Γιατί οι Δανοί μεγαλώνουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά;

Τι κάνει τη Δανία την πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο; Πώς οι Δανοί γονείς μεγαλώνουν χαρούμενα, σίγουρα, επιτυχημένα παιδιά;

Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει διάχυτη η αντίληψη ότι η Δανία είναι η χώρα με τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους και ότι οι Δανοί μεγαλώνουν χαρούμενα και επιτυχημένα παιδιά. Ποιο είναι το μυστικό τους; 

Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει ακριβής συνταγή που εξασφαλίζει σε ένα παιδί μια ευτυχισμένη ζωή. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιες γενικές κατευθύνσεις, τις οποίες οι γονείς στη Δανία φαίνεται πως γνωρίζουν καλά και τις χρησιμοποιούν, αποτελεσματικά, στην ανατροφή των παιδιών τους. 

Το πιο σημαντικό είναι το παιδί να μεγαλώνει σε ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον, με πολλή αγάπη και φροντίδα. Εκτός από αυτό, πρέπει να του παρέχονται σωματικές, ψυχικές και κοινωνικές προκλήσεις. 

Το βιβλίο The Danish Way of Parenting: A Guide To Raising The Happiest Kids in the World της Jessica Alexander, είναι, ουσιαστικά, ένας οδηγός ανατροφής των παιδιών, που οι Δανοί ακολουθούν εδώ και χρόνια. 

Δείτε παρακάτω μερικές ιδέες για το πως μπορούμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, μιμούμενοι τον τρόπο των Δανών:

Ζώνης Επικείμενης Ανάπτυξης

Ένα μεγάλο μέρος του παιδαγωγικού στυλ της Δανίας βασίζεται στο έργο του αναπτυξιακού ψυχολόγου Lev Vygotsky και τη θεωρία του για τη Zώνη Eπικείμενης Aνάπτυξης (Z.E.A.). Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, το γνωστικό-μαθησιακό δυναμικό κάθε ατόμου μπορεί να εμπλουτιστεί με συνδρομή από το περιβάλλον. 

Με τη διαμεσολάβηση του εκπαιδευτικού και των γονέων το άτομο μπορεί, με αλληλεπίδραση, να οδηγηθεί σε ένα γνωστικό επίπεδο ανώτερο αυτού που από μόνο του κατέχει. Αυτό που το παιδί 4 ετών κάνει τώρα με τη βοήθεια του ενήλικα, θα μπορεί, στην ηλικία των 7, να το κάνει μόνος του. 

Έτσι, τα παιδιά μαθαίνουν, σιγά σιγά, να λειτουργούν ανεξάρτητα, να γίνονται από νωρίς, αυτόνομα, να έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και τις ικανότητές τους, χωρίς την ανασφάλεια ότι δεν τα καταφέρνουν. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πόσο διαφέρει η ανατροφή των παιδιών ανάλογα με την κουλτούρα

Ελεύθερος χρόνος

Μελέτες έχουν δείξει πως στις ΗΠΑ, όπου κυριαρχεί ο ανταγωνισμός και ο ατομικισμός, τα παιδιά και οι έφηβοι, φαίνεται να έχουν υψηλά επίπεδα στρες, άγχους και υπερκόπωσης, λόγω του υψηλού φόρτου σχολικών και εξωσχολικών υποχρεώσεων. Πολλοί έφηβοι, στην Αμερική, καταφεύγουν και σε φάρμακα και διεγερτικά, ώστε να διαχειριστούν την πίεση αυτή. 

Αντίθετα, στη Δανία, τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο σε ηλικία 6 ετών και, μέχρι την ηλικία των 10, τελειώνουν τα μαθήματα στις 2 μ.μ., δεν ασχολούνται με  κατ’ οίκον εργασίες, αλλά έχουν το απόγευμα ελεύθερο για παιχνίδι. Το πρόγραμμα σπουδών, επίσης, δίνει έμφαση στην ομαδική εργασία και στην οικοδόμηση ενσυναίσθησης, παρά στα ατομικά επιτεύγματα. 

Αυτή η ομαδικότητα και συνεργασία δεν ισχύει μόνο στην εκπαίδευση. Το σύστημα υγείας, εφαρμόζει την απλή αλλά αποτελεσματική πρακτική  να φέρνει σε επαφή νέες μητέρες που δε γνωρίζονται μεταξύ τους, ώστε να υποστηρίζει η μία την άλλη, τους κρίσιμους πρώτους μήνες. 

Έτσι, όταν λέμε ότι η «ανατροφή» είναι το κλειδί για την ευτυχία στη Δανία, δεν αναφερόμαστε μόνο στους γονείς, αλλά σε μία ανθρώπινη και συνεκτική κοινωνία, με συστήματα που προσπαθούν να στηρίζουν όλους τους πολίτες. 

Το ακρωνύμιο “PARENT”

To ακρωνύμιο PARENT συνοψίζει τις βασικές αρχές που οι Δανοί γονείς χρησιμοποιούν στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. Πιο συγκεκριμένα:

P (Play): Το γράμμα «P» αναφέρεται στο παιχνίδι και τη σημασία του για την ανάπτυξη του παιδιού. Το ελεύθερο παιχνίδι, είτε ατομικό είτε ομαδικό, βοηθάει στη μείωση τους άγχους και στην αύξηση της ανθεκτικότητας των παιδιών, ενώ βελτιώνει τις κοινωνικές τους δεξιότητες, τους προσφέρει μεγαλύτερη αυτονομία και αυτοέλεγχο. 

Οι Δανοί δίνουν μεγάλη αξία στο παιχνίδι και γι’ αυτό τα δημοτικά σχολεία της Δανίας το έχουν ενσωματώσει στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα.

A (Authenticity): Οι Δανοί γονείς, θεωρούν ότι το να υπερπροστατεύεις τα παιδιά σου, μπορεί, πρόσκαιρα, να τα κρατάει ασφαλή, σε βάθος χρόνου, όμως, εμποδίζει τη συναισθηματική τους ανάπτυξη. Γι’ αυτό, για παράδειγμα, τους διαβάζουν ένα παραμύθι που δεν έχει αίσιο τέλος, ή ιστορίες που αγγίζουν ευαίσθητα θέματα, όπως ο θάνατος, η φτώχεια, ο πόλεμος κ.ά. 

Αυτό το κάνουν όχι για να τα τρομάξουν, αλλά, γιατί γνωρίζουν ότι η συζήτηση και η εξερεύνηση όλων των συναισθημάτων, ακόμα και των άσχημων, διδάσκει στα παιδιά ενσυναίσθηση, εκτίμηση και πώς να τα διαχειριστούν. 

R (Reframing): Για τους Δανούς, όλα είναι θέμα αντίληψης. Έχουν προσαρμοστεί στο να βλέπουν τη θετική πλευρά των πραγμάτων και οι έρευνες δείχνουν ότι η θετική αυτή στάση βοηθάει στο να έχουν καλύτερο γνωστικό έλεγχο και προσαρμοστικότητα. Δεν αρνούνται, ωστόσο, την αρνητικότητα, απλώς διαμορφώνουν μία «ρεαλιστική αισιοδοξία» και διδάσκουν στα παιδιά τους να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα τους με ανάλογη στάση. 

E (Empathy): Το να αποκτήσει ένα παιδί ενσυναίσθηση, συμπόνοια, να αναγνωρίζει και να κατανοεί τα συναισθήματα των άλλων είναι μία σπουδαία ικανότητα. Στη Δανία, υπάρχουν εθνικά προγράμματα για τη διδασκαλία της ενσυναίσθησης στα παιδιά και πρακτικές που αναπτύσσουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη.

N (No Ultimatums): Οι Δανοί γονείς δεν δίνουν τελεσίγραφα, όταν διαφωνούν με τα παιδιά τους. Δεν τους λένε φράσεις όπως «Θα κάνεις αυτό που σου λέω εγώ, αλλιώς..», ούτε κάνουν επίδειξη δύναμης. Αντίθετα, στηρίζονται στον σεβασμό και την επικοινωνία για την επίλυση προβλημάτων, αντί να «κερδίζουν» τις διαφορές με τα παιδιά τους. 

T (Togetherness): Στη Δανία, είναι πολύ σημαντικό να βρίσκονται και να περνάνε χρόνο όλοι μαζί, σαν μία δεμένη οικογένεια. Βασικό στοιχείο της κουλτούρας τους είναι το λεγόμενο «Hygge», που δίνει την έννοια της ευχαρίστησης του να κάνει κάποιος απλά μικρά πράγματα με τους άλλους, όπως να πιούν έναν καφέ ή να φάνε όλοι μαζί. Αυτό τους δίνει την ευκαιρία να χαλαρώσουν και να έρθουν κοντά με τους άλλους, καλλιεργώντας την αίσθηση του «εμείς» και όχι του «εγώ».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τα 5 “μοιραία” σφάλματα των γονιών κατά την ανατροφή των παιδιών τους

Αν θέλετε τα παιδιά σας να γίνουν, από νωρίς, ανεξάρτητα και να αποκτήσουν αυτοέλεγχο και ενσυναίσθηση, δεν έχετε παρά να ακολουθήσετε κάποιες από τις παραπάνω πρακτικές που εφαρμόζουν οι γονείς σε μια χώρα με, τελείως, διαφορετική κουλτούρα από τη δική μας. Αφού, μπορούν να το κάνουν οι Δανοί, γιατί όχι κι εμείς;

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.