολόγος, πρώην  διευθυντικό στέλεχος τραπεζών και επιχειρήσεων, ασχολείται ερασιτεχνικά με το γράψιμο…