Ελπίδες για τις ασθενείς με καρκίνο των ωοθηκών
Ένα σημαντικό βήμα στη θεραπεία του καρκίνου των ωοθηκών σηματοδοτεί η έγκριση στην Ευρωπαϊκή Ένωση της νέας ένδειξης της μπεβασιζουμάμπης για την αντιμετώπιση αυτής της νόσου η οποία χαρακτηρίζεται και ως «σιωπηλός δολοφόνος».
Ο καρκίνος των ωοθηκών έχει το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από όλους τους γυναικολογικούς καρκίνους. Περίπου 220.000 ασθενείς διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο παγκοσμίως και 140.000 καταλήγουν εξαιτίας της νόσου, γεγονός που την κατατάσσει ως την έβδομη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες.
Η πρόγνωση για τις ασθενείς με καρκίνο ωοθηκών είναι κακή, εξαιτίας κυρίως της έλλειψης επαρκούς προσυμπτωματικού ελέγχου. Τα συμπτωματά της νόσου ενδέχεται να είναι διφορούμενα, καθώς μπορεί να συγχέονται με συμπτώματα λιγότερο σοβαρών νόσων, ιδιαίτερα γαστρεντερικών ενοχλήσεων, οδηγώντας σε υψηλά ποσοστά περιστατικών που διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο, όταν πλέον είναι πιο δύσκολο να θεραπευτούν. Περίπου το
70% των γυναικών με καρκίνο των ωοθηκών διαγιγνώσκονται στο στάδιο ΙΙΙ ή IV της νόσου, γεγονός που σημαίνει ότι ο όγκος εμφανίζεται στη μία ή και τις δύο ωοθήκες με περιτοναϊκές μεταστάσεις εκτός της πυέλου ή λεμφαδενικές μεταστάσεις (στάδιο ΙΙΙ) ή έχει ήδη κάνει μετάσταση σε άλλα μέρη του σώματος (στάδιο IV).
Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χρήση του μονοκλωνικού αντισώματος μπεβασιζουμάμπη σε συνδυασμό με την κλασική χημειοθεραπεία (καρβοπλατίνη και πακλιταξέλη) ως θεραπεία πρώτης γραμμής (πρώτης γραμμής μετά από χειρουργική επέμβαση) για γυναίκες με προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών. Δύο μελέτες Φάσης ΙΙΙ κατέδειξαν ότι οι γυναίκες με νεοδιαγνωσθέντα προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών που έλαβαν μπεβασιζουμάμπη συν χημειοθεραπεία και συνέχισαν με μονοθεραπεία με μπεβασιζουμάμπη έζησαν σημαντικά περισσότερο χωρίς επιδείνωση της νόσου τους (επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου) σε σύγκριση με όσες έλαβαν μόνο χημειοθεραπεία.
«Πριν από περίπου 15 χρόνια είχε υπάρξει μια συνταρακτική πρόοδος στη φαρμακευτική αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών με την προσθήκη της πακλιταξέλης. Από τότε, παρά την εντατική έρευνα, δεν είχε υπάρξει σημαντική εξέλιξη. Μέχρι σήμερα η θεραπεία βασιζόταν στη χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση όσο το δυνατόν περισσότερου όγκου και στη συνέχεια στη χημειοθεραπεία, ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις ο καρκίνος εμφάνιζε υποτροπή εντός 15 μηνών από τη διάγνωση. Φαίνεται ότι με βάση τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα ήρθε η ώρα ένα από τα νεότερα βιολογικά φάρμακα που ήδη χρησιμοποιείται σε άλλες κακοήθειες, η μπεβασιζουμάμπη, να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία για τη θεραπεία πρώτης γραμμής του προχωρημένου καρκίνου των ωοθηκών και να επιτευχθούν ακόμη καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα για τις ασθενείς» τόνισε ο κ. Γεράσιμος Αραβαντινός, Διευθυντής στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς «Οι Άγιοι Ανάργυροι» και Εθνικός Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας (ESMO).
Η μπεβασιζουμάμπη είναι μια αντι-αγγειογενετική θεραπεία, την οποία έχουν λάβει από το 2004 έως σήμερα περισσότεροι από 1 εκατ. ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο. Έχει την ιδιότητα να δεσμεύεται ειδικά και να αναστέλλει τις βιολογικές επιδράσεις του παράγοντα VEGF (αγγειακός ενδοθηλιακός αυξητικός παράγοντας), βασικού ρυθμιστή της αγγειογένεσης των όγκων (μιας θεμελιώδους διαδικασίας προκειμένου ένας όγκος να κάνει μεταστάσεις σε άλλα μέρη του σώματος). Η αναστολή του σχηματισμού αυτών των νέων αιμοφόρων αγγείων στερεί από τον όγκο το απαραίτητο οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί.
Ειδικότερα, οι όγκοι των ωοθηκών, χαρακτηρίζονται από μεγάλη παροχή αίματος και υψηλά επίπεδα πρωτεΐνης VEGF. Τα αυξημένα επίπεδα της VEGF σχετίζονται με συσσώρευση υγρού στην κοιλιακή χώρα (μια συχνή επιπλοκή γνωστή ως ασκίτης), επιδείνωση της νόσου και χειρότερη πρόγνωση για τις ασθενείς. «Το γεγονός αυτό καθιστά την πρωτεΐνη VEGF βασικό θεραπευτικό στόχο, ειδικά σε μια νόσο που μόλις το 45% των ασθενών έχουν πιθανότητες να επιζήσουν για 5 έτη σε σύγκριση με το 89% των γυναικών με καρκίνο του μαστού», εξηγεί ο κ. Αραβαντινός.
Η μπεβασιζουμάμπη έχει ήδη εγκριθεί στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση τεσσάρων άλλων μορφών καρκίνου (καρκίνος του παχέος εντέρου, του μαστού, του πνεύμονα και του νεφρού) και είναι ήδη διαθέσιμη στους Έλληνες ασθενείς. Πρόκειται για μία από τις λίγες βιολογικές θεραπείες που ενδείκνυται για τη θεραπεία πολλών μορφών καρκίνου.
Σχετικά με τον καρκίνο των ωοθηκών
Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι ο όγδοος πιο κοινά διαγνωσθείς καρκίνος στις γυναίκες παγκοσμίως. Στην Ευρώπη μάλιστα, παρατηρείται η υψηλότερη επίπτωση καρκίνου των ωοθηκών (41.448 θάνατοι μόνο το 2008) ενώ αποτελεί τον πέμπτο πιο συχνά διαγνωσθέντα γυναικείο καρκίνο.
Ο υποκείμενος μηχανισμός που οδηγεί στην ανάπτυξη της νόσου δεν είναι απόλυτα κατανοητός αλλά πιστεύεται ότι σχετίζεται με την αναπαραγωγή και την ωορρηξία. Διάφοροι παράγοντες ωστόσο, όπως το οικογενειακό ιστορικό, η προχωρημένη ηλικία, η εμμηνόπαυση, καθώς και ο επιβαρυμένος τρόπος ζωής (παχυσαρκία, κάπνισμα) μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για μια γυναίκα να εμφανίσει καρκίνο των ωοθηκών.
Η συντριπτική πλειονότητα (πάνω από το 90%) των όγκων προκαλούνται από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό των επιθηλιακών κυττάρων, τα οποία σχηματίζουν την επιφάνεια της ωοθήκης. Ο καρκίνος στον οποίο εμπλέκεται αυτός ο τύπος κυττάρων είναι γνωστός σαν επιθηλιακός καρκίνος των ωοθηκών. Οι άλλοι τύποι καρκίνου των ωοθηκών προκαλούνται από τα αρχέγονα κύτταρα που παράγουν ωάρια τα οποία βρίσκονται εντός της ωοθήκης (καρκίνος των βλαστικών γεννητικών κυττάρων) ή αναπτύσσονται στον ιστό που κρατάει την ωοθήκη ενιαία και παράγει τις θηλυκές ορμόνες, τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη και είναι γνωστός σαν καρκίνος συνδετικού ιστού.
Τα συμπτώματα που πρέπει να παρακολουθούνται, προκειμένου να είναι εφικτή η έγκαιρη διάγνωση είναι: επίμονη διάταση κοιλίας (φούσκωμα), κοιλιακό άλγος, ακανόνιστη περίοδος, απώλεια όρεξης, κόπωση, μεταβολή στην κινητικότητα του εντέρου ή αφύσικη κολπική αιμορραγία.
