Είμαι έτοιμος να Αλλάξω;
Σαν θεραπεύτρια οι άνθρωποι έρχονται σε εμένα γιατί επιθυμούν κάτι να αλλάξουν στη ζωή τους. Συνήθως πρόκειται για μία σχέση που τους προβληματίζει ή/και πράγματα που αφορούν τον ίδιο τους εαυτό που δεν πηγαίνουν όπως θα ήθελαν ή περίμεναν να είναι.
Πριν από αρκετά πλέον χρόνια οι ερευνητές Norchaska, Norcross και DiClemente (1994) σχεδίασαν και πρότειναν ένα μοντέλο σταδίων για την αλλαγή και την ετοιμότητα για αλλαγή των ανθρώπων με σκοπό οι ίδιοι οι θεραπευτές κρίνοντας την ετοιμότητα του ατόμου να είναι οι ίδιοι περισσότερο βοηθητικοί. Το μοντέλο φυσικά προσφέρεται και για συνειδητοποίηση του ατόμου προς την αλλαγή που επιθυμεί.
Έτσι, οι ίδιοι θεωρούν ότι οι άνθρωποι περνάμε έξι στάδια προς την αλλαγή. Οι άνθρωποι αρχικά δεν αναγνωρίζουν την ανάγκη τους για αλλαγή. Τα προβλήματά τους είναι προϊόν εξωτερικά καθορισμένο και οφειλόμενο σε κακοτυχίες, κακές συνθήκες ή γνωριμίες και σχέσεις με τους άλλους. Το άτομο δεν έχει συναίσθηση των προβλημάτων του, πολλές φορές αρνείται την ύπαρξή τους, και συχνά έρχεται σε σύγκρουση ή/και αποζητά βοήθεια λόγω της ενόχλησης των δικών του αγαπημένων από τη συμπεριφορά του.
Στο δεύτερο στάδιο, της αναγνώρισης, οι άνθρωποι αρχίζουν να αποδέχονται την ευθύνη της ζωής τους και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Εδώ, αρχίζουν να σκέφτονται και να συζητούν για μία αλλαγή, όμως δεν περνούν ακόμα σε πράξη, καθώς τους κυριεύει ο φόβος της αποτυχίας.
Έπειτα, οι άνθρωποι αρχίζουν να προετοιμάζουν την αλλαγή τους. Οι άνθρωποι πλέον έχουν δεσμευτεί στην αλλαγή. Τη ζουν νοερά, κάνουν σχέδια αλλά και την δηλώνουν ενισχύοντας τον εαυτό τους προς την κατεύθυνση αυτή.
Στο τέταρτο πια στάδιο ο άνθρωπος περνά στη δράση. Το άτομο κάνει πράξη τη δέσμευσή του, πια ζει την αλλαγή στη σχέση και στη συμπεριφορά του. Κάνει αυτό που επιθυμούσε και είχε τόσο προετοιμαστεί και δεσμευτεί για αυτό στα προηγούμενα στάδια.
Τα τελευταία δύο στάδια, της διατήρησης της αλλαγής και της ολοκλήρωσης της διαδικασίας στοχεύουν στην παγίωση της αλλαγής και την προσθήκη αυτού στα χαρακτηριστικά στοιχεία της προσωπικότητας κάποιου. Το στάδιο της διατήρησης είναι γεμάτο προκλήσεις καθώς το άτομο χρειάζεται να αντιμετωπίσει τα πισωγυρίσματα, καθώς η παγίωση της αλλαγής απαιτεί χρόνο, επιμονή και αλλαγές σε βαθύτερα επίπεδα αυτογνωσίας.
Τέλος, το άτομο ολοκληρώνει τη διαδικασία της αλλαγής. Πλέον τα συμπτώματα που τον έφεραν στη θεραπεία αποτελούν παρελθόν για τον/την ίδια. Έχει αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και την αισιοδοξία ότι μπορεί να τα καταφέρει. Έχει κερδίσει από το εσωτερικό του ταξίδι και κοιτά το μέλλον και τα πράγματα που έχει ο ίδιος δει σαν σημαντικά. Ο άνθρωπος σέβεται την προσωπική του διαδρομή και χαρτογραφεί ο ίδιος την ζωή του και το μέλλον του.
Το άτομο απελευθερωμένο από τα παλιά του βάρη μπορεί να απολαμβάνει την ομορφιά της ψυχής του και της επαφής με τον άλλο. Ο άλλος είναι ο ίδιος, δεν είναι αυτός που θα τον «κουρσέψει» και θα τον εγκαταλείψει, δεν είναι η πηγή των δεινών του, ούτε ο ίδιος έρμαιο στη διάθεσή του. Ο ίδιος επιλέγει την επαφή με ανθρώπους που του μοιάζουν και μπορούν να γεμίζουν με χαρά και γλύκα την ζωή. Ο άνθρωπος δύναται να αλλάξει, έχει την δύναμη να προχωρήσει προς τη δική του αυτοπραγμάτωση και να κοιτάζει στον καθρέφτη τον εαυτό που θέλει και είναι φτιαγμένος για να είναι.
Σταυρούλα Στυλ. Παπαδονικολάκη
Ψυχολόγος ΜΑ Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Τηλ. 694 7211 665
Email: info@psyathens.gr
Website: www.psyathens.gr
