Εμμηνόπαυση και αντιμετώπιση

Έχετε φτάσει τα 45 έτη και η περίοδός σας μια σας έρχεται και μια όχι; Μήπως μπαίνετε στην εμμηνόπαυση; Δεν χρειάζεται να στενοχωριέστε ούτε να αγχώνεστε αν όντως ισχύει κάτι τέτοιο. 

Τι είναι η εμμηνόπαυση; 

Η εμμηνόπαυση είναι η οριστική διακοπή της εμμήνου ρύσης (περιόδου). Όταν οι ωοθήκες σταματούν την παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης, σταματά η ωοθυλακιορρηξία και η έμμηνος ρύση. 

Μία γυναίκα βρίσκεται σε εμμηνόπαυση όταν δεν έχει έμμηνο ρύση για ένα έτος. Η συνήθης ηλικία της εμμηνόπαυσης είναι μεταξύ 45 κι 55 ετών. Στην Ελλάδα, η μέση ηλικία εμμηνόπαυσης είναι 47 έως 51 έτη. Ωστόσο, στο 1% των γυναικών η εμμηνόπαυση μπορεί να έρθει νωρίτερα από τα 40 έτη. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρόκειται για Πρόωρη Ωοθηκική Ανεπάρκεια. 

Η εμμηνόπαυση έρχεται σε μία φάση που η σύγχρονη γυναίκα βρίσκεται στην πλέον παραγωγική φάση της, τόσο στην οικογένεια όσο και στον επαγγελματικό της χώρο. Οι γυναίκες μετά τα 50 έτη θέλουν  να είναι ενεργές και αποδοτικές σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Καθώς το προσδόκιμο επιβίωσης έχει αυξηθεί, οι γυναίκες ζουν γύρω στα 30 χρόνια με την εμμηνόπαυση! Αυτός είναι ένας σοβαρός λόγος για τον οποίο τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα και αποτελεσματικά. 

Κλιμακτήριος 

Η κλιμακτήριος είναι η χρονική περίοδος που προηγείται της εμμηνόπαυσης. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια «προπαρασκευαστική» φάση πριν την εμμηνόπαυση κατά την οποία ο οργανισμός εξοικειώνεται κατά κάποιο τρόπο με τα ελαττωμένα επίπεδα οιστρογόνων και «μαθαίνει» να λειτουργεί με αυτά. Δίνεται λοιπόν χρόνος προσαρμογής στο σώμα ώστε να «επαναπρογραμματισθεί» με την επερχόμενη απουσία των οιστρογόνων. 

Η κλιμακτήριος μπορεί να ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν την εμμηνόπαυση. Χαρακτηρίζεται από αλλαγές στον κύκλο: η περίοδος μπορεί να ελαττωθεί σε διάρκεια ή και σε ποσότητα αίματος ή και αντίθετα, να αυξηθεί πολύ η διάρκεια της αλλά και η ποσότητα αίματος (μηνορραγία). Μπορεί επίσης να εμφανίζεται πολύ συχνά ή να «χάνεται» για μήνες. 

Άλλο σύμπτωμα της κλιμακτηρίου είναι η επίταση των προεμμηνορρυσιακών συμπτωμάτων σε ορισμένες γυναίκες. Επιδείνωση ή ακόμη και εμφάνιση έντονων πονοκεφάλων που παίρνουν ακόμη και την μορφή ημικρανίας αποτελεί συχνό σύμπτωμα της κλιμακτηρίου. 

Τα συμπτώματα εμφανίζονται σταδιακά και πολλές φορές οι γυναίκες δεν τα εντοπίζουν αμέσως: χαρακτηριστικό είναι η επιβράδυνση του μεταβολισμού, η εύκολη αύξηση του βάρους και η δυσκολία απώλειας βάρους.  

Η κατανομή του λίπους αλλάζει και οι γυναίκες παρατηρούν αύξηση του κοιλιακού λίπους. Υπάρχει πιθανότητα η γυναίκα να εμφανίζει σταδιακά και τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, όπως εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις, κολπική ξηρότητα κ.λπ. 

Παράγοντες που επηρεάζουν την ηλικία της εμμηνόπαυσης στην γυναίκα 

Το πότε θα έρθει η εμμηνόπαυση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Η κληρονομικότητα παίζει ρόλο, χωρίς όμως να καθορίζει απόλυτα την ηλικία της εμμηνόπαυσης. 

Σημαντική παράμετρος είναι ο τρόπος ζωής της γυναίκας: γυναίκες που καπνίζουν έχουν νωρίτερα εμμηνόπαυση. Αντίθετα, γυναίκες που διατρέφονται σωστά και διατηρούν φυσιολογικό βάρος μπαίνουν στην εμμηνόπαυση αργότερα. Μάλιστα, οι γυναίκες αυτές έχουν συνήθως ήπια ή και καθόλου εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα. Το άγχος επίσης φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην διακοπή της περιόδου. 

Πρόωρη Ωοθηκική Ανεπάρκεια 

Πρόκειται για διακοπή της ωοθηκικής λειτουργίας και εμμηνόπαυση που συμβαίνει πριν την ηλικία των 40 ετών. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να προηγηθεί χρονικό διάστημα με διαταραχές του κύκλου που συχνά αγνοούνται. 

Στις περιπτώσεις που μία γυναίκα ηλικίας μικρότερης των 40 ετών εμφανίζει διαταραχές του κύκλου ξαφνικά, ενώ πριν ο κύκλος ήταν φυσιολογικός, πρέπει να υποβάλλεται σε έλεγχο υπερηχογραφικό, αλλά και ορμονολογικό. Η διάγνωση τίθεται όταν έχουμε αυξημένη τιμή της ωοθυλλακιοτρόπου (FSH) και ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH)  σε τρεις τουλάχιστον μετρήσεις σε διάστημα 4 εβδομάδων. Η μέτρηση επίσης της Αντιμυλλερίου ορμόνης (ΑΜΗ) είναι ιδιαίτερα βοηθητική, καθώς αποκαλύπτει τις εφεδρείες ωαρίων στην ωοθήκη. 

Αιτίες της Πρόωρης Ωοθηκικής Ανεπάρκειας είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα, ο Σακχαρώδης Διαβήτης, η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και γονιδιακές ανωμαλίες. Ωστόσο στο 50-80% των περιπτώσεων δεν υπάρχει κάποια αιτία. Σε μελέτες επίσης φαίνεται πως υπάρχει σχέση μεταξύ του καπνίσματος και το αυξημένου σωματικού βάρους με την πρόωρη εμμηνόπαυση. 

Σε γυναίκες όπου διαγιγνώσκεται η Πρόωρη Ωοθηκική Ανεπάρκεια πριν να εγκατασταθεί, υπάρχει πλέον στις μέρες μας η δυνατότητα της Κατάψυξης Ωαρίων, πριν αδρανοποιηθούν εντελώς οι ωοθήκες. 

 Καρκίνος και εμμηνόπαυση 

Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις που γίνονται για την αντιμετώπιση κάποιας κακοήθειας επιδρούν στις ωοθήκες, με αποτέλεσμα να προκαλούν εμμηνόπαυση ή να την επιταχύνουν. Η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία επιδρούν στις ωοθήκες, με αποτέλεσμα την προσωρινή ή μόνιμη διακοπή της εμμήνου ρύσης. 

Ορισμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα είναι περισσότερο τοξικά για την ωοθήκη σε σχέση με άλλα. Για παράδειγμα, η κυκλοφωσφαμίδη και η χλωραμβουκίλη έχουν υψηλό κίνδυνο όσον αφορά την ωοθηκική λειτουργία, σε αντίθεση με την μεθοτρεξάτη, την  5-φθοροουρακίλη ή και την μπλεομυκίνη που επιδρούν ελάχιστα στις ωοθήκες. Ωστόσο, η πιθανότητα ωοθηκικής ανεπάρκειας σε μία γυναίκα που υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: από την ηλικία και άρα την κατάσταση των ωοθηκών της πριν την έναρξη της θεραπείας, από την δόση και την διάρκεια της αγωγής, αλλά και από τον συνδυασμό των ουσιών. 

Όσον αφορά την ακτινοθεραπεία, αυτή συχνά εφαρμόζεται σε ασθενείς που εμφανίζουν λέμφωμα, μία κακοήθεια που προσβάλλει και νέες γυναίκες. Η επίδρασή της στις ωοθήκες εξαρτάται από την ηλικία της ασθενούς σε μεγάλο βαθμό: η ακτινοβολία πριν την εφηβεία είναι πολύ λιγότερο τοξική σε σχέση με τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Σημαντική παράμετρος βέβαια είναι το πεδίο ακτινοβόλησης, η περιοχή δηλαδή που υφίσταται την ακτινοβολία αλλά και η δόση της ακτινοβολίας. Εφόσον το πεδίο είναι η κοιλιακή χώρα, υπάρχει κίνδυνος καταστροφής του ωοθηκικού ιστού. Η καταστροφή ωστόσο του ωοθηκικού ιστού είναι ανάλογη με την δόση της ακτινοβολίας. Έτσι για παράδειγμα, ακτινοβολία 2Gy (όπου Gy αποτυπώνει το ποσό της ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται στην ακτινοθεραπεία) καταστρέφει το 50% του λειτουργικού ιστού, ενώ μια ακτινοβολία της τάξης των 10Gy οδηγεί σε καταστροφή ολόκληρου του ιστού. 

Σε πολλές περιπτώσεις γυναικών που βρίσκονται στην δεκαετία 20-30 ετών και έχουν υποβληθεί σε κάποια θεραπεία για αντιμετώπιση κακοήθειας, μπορεί η περίοδος να σταματήσει για κάποιο χρονικό διάστημα και να επανέλθει αργότερα. Σε αυτές τις γυναίκες ωστόσο, η ηλικία της εμμηνόπαυσης είναι συνήθως μικρότερη σε σχέση με την ηλικία που θα είχαν αν δεν είχαν υποβληθεί σε θεραπεία. Γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, που βρίσκονται στην δεκαετία των 40 ετών και υποβάλλονται σε αντίστοιχες θεραπείες, μπορεί να οδηγηθούν σε εμμηνόπαυση. 

Χειρουργείο και εμμηνόπαυση 

Λανθασμένα οι γυναίκες θεωρούν πως η υστερεκτομή, η αφαίρεση δηλαδή της μήτρας, οδηγεί πάντα σε εμμηνόπαυση. Αυτό συμβαίνει αν αφαιρεθούν και οι δύο ωοθήκες στην διάρκεια ενός χειρουργείου. 

Σε πολλές περιπτώσεις μία ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε υστερεκτομή άνευ των ωοθηκών. Αυτό μπορεί να γίνει αν πρέπει να αφαιρεθεί η μήτρα για κάποια καλοήθη κατάσταση σε μία γυναίκα μικρότερη των 45 ετών, που έχει κανονική έμμηνο ρύση. Τέτοιες περιπτώσεις είναι τα ευμεγέθη ινομυώματα που προκαλούν σοβαρά συμπτώματα στην ασθενή. Αλλά και σε περιπτώσεις κύστεων των ωοθηκών που είναι καλοήθεις, οι ωοθήκες δεν αφαιρούνται. Γίνεται εκτομή της κύστης, με την μικρότερη δυνατή καταστροφή του ιστού της ωοθήκης. 

Οι ασθενείς αυτές λοιπόν, δεν μπαίνουν σε εμμηνόπαυση. Στην περίπτωση της υστερεκτομής, δεν βλέπουν πλέον περίοδο, αλλά οι ωοθήκες λειτουργούν κανονικά και τα επίπεδα των οιστρογόνων τους είναι τα ίδια. Οι γυναίκες αυτές θα αντιληφθούν την κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση από τα άλλα συμπτώματα, όπως οι εφιδρώσεις, η κολπική ατροφία, η αύξηση του βάρους, κ.λπ. 

Η απλή λοιπόν υστερεκτομή δεν οδηγεί σε εμμηνόπαυση. Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις που μαζί με την μήτρα επιβάλλεται και η αφαίρεση των ωοθηκών. Αυτό συνήθως συμβαίνει σε περιπτώσεις κακοηθειών, όπως για παράδειγμα καρκίνου του ενδομητρίου, του τραχήλου της μήτρας ή της ωοθήκης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αν η γυναίκα έχει έμμηνο ρύση, μπαίνει σε εμμηνόπαυση λόγω της αφαίρεσης των ωοθηκών της (Χειρουργική εμμηνόπαυση). Σε αυτές τις ασθενείς τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι περισσότερο έντονα, καθώς δεν έχει προηγηθεί ενδεχομένως η φάση της κλιμακτηρίου και τα επίπεδα των οιστρογόνων ελαττώνονται απότομα. 

Πώς γίνεται η εργαστηριακή επιβεβαίωση της εμμηνόπαυσης; 

Στην εμμηνόπαυση αυξάνουν τα επίπεδα της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH) αλλά και της ωχρινοτρόπου (LH) στο αίμα. Αυτό συμβαίνει λόγω των ελαττωμένων επιπέδων οιστρογόνων που παράγονται από τις ωοθήκες. Όσο μειώνονται τα επίπεδα των οιστρογόνων, τόσο αυξάνουν οι FSH και LH. Στις γυναίκες ωστόσο που βρίσκονται σε ηλικίες που η εμμηνόπαυση αναμένεται, ο εργαστηριακός έλεγχος αυτών των ορμονών δεν είναι απαραίτητος. 

Στην εμμηνόπαυση αλλά και στην φάση της κλιμακτηρίου καλό είναι να γίνεται και έλεγχος του θυρεοειδή, με εκτίμηση της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH), αλλά και των  FT3 και FT4. Καθώς η λειτουργία του θυρεοειδή εμπλέκεται άμεσα με την ωοθηκική λειτουργία, σε κάθε γυναίκα που έχει διαταραχές κύκλου πρέπει να γίνεται αξιολόγηση του θυρεοειδή. Η δυσλειτουργία του θυρεοειδή μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή του κύκλου. Πριν λοιπόν τεθεί η διάγνωση της κλιμακτηρίου πρέπει να ελεγχθεί και ο θυρεοειδής. Άλλος λόγος είναι πως συχνά στην εμμηνόπαυση παρατηρείται απορρύθμιση του θυρεοειδή, όχι μόνο σε γυναίκες με γνωστή θυρεοειδοπάθεια αλλά και σε ασθενείς που δεν είχαν πρόβλημα μέχρι την φάση της εμμηνόπαυσης. Η ρύθμιση του σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντική, καθώς ο υπο- και ο υπερθυρεοειδισμός επιτείνουν ιδιαίτερα τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, όπως οι εξάψεις και η ρύθμιση του σωματικού βάρους. 

Ποιος είναι ο έλεγχος που πρέπει να κάνει μία γυναίκα στην φάση αυτή; 

Ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος είναι επιβεβλημένος. Η γυναίκα πρέπει μία φορά τον χρόνο να υποβάλλεται σε Τεστ Παπανικολάου και σε διακολπικό υπερηχογράφημα. Απαραίτητος είναι και ο έλεγχος του μαστού με ψηλάφηση από ειδικό και μαστογραφία, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις πρέπει να γίνεται και υπερηχογράφημα μαστού. 

Η μέτρηση οστικής πυκνότητας πρέπει να γίνεται για πρώτη φορά στην φάση της κλιμακτηρίου και στην αρχή να επαναλαμβάνεται ετησίως. 

Απαραίτητος είναι ο αιματολογικός έλεγχος για σάκχαρο, για θυρεοειδοπάθεια και για χοληστερόλη και τριγλυκερίδια. Πρέπει να συμπληρώνεται από καρδιολογικό έλεγχο. 

Συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και πώς να τα αντιμετωπίσετε 

Τα συμπτώματα αλλά και η βαρύτητά τους είναι διαφορετικά από γυναίκα σε γυναίκα. Ένα 20% των γυναικών δεν εμφανίζει καθόλου συμπτώματα, το 60% εμφανίζει ήπια ενώ μόνο το 20% έχει σοβαρή επίπτωση από την εμμηνόπαυση. Φαίνεται πως η εμφάνιση αλλά και η ένταση των συμπτωμάτων συνδέεται με την γενικότερη ψυχολογία και αντίληψη της γυναίκας  για την φάση της εμμηνόπαυσης, αλλά και με άλλους παράγοντες όπως το σωματικό βάρος, το άγχος, την διατροφή, το κάπνισμα, την φυσική δραστηριότητα κλπ. 

Η κλινική παρατήρηση έχει δείξει πως γυναίκες που είχαν έντονο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, βιώνουν πιο έντονα την εμμηνόπαυση. Το ίδιο ισχύει για γυναίκες με ιστορικό ψυχικών νόσων και κατάθλιψης σε κάποια φάση της ζωής τους. 

Συνήθη συμπτώματα της εμμηνόπαυσης αποτελούν: 

• Εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις 

• Αϋπνία και ελαττωμένος ύπνος, κακής ποιότητας 

• Αλλαγές τη διάθεση, νευρικότητα, κατάθλιψη 

• Δυσκολία συγκέντρωσης, διαταραχές μνήμης 

• Ελαττωμένη διάθεση για σεξ 

• Επιβράδυνση του μεταβολισμού, αύξηση βάρους και ιδιαίτερα εναπόθεση λίπους στην περιοχή της κοιλίας 

• Τριχόπτωση, ξηροδερμία 

Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης είναι: 

Η ατροφία του ουροποιογεννητικού συστήματος που οδηγεί σε κολπική ξηρότητα και επώδυνη σεξουαλική επαφή, καθώς και σε ατροφικές κολπίτιδες και ουρολοιμώξεις 

Η οστεοπενία που μπορεί να φτάσει στην οστεοπόρωση 

Τα καρδιαγγειακά προβλήματα 

Όσο μεγαλώνουμε, αυξάνει ο κίνδυνος εμφάνισης κακοήθειας. Ειδικότερα στις γυναίκες, αυξάνει ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού, καθώς και καρκίνου του ενδομητρίου και της ωοθήκης. 

 Η Ιατρική Επιστήμη και η Τεχνολογία έχουν ευτυχώς φροντίσει ώστε η σύγχρονη γυναίκα να έχει πολλά και αποτελεσματικά όπλα στην φαρέτρα της για την αντιμετώπιση των δυσκολιών στην φάση αυτή: πολλά είδη θεραπειών έχουν αναπτυχθεί, ανάλογα με τα συμπτώματα και με την βαρύτητά τους 

Συμπληρώματα διατροφής και φυτο-οιστρογόνα  

Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν στην αγορά σκευάσματα πολύ-βιταμινούχα, ειδικά σχεδιασμένα για την φάση της εμμηνόπαυσης, τα οποία περιέχουν και φυτο-οιστρογόνα. Σε πολλές περιπτώσεις βοηθούν ιδιαίτερα τις γυναίκες στα περισσότερα συμπτώματα, όπως οι εξάψεις, η κολπική ξηρότητα κλπ. χωρίς να έχουν καμία ανεπιθύμητη ενέργεια. Το πλεονέκτημα τους είναι πως μπορούν να χορηγηθούν σε οποιαδήποτε γυναίκα, ανεξάρτητα από άλλα προβλήματα υγείας που ενδεχομένως να μην επιτρέπουν την λήψη των ορμονών. 

Τα σκευάσματα αυτά περιέχουν ισοφλαβόνες σόγιας, ουσίες που αποτελούν φυτικά οιστρογόνα και ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Εκτός από τις ισοφλαβόνες περιέχουν και σύμπλεγμα βιταμινών Β, Βιταμίνη Α, Βιταμίνη Ε, αλλά και ιχνοστοιχεία όπως Μαγνήσιο, Ψευδάργυρο κλπ. Η επίδραση στα συμπτώματα απαιτεί καθημερινή χορήγηση για περισσότερο από ένα μήνα. Οι επιδράσεις διαρκούν όσο λαμβάνονται τα συμπληρώματα. 

Ορμονικά Σκευάσματα (Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης, ΘΟΥ) 

Με την χορήγηση των ορμονικών σκευασμάτων προσπαθούμε στην πραγματικότητα να αποκαταστήσουμε τις ορμόνες που δεν παράγει πλέον η ωοθήκη. Τα ορμονικά σκευάσματα περιέχουν οιστρογόνο και προγεστερόνη. Η προγεστερόνη προστατεύει το ενδομήτριο από τις αρνητικές επιπτώσεις των οιστρογόνων. Στην περίπτωση που μία γυναίκα έχει υποβληθεί σε υστερεκτομή και δεν έχει μήτρα μπορούν να χορηγηθούν μόνο οιστρογόνα. 

Η ΘΟΥ πρέπει να ξεκινά ΑΜΕΣΑ μετά την διαπίστωση της εμμηνόπαυσης προκειμένου να έχει τα προσδοκόμενα οφέλη. Έχει εξαιρετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων όπως οι εξάψεις, η κολπική ξηρότητα, η οστεοπόρωση κλπ. Ωστόσο καλό είναι να χορηγούνται για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα και στην μικρότερη δυνατή δόση. Η συνήθης χορήγηση είναι για 5 έτη. 

Τα σκευάσματα υπάρχουν σε μορφή χαπιών, αυτοκόλλητων δερματικών επιθεμάτων, υποδόριων εμφυτευμάτων κ.λπ. 

Η ΘΟΥ αντενδείκνυται σε γυναίκες που έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, θρόμβωσης (παχυσαρκία ή φλεβική ανεπάρκεια) και κακοηθειών, υπό συγκεκριμένες συνθήκες: 

Για την εμφάνιση των καρδιαγγειακών επεισοδίων (έμφραγμα μυοκαρδίου και Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο), ο κίνδυνος είναι αυξημένος εφόσον η ΘΟΥ λαμβάνεται μετά τα 60 έτη. Λήψη των σκευασμάτων πριν τα 60 έτη δεν αυξάνει τον κίνδυνο. Ο κίνδυνος δε αυτός συνδέεται με λήψη χαπιών ΘΟΥ και όχι με χρήση κάποιας άλλης μορφής όπως εμφυτεύματα ή επιθέματα. 

Η αύξηση των ποσοστών θρόμβωσης επίσης συνδέεται με λήψη χαπιών και όχι με άλλες μορφές. 

Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου μαστού αυξάνει λίγο εφόσον λαμβάνεται ΘΟΥ με οιστρογόνο και προγεστερόνη. Αν λαμβάνεται μόνο οιστρογόνο ΔΕΝ υπάρχει αύξηση του κινδύνου. Ο κίνδυνος ωστόσο επανέρχεται στα πριν τη λήψη επίπεδα μόλις διακοπεί η αγωγή. 

Εκλεκτικοί Τροποποιητές Οιστρογονικών Υποδοχέων (Selective estrogen receptor modulators, SERMs) 

Πρόκειται για ουσίες που δρουν επιλεκτικά στους υποδοχείς των οιστρογόνων. Σε άλλα όργανα ασκούν δράση οιστρογονική, όπως στα οστά, ενώ σε άλλα ανταγωνιστική των οιστρογόνων, όπως στο μαστό και στο ενδομήτριο. 

Η γνωστότερη ουσία είναι η ραλοξιφαίνη, η οποία προστατεύει από την εμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση αλλά και από τον καρκίνο του μαστού. Η ραλοξιφαίνη ωστόσο δεν έχει καμία επίδραση στις εξάψεις και στην ουροποιογεννητική ατροφία. Μάλιστα, όσον αφορά τις εξάψεις τις επιδεινώνει, οπότε αντενδείκνυται σε αυτές τις ασθενείς. 

Άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις 

Τα αντικαταθλιπτικά σε χαμηλές δοσολογίες χρειάζεται να χορηγηθούν σε ορισμένες ασθενείς προκειμένου να αντιμετωπισθεί η κατάθλιψη και η έντονη εναλλαγή της διάθεσης. Ταυτόχρονα, ασκούν καταπραϋντική δράση και στα αγγειοκινητικά συμπτώματα. Αντίστοιχη δράση έχει και η παροξετίνη. 

Τρόπος ζωής και εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα 

Η καθημερινότητα και οι συνήθειες της επηρεάζουν την εμφάνιση αλλά και την βαρύτητα των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. 

Σωματική άσκηση  

Οι γυναίκες που ασκούνται συστηματικά εμφανίζουν ήπια αγγειοκινητικά συμπτώματα αλλά και πολύ καλύτερη ποιότητα ύπνου. Οι ενδορφίνες που παράγονται κατά την άσκηση βοηθούν στον έλεγχο του άγχους αλλά και στην βελτίωση της διάθεσης. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες αυτές ρυθμίζουν καλύτερα το σωματικό βάρος, γεγονός που με την σειρά του βοηθά στην μείωση των εξάψεων, και στην αύξηση της οστικής πυκνότητας. 

Καφεΐνη 

Ο περιορισμός της βοηθά στην ελάττωση των εξάψεων αλλά και των οιδημάτων. 

Περιορισμός καπνίσματος και αλκοόλ  

Μεσογειακή διατροφή: φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά και αποφυγή ζάχαρης και αλατιού 

Σωστή ενυδάτωση με νερό  

Εμμηνόπαυση και Οστεοπόρωση 

Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από την ελάττωση της αντοχής των οστών. Η αντοχή των οστών ελαττώνεται τόσο λόγω μείωσης της μάζας του οστού όσο και λόγω διαταραχής στην αρχιτεκτονική του. 

Προκειμένου ο σκελετός μας να διατηρείται υγιής, υπάρχει η διαδικασία της οστικής ανακατασκευής. Σε αυτή την διαδικασία υπάρχει η οστική απορρόφηση, η καταστροφή και απομάκρυνση δηλαδή του παλαιού οστού μέσω των οστεοκλαστών, και ο οστικός σχηματισμός, η δημιουργία δηλαδή νέου οστού μέσω των οστεοβλαστών. Σε έναν υγιή οργανισμό υπάρχει απόλυτη ισορροπία μεταξύ των δύο αυτών λειτουργιών. 

Η οστική πυκνότητα την οποία και υπολογίζουμε προκειμένου να αξιολογήσουμε την τυχόν απώλεια του οστού, καθορίζεται από την μέγιστη οστική μάζα. Η μέγιστη οστική μάζα αποκτάται σε ηλικία 18-25 ετών και εξαρτάται επί το πλείστον από παράγοντες γενετικούς. Ωστόσο μπορεί να τροποποιηθεί και να βελτιωθεί σημαντικά μέσω της άσκησης και της διατροφής που είναι πλούσια σε ασβέστιο. Αντίθετα, μείωση της μπορεί να υπάρξει λόγω διαφορών παθήσεων όπως π.χ. υπερπαραθυρεοειδισμός, ή λόγω καπνίσματος και αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ. 

Τα οιστρογόνα παίζουν βασικό ρόλο στην διαδικασία της οστικής ανακατασκευής. Καθώς στην εμμηνόπαυση τα επίπεδα τους μειώνονται δραματικά, εμφανίζεται μία ανισορροπία μεταξύ καταστροφής και παραγωγής νέου οστού με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερη αποδόμηση από αναπαραγωγή οστού. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει απώλεια οστικής μάζας και διαταραχή της πυκνότητας και της αρχιτεκτονικής του οστού με συνέπεια την οστεοπόρωση και τον αυξημένο κίνδυνο κατάγματος. 

Η μέγιστη οστική απώλεια τις γυναίκες συμβαίνει στα πρώτα 2-3 έτη μετά την εμμηνόπαυση, όπου η απώλεια της οστικής μάζας είναι της τάξης του 2-5% ανά έτος. Στη συνέχεια η απώλεια ελαττώνεται στο 1-1,5% ανά έτος. 

ΠΗΓΗ 

Συντάκτης: Flowmagazine,

Influence:

Ο στόχος του flowmagazine.gr είναι να προβάλλει τις θετικές ιδέες, δράσεις και πληροφορίες από την Ελλάδα και τον κόσμο…