Φαντασία: Μια υποκειμενική εμπειρία που καθορίζει τις προτιμήσεις μας…
.jpg)
«Είτε λατρεύετε τις ταινίες φαντασίας είτε όχι, πίσω από την επιλογή σας κρύβεται μια ψυχολογική εξήγηση». Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει έρευνα του πανεπιστημίου Kansas State
Πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο του Kansas State από τον Russell Webster, διδακτορικό φοιτητή της ψυχολογίας, αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι βιώνουν με διαφορετικό τρόπο τη φαντασία. Γιατί μερικοί απολαμβάνουν ταινίες και βιβλία που άλλοι τα βρίσκουν απλά χάσιμο χρόνου; Τι συμβαίνει σε τέτοιου είδους καταστάσεις; Σύμφωνα με την έρευνα Webster, οι άνθρωποι συμμετέχουν στη φαντασία με διαφορετικά επίπεδα γνωστικής και συναισθηματικής έντασης, τα οποία καθορίζουν κατά πόσο θα απολαύσετε ένα βιβλίο ή μια ταινία φαντασίας.
«Φαντασία είναι ένα γενικό πλαίσιο με το οποίο οι άνθρωποι μπορούν να βιώσουν ταυτόχρονα τη δράση, το δράμα, τις σχέσεις και άλλα πράγματα που συμβαίνουν μέσα στην καθημερινή ζωή», αναφέρει ο Webster. Η έρευνα περιείχε δύο μελέτες: η μία περιλάμβανε γραπτές αφηγήσεις και η άλλη αφορούσε οπτικές αφηγήσεις. Για τις γραπτές αφηγήσεις, οι συμμετέχοντες έπρεπε να διαβάσουν ένα απόσπασμα που περιέγραφε την ανατολή του ήλιου και να φανταστούν είτε πως βρίσκονται εκεί και παρακολουθούν την ανατολή του ηλίου, είτε πως πετούν προς τον ήλιο. Για τις οπτικές αφηγήσεις, οι συμμετέχοντες έπρεπε να παρατηρήσουν έναν πίνακα που αναπαριστούσε έναν άνθρωπο να «επιπλέει» στον ουρανό και έναν άνδρα να κάθεται σε ένα εξοχικό σπίτι. Οι συμμετέχοντες έπρεπε να φανταστούν ότι αντικαθιστούν είτε τον άνθρωπο στον ουρανό είτε αυτόν στο εξοχικό σπίτι.
«Θέλαμε να δούμε αν θα μπορούσαμε να προβλέψουμε κατά πόσο υποκειμενική είναι η “ζωντάνια” που προσδίδουν οι συμμετέχοντες στην εικόνα τους» δήλωσε ο Webster. «Επίσης επιθυμούσαμε να αξιολογήσουμε κατά πόσο το απολάμβαναν, πόσο είχαν “βυθιστεί” σε αυτό και πώς αισθάνθηκαν αργότερα.», συνέχισε. Αποδείχτηκε ότι στο γραπτό λόγο που δεν περιέχει το οπτικό στοιχείο της φαντασίας, οι άνθρωποι τη χρησιμοποιούσαν περισσότερο. Για παράδειγμα στην πρώτη έρευνα, οι άνθρωποι που έφερναν στο μυαλό τους το ηλιοβασίλεμα, φαντάζονταν κυρίως ότι πετούσαν και όχι ότι απλά παρευρίσκονταν εκεί.
Επιπλέον, εξέτασαν δύο όμοια αλλά ταυτόχρονα και διαφορετικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των ανθρώπων. Πρόκειται για την τάση ορισμένων να βιώνουν έντονα τις φανταστικές ιστορίες και τα όνειρα και την τάση να συσχετίζουν το «τι συμβαίνει» στο μυαλό κατά τη διάρκεια της φαντασίας και του «τι συμβαίνει» στην καρδιά τους. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Άτομα με υψηλά επίπεδα φαντασίας, βίωναν πιο ζωντανές τις εικόνες αλλά με λιγότερα συναισθήματα ενώ τα άτομα με υψηλά επίπεδα απορρόφησής της, βίωναν τη φανταστική ιστορία πιο συναισθηματικά και με θετική διάθεση στο τέλος. «Αν η καρδιά είναι γεμάτη από συναίσθημα, τότε η απόλαυση είναι σίγουρη» σημείωσε ο Webster. Αυτό εξηγεί γιατί μερικοί άνθρωποι βρίσκουν οπτικά ελκυστικές τις εικόνες στον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» αλλά δεν μπορούν να απολαύσουν την ταινία όπως θα ήθελαν.
