Ερυθρά: Ιστορική αναδρομή, Συμπτωματολογία και Επιπλοκές – Μέρος Α’

Η ερυθρά είναι μία ιογενούς προέλευσης λοίμωξη η οποία στην επίκτητη μορφή της είναι πολύ πιο ήπια από ότι στη συγγενή της (από τη μητέρα στο παιδί). Ευτυχώς σήμερα λόγω της ύπαρξης των εμβολίων η πρόληψή της είναι εφικτή.

Η ερυθρά αρχικά θεωρούταν μία παραλλαγή της ιλαράς ή της οστρακιάς. Για πρώτη φορά αναφέρθηκε ως ξεχωριστή ασθένεια το 1814 στη γερμανική βιβλιογραφία, εξ ου και η εναλλακτική της ονομασία «γερμανική ιλαρά». Μετά από μία μεγάλη επιδημία της ερυθράς το 1940, ένας Αυστραλός οφθαλμίατρος ονόματι N. Gregg ανέφερε το 1941 την παρατήρησή του σχετικά με την εμφάνιση συγγενούς καταρράκτη σε βρέφη που γεννήθηκαν από μητέρες που είχαν προσβληθεί από τον ιό της ερυθράς. Έτσι, έγινε η πρώτη δημοσιευμένη αναγνώριση του συνδρόμου συγγενούς ερυθράς. 

Αιτιολογία και Συμπτωματολογία

Η ερυθρά προκαλείται από τον ιό της ερυθράς (RubellaVirus), που ανήκει στο γένος Rubivirus της οικογένειας Matonaviridae.

Ο ιός μεταδίδεται μέσω των ρινοφαρυγγικών εκκρίσεων, με άμεση επαφή ή με σταγονίδια από άτομα που νοσούν. Βρέφη με το σύνδρομο συγγενούς ερυθράς αποβάλλουν μεγάλες ποσότητες του ιού στις ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις και τα ούρα τους.

Η επίκτητη ερυθρά είναι η ήπια εξανθηματική μορφή της ερυθράς. Συχνά είναι ασυμπτωματική ή υποκλινική (20-50% περιπτώσεων).

Χωρίζεται σε δύο στάδια – το πρόδρομο και το εξανθηματικό.

Πρόδρομο Στάδιο:

Τα μικρά παιδιά συνήθως δεν εμφανίζουν συμπτώματα στο πρόδρομο στάδιο της ερυθράς, με το πρώτο σύμπτωμα να είναι το εξάνθημα.

Από την άλλη, τα μεγαλύτερα παιδιά και οι ενήλικες πιθανόν να εμφανίσουν συμπτώματα 1 έως 5 ημέρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος. Αυτά περιλαμβάνουν:

• χαμηλό πυρετό
• λεμφαδενοπάθεια (συνήθως οπισθοωτιαίων και υπινιακών λεμφαδένων)
• συμπτώματα ανώτερου αναπνευστικού
• ανορεξία
• καταβολή

Εξανθηματικό Στάδιο:

Το εξάνθημα από την ερυθρά είναι κηλιδοβλατιώδες και εμφανίζεται 14 – 17 ημέρες μετά την έκθεση του ατόμου στον ιό. Συνήθως εμφανίζεται πρώτα στο πρόσωπο και στη συνέχεια εξελίσσεται από το κεφάλι έως και τα πόδια. Διαρκεί περίπου 3 ημέρες και είναι περιστασιακά κνησμώδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις πριν από την εμφάνιση του εξανθήματος παρουσιάζεται ενάνθημα. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν σαφώς αφοριζόμενες ροδαλές κηλίδες στη μαλακή υπερώα (κηλίδες Forschheimer).

Συχνό σύμπτωμα στον ενήλικο πληθυσμό αποτελεί και η αρθραλγία/αρθρίτιδα, κυρίως στις γυναίκες. Εκτός αυτού, πιθανόν να εκδηλωθούν επιπεφυκίτιδα ή/και ορχίτιδα.

Επιπλοκές της ερυθράς

Θα μπορούσαμε να χωρίσουμε τις επιπλοκές της ερυθράς σε δύο κατηγορίες. Πιο συγκεκριμένα, θα αναφερθούμε i) στις επιπλοκές της επίκτητης ερυθράς και ii) στο σύνδρομο συγγενούς ερυθράς.

Επίκτητη Ερυθρά

Οι επιπλοκές είναι συχνότερες στον ενήλικο πληθυσμό από ότι στον παιδιατρικό. Ωστόσο, στις σοβαρές επιπλοκές περιλαμβάνονται οι:

• Αιμορραγική διάθεση
• Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία
• Ορχίτιδα
• Νευρίτιδα
• Αρθρίτιδα – κυρίως σε ενήλικες γυναίκες
• Εγκεφαλίτιδα

Συγγενής Ερυθρά

Το σύνδρομο συγγενούς ερυθράς (ΣΣΕ) προκύπτει όταν μία έγκυος προσβάλλεται από τον ιό, ο οποίος περνά από τον πλακούντα στο έμβρυο. Οι ανεμβολίαστες έγκυοι που προσβάλλονται από τον ιό είναι αυτές που θα έχουν τις σοβαρότερες συνέπειες, οι οποίες περιλαμβάνουν τη γέννηση πάσχοντος νεογνού με ΣΣΕ, πρόωρο τοκετό ή ακόμα και την αυτόματη αποβολή του κυήματος.

Η σοβαρότητα των εκδηλώσεων συνδέεται με την ηλικία κύησης κατά την οποία η γυναίκα προσβάλλεται από τον ιό. Ο κίνδυνος να εμφανιστούν συγγενείς ανωμαλίες φτάνει το 85% αν το έμβρυο προσβληθεί κατά τη διάρκεια του πρώτο τριμήνου κύησης (1η έως και 12η εβδομάδα κύησης). Ο κίνδυνος μειώνεται για τα έμβρυα που προσβάλλονται μετά την 20η εβδομάδα κύησης.

Η συγγενής ερυθρά επηρεάζει σχεδόν όλα τα συστήματα. Ένα παιδί με ΣΣΕ μπορεί να παρουσιάζει:

• Κώφωση
• Οφθαλμικές διαταραχές
• Συγγενείς καρδιοπάθειες
• Βλάβες Κεντρικού Νευρικού Συστήματος
• Οστικές αλλοιώσεις
• Θρομβοπενία με πορφυρικό εξάνθημα
• Ηπατίτιδα
• Ηπατοσπληνομεγαλία
• Σακχαρώδη διαβήτη

Πηγή 1, Πηγή 2, Πηγή 3, Πηγή 4

Συντάκτης: Σταυρίνα Κούτρη,

Influence:

Γεννημένη και μεγαλωμένη στην πολύπλευρη πρωτεύουσα, διανύοντας την δεκαετία των ρίσκων και των μεγάλων αλλαγών για την ώρα…