Συμβαίνει συχνά και σίγουρα έχει συμβεί σε όλους έστω μία φορά. Προφανώς από τον τίτλο μαντεύει κανείς ότι ο χωρισμός …
Γιατί δυσκολευόμαστε να βγούμε από μια σχέση που έχει τελειώσει
Στην αρχή μιας σχέσης όλα μοιάζουν ιδανικά, αλλἀ τι γίνεται αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως τα περιμέναμε; Γιατί δυσκολευόμαστε να τερματίσουμε μια «νεκρή» σχέση;
Οι ανθρώπινες σχέσεις εἰναι πάντα δύσκολες, γιατί το πεδίο των συγκρούσεων εντοπίζεται στον τομέα των συναισθημάτων: πόνος, θυμός, απογοήτευση, πίκρα, εκδικητικότητα δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα, που θέτει σε κίνδυνο την ψυχική υγεία και την ευτυχία των ατόμων. Η ματαίωση των προσδοκιών στο τέλος μιας σχέσης και, ακόμη χειρότερα, ενός γάμου είναι τόσο έντονη όσο και η αμηχανία σχετικά με το επόμενο βήμα.
Ο τερματισμός μιας σχέσης που δεν ικανοποιεί πια κανέναν δεν είναι εύκολη υπόθεση, ειδικά για εκείνον που θα αποφασίσει να κάνει πρώτος το βήμα προς την έξοδο. Τη λήψη αυτής της απόφασης δυσχεραίνουν διάφοροι παράγοντες.
1. Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Οι άνθρωποι που θέλουν να χωρίσουν γνωρίζουν πως πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την απόφασή τους και να χαράξουν μια νέα πορεία αναζήτησης της ευτυχίας. Όσο δελεαστικό και αν ακούγεται το τελευταίο, το βάρος της ευθύνης που θα αναλάβουν, ουσιαστικά η ευθύνη του ίδιου τους του εαυτού, τους φαίνεται υπερβολικά μεγάλο για τις ψυχικές αντοχές τους. Έχοντας συμβιβαστεί για αρκετό χρονικό διάστημα σε μια σχέση που τους απομυζά την ενέργεια και την αισιοδοξία, έχουν χάσει την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό τους και, ως εκ τούτου, νιώθουν πως αυτή είναι η ζωή που τους αξίζει και πως δεν έχουν δικαίωμα στην ευτυχία. Η σχέση βιώνεται ως «τιμωρία» που πρέπει να υποστούν, επειδή δήθεν δεν αξίζουν να διεκδικήσουν κάτι καλύτερο.
2 Ενοχικότητα
Τα άτομα σε αυτές τις περιπτώσεις αυτοενοχοποιούνται με τη σκέψη ότι σίγουρα εκείνα φταίνε για την πορεία που πήρε η σχέση τους, επειδή δεν ενήργησαν σωστά ή δεν έκαναν αυτά που όφειλαν. Σκέπτονται πως ίσως δεν είναι αργά και ενδεχομένως μπορούν ακόμη να προσπαθήσουν να σώσουν τον γάμο ή τη σχέση τους. Δεν είναι κακό να αναλαμβάνει κανείς το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί· το πρόβλημα δημιουργείται όταν το άτομο θεωρεί αποκλειστικά υπεύθυνο τον εαυτό του, με συνέπεια οι ενοχές να το καθηλώνουν και να το αποτρέπουν να αναλάβει πρωτοβουλία.
3. Ανασφάλεια
Τίποτα δεν είναι εύκολο με το τέλος μιας σχέσης· είναι ένας μικρός «θάνατος», που ακολουθείται από την περίοδο του πένθους, ώσπου να έλθει η στιγμή της ανασυγκρότησης και της προσωπικής αναγέννησης. Οι άνθρωποι που διστάζουν να κάνουν το βήμα του χωρισμού νιώθουν αγωνία και αβεβαιότητα για το μέλλον. Κατά κάποιον τρόπο, βολεύονται σε μια δυσάρεστη κατάσταση και συμβιβάζονται σε μια δυστυχισμένη ζωή, διότι φοβούνται αυτά που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν εκτός του πλαισίου της σχέσης. Για παράδειγμα, οι γυναίκες που δεν εργάζονται και δεν διαθέτουν οικονομική ανεξαρτησία δυσκολεύονται να τερματίσουν τη σχέση τους, διότι ανησυχούν για την ίδια τους την επιβίωση.
4. Τραυματικές εμπειρίες
Οι άνθρωποι που έχουν έλθει αντιμέτωποι με ανάλογες καταστάσεις στο παρελθόν, διαζύγια, απώλειες αγαπημένων προσώπων, εγκατάλειψη κ.λπ. προσπαθούν πάση θυσία να αποφύγουν άλλη μια δυσάρεστη εξέλιξη στη ζωή τους. Ωστόσο, όσο και να προσπαθούν να ξεχάσουν ότι βιώνουν μια αποτελματωμένη σχέση, έρχεται η αμείλικτη πραγματικότητα της καθημερινής τους ζωής με τον/την σύντροφό τους να τους το θυμίσει. Η επιθυμία τους να απελευθερωθούν συγκρούεται με την επιθυμία τους να αποφύγουν άλλη μια άσχημη κατάσταση. Το αποτέλεσμα, ωστόσο, είναι το τραύμα τους να βαθαίνει αντί να επουλώνεται.
5. Κοινωνικές συμβάσεις
Και σε αυτήν την περίπτωση η επιθυμία για μια ευτυχισμένη ζωή έρχεται σε σύγκρουση με τον φόβο της κοινωνικής κριτικής. Ειδικά στην επαρχία, ήταν σύνηθες φαινόμενο να μένουν οι γυναίκες εγκλωβισμένες σε σχέσεις με κακοποιητικούς και βάναυσους συζύγους, διότι υπερίσχυαν μέσα τους τα κοινωνικά «πρέπει» και τα στερεότυπα, που ήθελαν τις γυναίκες να σιωπούν και να υπομένουν σιωπηλἀ μια δυστυχισμένη ζωή κάτω από την εξουσία του συζύγου-αφέντη. Στην εποχή μας, ένας τέτοιος συμβιβασμός θεωρείται πια αδιανόητος και υπάρχει υποστήριξη και μέριμνα για τις γυναίκες που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία, ώστε να τερματιστεί οριστικά το μαρτύριό τους. Η βία εντός της σχέσης δεν αποτελεί πλέον θέμα ταμπού, που αφορά αποκλειστικά το ζευγάρι· αφορά και την κοινωνία, ιδίως αν υπάρχουν παιδιά. Όσο για τη γνώμη των γνωστών και των φίλων, δεν θα πρέπει αυτή να απασχολεί τους ανθρώπους που θέλουν να δώσουν τέλος στη σχέση τους, διότι μεγαλύτερη σημασία έχει η αναζήτηση της προσωπικής τους ευτυχίας, στην οποία έχουν κάθε δικαίωμα.
6. Φόβος μοναξιάς
Ορισμένοι άνθρωποι προτιμούν να καταπιέζονται σε μια δυστυχισμένη σχέση από φόβο ότι θα μείνουν εν τέλει μόνοι. Φοβούνται τον εαυτό τους, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Στην πραγματικότητα, έχουν φοβία να έλθουν αντιμέτωποι με τον εαυτό τους, να εξελιχθούν ως προσωπικότητες αυτόνομες και να διεκδικήσουν μια καλύτερη ζωή. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους ανασταλτικούς παράγοντες, που κρατά δέσμιους τους ανθρώπους και τους εμποδίζει να γυρίσουν σελίδα.
7. Συνήθεια
«Έξις δευτέρα φύσις» λέει ο Αριστοτέλης. Πολλοί άνθρωποι έχουν συνηθίσει σε μια σχέση που έχει πάψει προ πολλού να διακρίνεται από πάθος, ενδιαφέρον ή στοργή. Το ξεβόλεμα από την κατάσταση αυτή είναι ιδιαιτέρως δύσκολο, διότι πολύ απλά δεν μπορούν να φανταστούν πλέον τον εαυτό τους σε κάτι διαφορετικό.
8. Συναισθηματικός αντίκτυπος στον/στην σύντροφο
Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να χωρίσουν αναλογιζόμενοι τις συναισθηματικές επιπτώσεις του γεγονότος στον/στην σύντροφό τους. Δεν θέλουν να πληγώσουν και να εγκαταλείψουν τον άνθρωπο με τον οποίο μοιράστηκαν ένα μέρος της ζωής τους, διότι νιώθουν πως ενδεχομένως δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί το γεγονός και θα καταρρεύσει συναισθηματικά. Κάθε φορά που σκέπτονται πώς θα αντιμετωπίσει τη διάλυση της σχέσης ο/η σύντροφός τους, βιώνουν μεγάλο άγχος και αρνούνται να τον/την υποβάλουν σε αυτήν τη συναισθηματική δοκιμασία. Αυτοεγκλωβίζονται, έτσι, σε μια μη ικανοποιητική σχέση και, όσο και να ενδιαφέρονται για τον άλλον, δεν κατορθώνουν να αποφύγουν την ένταση και τον εκνευρισμό που συνεπάγεται αυτή η κατάσταση. Με τον τρόπο αυτόν, πληγώνουν τον/τη σύντροφό τους, κάνοντας αυτό ακριβώς που απεγνωσμένα προσπαθούν να αποφύγουν, με συνέπεια η ψυχική απομάκρυνση στη σχέση να γίνεται ακόμη μεγαλύτερη.
9. Οικονομικοί λόγοι
Πολλά ζευγάρια ζουν συνειδητά συμβιβασμένα σε σχέσεις απολύτως τυπικές για καθαρά οικονομικούς λόγους. Η ύπαρξη περιουσίας που πρέπει να μοιραστεί και η όλη διαδικασία που απαιτείται αποτρέπει τους ανθρώπους αυτούς να κάνουν το επόμενο βήμα στη ζωή τους. Καταδικάζουν έτσι τον εαυτό τους σε μια σχέση αμοιβαίου συμφέροντος, χωρίς αγάπη και τρυφερότητα.
10. Παιδιά
Ίσως ο σημαντικότερος ανασταλτικός παράγοντας που κάνει τα άτομα να διστάζουν να λάβουν την απόφαση για χωρισμό. Η σκέψη του συναισθηματικού και ψυχικού αντίκτυπου στα παιδιά αποτρέπει τον γονιό να χωρίσει. Αν, ωστόσο, η ζωή της οικογένειας χαρακτηρίζεται από καθημερινές εντάσεις και καβγάδες, οι συνέπειες στην ψυχική υγεία ενός παιδιού είναι μεγαλύτερες, διότι βρίσκεται εν μέσω διασταυρούμενων πυρών, ανάμεσα σε δύο αγαπημένα του πρόσωπα που συγκρούονται και τα οποία αγαπά εξίσου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, όσο περισσότερο αναβάλλεται η απόφαση του χωρισμού, τόσο περισσότερο τραυματίζονται ψυχικά τα παιδιά. Οι γονείς θα πρέπει να κατανοήσουν πως το παιδί τους τότε μόνο θα είναι πραγματικά ευτυχισμένο, όταν θα βλέπει και τους δύο γονείς του ικανοποιημένους με τη ζωή τους, ήρεμους και χαρούμενους.
