Γιατί τα σπίτια είναι μικρά στην Ιαπωνία;
Το έδαφος της Ιαπωνίας είναι σε μεγάλο βαθμό ακατάλληλο για δόμηση (ορεινές περιοχές), ο πληθυσμός της χώρας είναι μεγάλος – ειδικά σε σχέση με το διαθέσιμο προς δόμηση έδαφος, ενώ οι τιμές για την αγορά των ακινήτων και των οικοπέδων είναι ακριβές (για την ακρίβεια, δυσβάστακτες). Επομένως, το ήδη υπάρχον μινιμαλιστικό πνεύμα των Ιαπώνων επεκτάθηκε και στην αρχιτεκτονική, για να δημιουργήσει μικροσκοπικά σπίτια, που εξυπηρετούν τις ανάγκες στέγασης των κατοίκων της χώρας.
Στέγη στην Ιαπωνία
Για τους Ιάπωνες, αλλά και γενικότερα για τους κατοίκους της χώρας, υπάρχουν αρκετοί τύποι στέγασης. Υπάρχουν οι πολυκατοικίες που κατασκευάζονται με ένα στυλ που θυμίζει έντονα τις ελληνικές πολυκατοικίες των δεκαετιών του ’60 και του ’70 και ονομάζονται danchi, οι μονοκατοικίες (που προτιμώνται από τους Ιάπωνες), οι ξενώνες (που είναι κατάλληλοι για ανύπαντρους/-ες άνδρες και γυναίκες, ή για στελέχη επιχειρήσεων που μετακινούνται τακτικά, μιας και δε διαθέτουν χώρο για άλλο άτομο, αφού αποτελούνται συνήθως από ένα και μόνο δωμάτιο), οι εστίες (πανεπιστήμια) και τα συγκροτήματα κατοικιών για δημόσιους υπαλλήλους και στρατιωτικούς.
Οι ξενώνες
Πολλοί άνθρωποι ζουν σε ξενώνες στην Ιαπωνία. Πρόκειται είτε για ανθρώπους που δεν έχουν δημιουργήσει ακόμη τη δική τους οικογένεια, ή για παντρεμένους άνδρες ή γυναίκες που εργάζονται σε επιχειρήσεις και ταξιδεύουν συχνά για επαγγελματικούς λόγους. Ακόμη, ταξιδιώτες, άνθρωποι που θέλουν να εξοικονομήσουν χρήματα για να βρουν ένα καλύτερο σπίτι ή όσοι και όσες θέλουν να δοκιμάσουν την τύχη τους σε μεγάλες πόλεις, όπως το Τόκιο και η Οσάκα, προτιμούν τέτοια δωμάτια. Οι ξενώνες δεν προσφέρουν τίποτε περισσότερο από ένα χώρο για ύπνο στους ενοίκους τους. Μπορεί να πρόκειται για μικρά δωμάτια σε πολυκατοικίες, μπορεί όμως να πρόκειται και για μικροσκοπικά δωμάτια, με ύψος που δεν επιτρέπει σε όσους διαμένουν σε αυτά να σταθούν όρθιοι και με εξοπλισμό που περιλαμβάνει ένα στρώμα, κάποια ράφια στον τοίχο (που είναι ένα κόντρα-πλακέ) και με μια κουρτίνα για πόρτα. Τα δωμάτια αυτά θυμίζουν τα «ξενοδοχεία της κάψουλας» (capsule hotels) που υπάρχουν στην Ιαπωνία. Ο φωτογράφος Won Kim αποτύπωσε σε ένα άλμπουμ τη ζωή κάποιων ανθρώπων σε δωμάτια τέτοιου τύπου (φωτογραφίες εδώ).
Γιατί τα σπίτια είναι μικρά στην Ιαπωνία;
Ο υπερπληθυσμός, η αστικοποίηση, η ακατάλληλη για δόμηση φύση του εδάφους και οι πολύ υψηλές τιμές, οδηγούν τους Ιάπωνες σε πολύ συγκεκριμένες λύσεις για την ανέγερση κατοικιών. Υπάρχει η λύση της κάθετης ανάπτυξης, με την κατασκευή οικοδομών με πολλούς ορόφους, που εξοικονομεί χώρο και η κατασκευή πολύ μικρών κατοικιών (30-40 τετραγωνικών) με 2 ορόφους, που εκτός από χώρο εξοικονομεί και ενέργεια (μικρό ενεργειακό αποτύπωμα της οικοδομής). Οι λύσεις αυτές εφαρμόζονται κυρίως στις αστικές περιοχές. Στις αγροτικές περιοχές τα σπίτια είναι κυρίως μονοκατοικίες.
Μικρά, χαριτωμένα σπίτια
Φυσικά, η αισθητική παίζει ρόλο ακόμη και στην κατασκευή πολύ μικρών κατοικιών. Οι Ιάπωνες αγαπούν πολύ το ωραίο και ένα απλό, λιτό πνεύμα χαρακτηρίζει τα σπίτια τους. Γνήσια μινιμαλιστές, οι Ιάπωνες αρχιτέκτονες δημιουργούν μικροσκοπικά σπίτια σε μορφή που θυμίζει κοντέινερ μεταφοράς εμπορευμάτων (εδώ), ακόμη και σταγόνας (εδώ), που όσο κι αν φαίνονται μικρά και κλειστοφοβικά, στην πραγματικότητα είναι λουσμένα στο φως και διαθέτουν αρκετό χώρο, χάρη στο λειτουργικό τους σχεδιασμό. Ο φωτισμός σε τέτοια σπίτια μπορεί να προέρχεται από κάποια γυάλινη οροφή ή από υαλότουβλα που τοποθετούνται στους τοίχους.
Τα μικρά αυτά σπιτάκια μας θυμίζουν εικόνες παραμυθιών ή ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Είναι καλοφτιαγμένα, χρησιμοποιούν και το τελευταίο εκατοστό διαθέσιμου χώρου και μας διδάσκουν πώς μπορεί κανείς να ζήσει λιτά και απλά. Οι Ιάπωνες θεωρούν πως τα μεγάλα σπίτια που κυριαρχούν στη Δύση (σημείωση: γενικά με τη λέξη «Δύση», οι λαοί της Ανατολής προσδιορίζουν κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες) έρχονται σε αντίθεση με τη φύση και απομακρύνουν τον άνθρωπο από αυτή, ενώ οι μικρές κατοικίες βοηθούν τον άνθρωπο να έρθει πιο κοντά στο περιβάλλον.
Το παρόν κείμενο αποτελεί συνεργασία του flowmagazine.gr με το Κέντρο Ιαπωνικών και Κινεζικών Σπουδών Οικονομάκου. Για περισσότερα άρθρα επισκεφθείτε το site http://www.oikonomakou.gr/
