Επιστήμη και τεχνητή νοημοσύνη – Ένα ταξίδι στο χρόνο

Πώς μπορεί να φαντάζει ο κόσμος μας σε 100, 200, 1000 χρόνια από σήμερα, όταν οι τεχνολογικές εκφάνσεις του σήμερα, όπως είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη και το ChatGPT, διεισδύσουν ολοκληρωτικά στη ζωή μας και ο τρόπος ζωής των μελλοντικών γενεών εξαρτηθεί αποκλειστικά από αυτή τη νέα τεχνολογία;

Έχετε σκεφτεί ποτέ πώς θα ήταν ο κόσμος μας δίχως καμία πρόσβαση στις παροχές, που ως τώρα λαμβάνουν νευραλγικό ρόλο στην καθημερινότητά μας; Εικόνες δηλαδή από μία άλλη εποχή, που όμως κάποτε υπήρξε.

Και το αμέσως επόμενο στάδιο της σκέψης μας αφού αναλογιστούμε την τεράστια αυτή εξέλιξη της ανθρωπότητας, μας οδηγεί σε ένα άλλο ερώτημα: Πώς μπορεί να φαντάζει ο κόσμος μας σε 100, 200, 1000 χρόνια από σήμερα, όταν πλέον η εποχή μας ανήκει στο παρελθόν και αποτελεί σημείο αναφοράς αποκλειστικά και μόνο σε διαλόγους περί ιστορικών γεγονότων;

Ή όταν οι εκκολαπτόμενες τεχνολογικές εκφάνσεις του σήμερα, όπως είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη και το ChatGPT, διεισδύσουν ολοκληρωτικά στη ζωή μας και ο τρόπος ζωής των μελλοντικών γενεών εξαρτηθεί αποκλειστικά από αυτή τη νέα τεχνολογία;

Ωστόσο πέρα από τις φιλοσοφικές αυτές σκέψεις, είναι θεμιτό να αναλογιστούμε τα τεράστια επιτεύγματα της επιστήμης. Κατάφερε μέσα από την ακόρεστη αφοσίωσή της να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο της ανθρωπότητας, επισφραγίζοντας την κυριαρχία του ανθρώπινου είδους στον πλανήτη, με όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που μπορεί να σημαίνει αυτό.

Χωρίς την επιστημονική εξέλιξη, δεν θα υπήρχαν τίποτα απ’ όλ’ αυτά, που θεωρούμε σήμερα αυτονόητα. Ένας από τους στόχους της είναι η εύρεση νέων διεξόδων μεγαλύτερης ποσότητας αγαθών και υπηρεσιών, είτε αυτά καλύπτουν τις βασικές μας ανάγκες είτε είναι είδη πολυτελείας. Άλλωστε και ο Μαρξ αναφέρει ότι: «η ποσοτική συσσώρευση κάνει την ποιοτική διαφορά». Αυτό σημαίνει πως όταν συγκεντρώνεται ένας τεράστιος όγκος υλικών αγαθών προκαλείται κορεσμός και τότε γίνεται η ανατροπή. Έτσι κατ’ αυτόν δίνεται η δυνατότητα στην επιστημονική εξέλιξη να στραφεί στην ποιότητα. Στο σημείο αυτό όμως πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη και έναν άλλο παράγοντα, μία κινητήριο δύναμη που δίνει ώθηση σε κάθε μας προσπάθεια, το κίνητρο. Έτσι λοιπόν για να αφοσιωθεί το άτομο στην επιστήμη που θα συμβάλει στην Τεχνολογική καινοτομία πρέπει να υπάρχει το Ατομικό κίνητρο. Ένα ατομικό κίνητρο που κατά το Σουμπέτερ δίνεται από την ύπαρξη του επιχειρηματία (οποιασδήποτε κοινωνικής ή οικονομικής προέλευσης) που αλληλοεπιδρά με την ελεύθερη αγορά μέσω της προσφοράς-ζήτησης και καλύπτει τις ανάγκες του ατόμου, οι οποίες καθορίζονται από το ίδιο και όχι από ένα Κράτος- Λοχαγό.

Πού όμως οφείλουμε πραγματικά όλα αυτά τα κεκτημένα της ανθρωπότητας μέσω της επιστήμης, τα οποία διαμόρφωσαν το σήμερα; Το οφείλουμε πρωτίστως σε στοχοπροσηλωμένα άτομα που, έχοντας ως εγχειρίδιο προηγούμενες θεωρίες και ανακαλύψεις, έφεραν τις δικές τους επαναστατικές καινοτομίες στην ανθρωπότητα.

Ας μην παραβλέψουμε όμως και έναν καταλυτικό παράγοντα που συνέβαλε ριζικά σε αυτό και έδωσε κίνητρα για δημιουργία. Την οργάνωση της κοινωνίας. Από την ανακάλυψη της φωτιάς κατά τη Λίθινη εποχή και τη νομαδική ζωή, ως τις σπουδαίες εφευρέσεις μηχανών μαζικής παραγωγής, που οδήγησαν τελικά στη Βιομηχανική Eεπανάσταση και αντικατέστησαν το θεσμό της μοναρχικής αυτοκρατορίας με ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης «το  Δημοκρατικό Κράτος δικαίου».

Σε αυτά λοιπόν τα πλαίσια οργάνωσης της κοινωνίας έγκειται η δημιουργία νέων οικονομικών, κοινωνικών και διοικητικών μοντέλων, τα οποία έχουν ως κοινό παρονομαστή την ικανοποίηση της ανθρώπινης ανάγκης. Για το λόγο αυτό οι κοινωνοί της εξυπηρέτησης των ανθρωπίνων αυτών αναγκών (χρηματοδοτικοί όμιλοι, επενδυτικοί όμιλοι, εταιρείες, Μ.Κ.Ο, Διεθνείς Οργανισμοί, Κυβερνήσεις, Τοπικοί διοικητικοί φορείς κ. ά), κινούνται προς μία κατεύθυνση, που δεν είναι άλλη από την αυτοματοποίηση.

Η τεχνολογική επανάσταση ως συνέχεια της βιομηχανικής που κατέλαβε σημαντικό ρόλο για την ανθρωπότητα από τις αρχές του 20^ου αιώνα, είχε ως κύριο σκοπό την όλο και αυξανόμενη ποσότητα αγαθών σε συνάρτηση με την μείωση της χειρωνακτικής παρέμβασης και της σωματικής εξάντλησης.

Ο 21^ος αιώνας με τη σύγχρονη τεχνολογία, καθιερώνει τη νέα ψηφιακή εποχή και κατά συνέπεια την ψηφιακή επανάσταση. Καθώς εξελίσσεται, λοιπόν, η επιστήμη προσανατολίζεται πλήρως στην ευρύτερη μεγέθυνση του προϊόντος, μειώνοντας όσο είναι δυνατόν τη φθορά των παραγωγικών συντελεστών.

Η σημερινή εποχή ενώ από τη μια παραγκωνίζει την σωματική δύναμη, από την άλλη δίνει έμφαση στη νοημοσύνη του ατόμου, αναδεικνύοντας και εξοικειώνοντάς το με το εκάστοτε περιβάλλον. Σ’ ένα τέτοιο αυτοματοποιημένο περιβάλλον είναι απαραίτητο να ψηφιοποιηθεί η γνώση, η οποία είναι στενά συνδεδεμένη με τη συνείδηση.

Οι αντιδράσεις και τα αντανακλαστικά του ατόμου σε οποιαδήποτε συνθήκη είναι θέμα γονιδιακό, η επέμβαση της επιστήμης όμως συμβάλει στην αύξηση των δυνατοτήτων αυτών, ορίζοντας μια μέση αντίδραση. Έτσι η Τεχνητή Νοημοσύνη συγκεντρώνει όλη αυτή τη γνώση και την τεχνοτροπία των ανθρώπων σε μηχανές, οι οποίες θα μπορέσουν να τους αντικαταστήσουν στις βασικές διαδικασίες διεκπεραίωσης.

Υπάρχουν ωστόσο δύο είδη Τεχνητής Νοημοσύνης: α) τα λογισμικά, τα οποία περιλαμβάνουν τις μηχανές αναζήτησης, τα συστήματα ταυτοποίησης, ανάλυσης και τους εικονικούς βοηθούς και β) η ενσωματωμένη Τεχνητή Νοημοσύνη, στην οποία εντάσσονται τα robot, τα drones και το διαδίκτυο των πραγμάτων.

Με μία γρήγορη μάτια, το αμιγώς αναπτυσσόμενο αυτό εγχείρημα της Τεχνητής Νοημοσύνης έχει συμβάλει ήδη στη ζωή μας και την καθημερινότητα μας. Ένα απλό παράδειγμα είναι το internet, που έχει γίνει πλέον απαραίτητο εργαλείο όχι μόνο στο χώρο εργασίας μας, αλλά και στο σπίτι.

Πρώτα απ’ όλα οι online αγορές, που εκτινάχθηκαν κατά την περίοδο του Κορονοϊού, λόγω της υποχρεωτικής καραντίνας στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Κάνοντας χρήση των μηχανών αναζήτησης όπως το Google, μπορούμε να έχουμε γρήγορα και άμεσα οτιδήποτε ζητήσουμε.

Μια πληθώρα αναρτημένων πληροφοριών από τους χρήστες του διαδικτύου μας δίνει τη δυνατότητα να βρούμε από έναν απλό ορισμό, για παράδειγμα, ως μία μετάφραση σε όποια γλώσσα εμείς επιθυμούμε. Αλλά και η επικοινωνία μας έχει γίνει ευκολότερη μέσω της χρήσης των smartphones και του διαδικτύου, που μας επιτρέπουν τη σύνδεση με τον οποιονδήποτε οπουδήποτε κι αν βρίσκεται.

Φυσικά δεν δύναται να παραλείψουμε το νευραλγικό ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης στο χώρο του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, όπως και στους χώρους των ειδικών δυνάμεων και των Κυβερνητικών υπηρεσιών.

Στην εποχή μας όμιλοι με οποιοδήποτε αντικείμενο είτε τραπεζικό, είτε παραγωγικό, είτε επενδυτικό, λειτουργούν πλέον με συστήματα βάσεων δεδομένων, συντονίζοντας έτσι τη δική τους στρατηγική και επιμόρφωση των στελεχών τους. Επιπλέον αποτρέπουν την πρόσβαση σε μη εξουσιοδοτημένους χρήστες στο εσωτερικό τους, θωρακίζοντας έτσι το απόρρητο και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των πελατών τους.

Ο δημόσιος τομέας πλέον ψηφιοποιείται δίνοντας τη δυνατότητα στον απλό πολίτη να εξυπηρετηθεί αυτόματα σε οποιαδήποτε υπηρεσία αυτός επιθυμεί χωρίς να περιμένει με τις ώρες στην ουρά για ένα έγγραφο.

Οι ένοπλες δυνάμεις εκσυγχρονίζονται και η χώρα αποκτά ένα καινούριο σύστημα Κυβερνοασφάλειας που μέσω της Τεχνητής Νοημοσύνης  μπορεί να εντοπίσει κακόβουλες κινήσεις.

Οι επαναστατικές μέθοδοι της Τεχνητής Νοημοσύνης αρχίζουν ωστόσο να εισχωρούν και σε άλλες επιστήμες. Ενδεικτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τις επιστήμες υγείας και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Στις πρώτες, η Τεχνητή Νοημοσύνη προοικονομεί επαναστατικές αλλαγές, που θα επιφέρουν τεράστια πρόοδο σε θεραπείες χρόνιων παθήσεων και αναπηριών, λόγω της μεγάλης ακρίβειας αυτής της νέας τεχνολογίας.

Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι η εύκολη προσαρμογή στις ανθρώπινες ανάγκες και ο εντοπισμός διαφόρων παθογενειών εξαιτίας της ακρίβειας που τη διακατέχει. Απτό παράδειγμα αποτελεί το τσιπάκι του Ίλον Μασκ, πατέρα της Τεχνητής Νοημοσύνης, που συνδέεται με τον εγκέφαλο. Το τελευταίο υποστηρίζεται ότι είναι ικανό να θεραπεύσει διάφορες κινητικές αναπηρίες, αλλά και εξαρτήσεις όπως η παχυσαρκία, το κάπνισμα, οι τοξικές ουσίες.

Η συμβολή ωστόσο της Τεχνητής Νοημοσύνης στις ανθρωπιστικές επιστήμες αφορά τη μελέτη τους και την μετάδοσή τους. Μέσω της εικονικής πραγματικότητας και της προσομοίωσης, η τεχνολογία αυτή παρέχει τη δυνατότητα να μελετηθούν ιστορικά δρώμενα σαν να εξελίσσονται τη συγκεκριμένη στιγμή. Στην Ελλάδα για παράδειγμα η COSMOTE χρησιμοποιεί αυτή την τεχνολογία ήδη, με την εφαρμογή COSMOTE CHRONOS.

Τι μπορεί όμως να συμβεί αν χάσουμε τον έλεγχο; Είναι αλήθεια ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι μία νέα τεχνολογία που θα πρωτοστατήσει τα επόμενα χρόνια και μέχρι στιγμής έχει συμβάλει ήδη αρκετά στην ανθρωπότητα. Αυτό που δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε είναι ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη αναπτύσσεται μέσα από βάσεις δεδομένων του διαδικτύου, στις οποίες υπάρχει πολύ παραπληροφόρηση.

Διαβάστε επίσης: Τεχνητή νοημοσύνη και υγεία: Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Διαπερνώντας λοιπόν το συνειδητό μας σε μία μηχανή ή σε έναν υπολογιστή είναι αμφίβολο το αν θα μπορέσει να επαληθευθεί οποιαδήποτε πληροφορία στο μέλλον, με αποτέλεσμα να εισέλθουμε σε μία χαοτική πραγματικότητα. Με την συνεχή αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης της τεχνολογίας, κάθε πληροφορία θα μεταδίδεται αφιλτράριστα από τον έναν στον άλλο και σταδιακά θα γίνεται συνείδηση, που πιθανόν να παρεκκλίνει από τα πραγματικά γεγονότα.

Ακόμη μία ανησυχία που υπάρχει σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί η ταχεία ανάπτυξη της Ρομποτικής, που πλέον αρχίζει να διδάσκεται σε σχολεία, αλλά και σαν εξωσχολική δραστηριότητα. Με την πάροδο του χρόνου ίσως φθάσει σε ένα επίπεδο να εξυπηρετεί πολλές από τις ανάγκες μας και να διεκπεραιώνει πολλές σωματικές εργασίες μαζικότερα, ακριβέστερα και ταχύτερα.

Οι υποθέσεις για το κατά πόσο θα πλαισιώσουν το ανθρώπινο είδος τα ρομπότ και το αν θα μπορέσουν να το αντικαταστήσουν μελλοντικά είναι ακόμα εικασίες και σενάρια για σειρές και ταινίες του  NETFLIX. Οι γρήγοροι ρυθμοί της ρομποτικής όμως, μίας τεχνολογίας που συνδυάζει τη δύναμη της μηχανικής και την ευρεία γνώση του διαδικτύου, ενδέχεται στο μέλλον να γίνει ανεξέλεγκτη. Αν το ανθρώπινο είδος δεν επιβληθεί στα δημιουργήματά του, τότε θα παραχθεί μία πλαστή πραγματικότητα και ελλειμματική στο βιολογικό στοιχείο.

Εν κατακλείδι, ζούμε σε μία αρκετά κρίσιμη εποχή κατά την οποία αλλεπάλληλες κρίσεις υποδέχονται η μία την άλλη, ενώ ταυτόχρονα ο κόσμος μας ψηφιοποιείται και αυτοματοποιείται ραγδαία. Ίσως η επιστήμη και οι ειδικοί να βρίσκουν καταφύγιο στην Τεχνητή Νοημοσύνη, βρίσκοντας εκεί λύσεις σε πολλά προβλήματα που ταλανίζουν τον πλανήτη (Κλιματική αλλαγή,  νέες ασθένειες, επισιτιστική κρίση, γεωπολιτική ασφάλεια), αλλά είναι εξίσου επιτακτική η ανάγκη να σκεφτόμαστε μακροπρόθεσμα, έτσι ώστε το παρόν να είναι βιώσιμο για τις μελλοντικές γενεές.

Ας έχουμε λοιπόν στο μυαλό μας ότι πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σημερινή υφήλιος είναι επακόλουθα των αναπτυξιακών και επεκτατικών δραστηριοτήτων προηγούμενων γενεών. Έτσι λοιπόν σκεπτόμενοι πανοραμικά και χωρίς παρωπίδες σε κάθε τι που φαντάζει καινοτόμο, καλό είναι να αναλογιστούμε και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες. 

Ιωάννα Αλατζά, Οικονομολόγος/Ιστορικός με εξειδίκευση στα δημοσιοοικονομικά & Διεθνή Οικονομικά

Συντάκτης: Flowmagazine,

Influence:

Ο στόχος του flowmagazine.gr είναι να προβάλλει τις θετικές ιδέες, δράσεις και πληροφορίες από την Ελλάδα και τον κόσμο…