Ευγενικός εγωισμός
Συχνά στη θεραπεία και καθημερινά στη ζωή μας καλούμαστε να βρούμε ισορροπία μεταξύ αυτών που εμείς επιθυμούμε και θεωρούμε σωστά και της αγάπης μας για τους άλλους. Ο όρος «ευγενικός εγωισμός» προέρχεται από ένα αρκετά πλέον παλιό βιβλίο του Robin Skynner, όπου περιγράφει την ανάγκη για προσαρμογή μέσα στην οικογένεια χωρίς όμως το κάθε μέλος της να χάνει τη δική του θέση, θέληση και επιθυμία.
Καθημερινά τα μέλη μίας οικογένειας, οι συνεργάτες μίας επιχείρησης αλλά και οι σύντροφοι μέσα σε μία σχέση πρέπει να αποφασίσουν πώς θα αντιμετωπίσουν τα θέματα που προκύπτουν. Πολλοί χωρίς να το σκεφτούν θα προσαρμοστούν στην επιθυμία του άλλου μέλους. Σε αυτήν που έχει εκφραστεί ή ακόμη και σε αυτήν που πιστεύει το μέλος πως προσδοκά, με σκοπό την αποφυγή των συγκρούσεων. Σε τέτοιες σχέσεις υπάρχει μία συνεχής αγωνία μήπως το ένα μέλος στεναχωρήσει το άλλο. Κι όλα αυτά στη βάση μίας ειλικρινούς αγάπης και επιθυμίας για ικανοποίηση μέσα στη σχέση.
Συχνά ρωτάω τι υποχωρήσεις είναι διατεθειμένος κανείς να κάνει για την σχέση αυτή. Οι γονείς λένε ότι θα μπορούσαν απαρνηθούν τα πάντα για τα παιδιά τους, κάποιοι σύντροφοι το ίδιο. Κι όταν λέω ότι αυτό όμως δεν θα φέρει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα ούτε για τη σχέση με τα παιδιά, πόσο μάλλον με το σύντροφο, τα πράγματα αλλάζουν και τα μέλη έρχονται μπροστά σε μία πραγματικότητα ξένη προς τους ίδιους, αλλά αναγκαία για την επιβίωση τους.
Εδώ, μιλάμε για ανάγκη ισορροπίας μεταξύ των αναγκών και επιθυμιών του καθενός μέσα στη σχέση και διαπραγμάτευσης με τον άλλο, με σκοπό την επίλυση ενός θέματος αλλά και τη συνέχιση της ικανοποίησης μέσα από τη σχέση. Η έννοια του ευγενικού εγωισμού συχνά βοηθάει τους ανθρώπους να έρθουν πιο κοντά, καθότι μιλάμε για σχέσεις όπου υπάρχει αγάπη και εκτίμηση προς τον άλλο. Η αίσθηση ότι μπορεί ο καθένας να προβάλλει τη θέση του, τη δική του οπτική για τα πράγματα, επιθυμία και ανάγκη και αυτή να εισακουστεί αλλά ακόμη να ικανοποιηθεί με σειρά, καθώς όλοι θέλουν να ικανοποιηθούν, προωθεί την αυτοεκτίμηση του καθενός αλλά και την αίσθηση ικανοποίησης μέσα από τη σχέση.
Ειδικότερα, στην οικογένεια τα μικρότερα μέλη μαθαίνουν ότι ο καθένας μέσα στην οικογένεια έχει λόγο και αυτός είναι σεβαστός από τους άλλους και η επιθυμία μπορεί να ικανοποιηθεί στα πλαίσια της συνεργασίας. Ένα μάθημα πολύ σημαντικό για τα παιδιά μας. Έτσι η ευγένεια συναντά τον άνθρωπο, και από κάτι που έρχεται και καθορίζεται συνήθως από κοινωνικά πρέπει, φτάνει να εξυπηρετεί τον εγωισμό, ήτοι την εσωτερική ανάγκη και επιθυμία του ατόμου για προσωπική θέση και στάση απέναντι στα πράγματα. Γίνεται συνώνυμο του αυτοσεβασμού και της αλληλοεκτίμησης στη σχέση.
Μέσα στη θεραπεία και καθώς το άτομο αποκτά μια σταδιακή γνώση του εαυτού του και των επιθυμιών αλλά και των αδυναμιών του, μπορεί να τον/την βοηθήσει στο να επικοινωνεί τις επιθυμίες του και τις ανάγκες του καλύτερα. Ταυτόχρονα, υπάρχει μία αναδυόμενη αίσθηση ανεκτικότητας και προς τις επιθυμίες και τις ανάγκες και τις αδυναμίες του άλλου. Αυτό κάνει το άτομο πιο ειλικρινές απέναντι στον εαυτό του, τον άλλο και τη σχέση. Τον κάνει πιο δυνατό και κάνει και τη σχέση πιο δυνατή.
Αναμφίβολα το να χάνει κανείς μία θέση που έχει για χρόνια βολευτεί είναι δύσκολο, αποτελεί όμως την καλύτερη δυνατή ευκαιρία να μάθουμε κάτι νέο και να αλλάξουμε προς το καλύτερο.
Κλείνοντας, οι στίχοι της Κικής Δημουλά για ενθάρρυνση..
«Μίλα
Πες κάτι, οτιδήποτε.
Μόνο μη μένεις σαν ατσάλινη απουσία […]
Υπάρχουν τόσες λέξεις που ονειρεύονται
μια σύντομη, άδετη, ζωή με τη φωνή σου»
από το ποίημα της Κ. Δημουλά, Η Περιφραστική Πέτρα.
Σταυρούλα Στυλ. Παπαδονικολάκη
Ψυχολόγος ΜΑ Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Τηλ. 694 7211 665
Email: info@psyathens.gr
Website: www.psyathens.gr
