Οι κάμερες ασφαλείας αρχικά δημιουργήθηκαν γι’ αυτό ακριβώς που λέει το όνομά τους-για να εξασφαλίζουν ασφάλεια. Ωστόσο η χρήση τους …
Εγκατάσταση καμερών στους χώρους εργασίας- σύμφωνη ή όχι με τη νομοθεσία;
Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας στον τομέα των οπτικοακουστικών μέσων, διευκολύνοντας την καθημερινότητά μας. Πολλά από αυτά όμως, χρειάζονται ειδική άδεια προκειμένου να χρησιμοποιηθούν, διότι η αλόγιστη ή η μη επιτρεπτή χρήση τους, ενδεχομένως να θίγει προσωπικά δικαιώματα. Χαρακτηριστικό πάραδειγμα αποτελεί και η εγκατάσταση καμερών ασφαλείας σε κλειστούς χώρους.
Προϋποθέσεις χρήσης κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης (CCTV)
Η απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα, δεν μπορεί να δοθεί με ένα απλό «ναι» ή «όχι», καθώς σε καμία περίπτωση δεν καλύπτουν τις έκφανσεις του ζητήματος. Ξεκινώντας από την αρχή, ο εργοδότης κατέχει το δικαίωμα να τοποθετήσει κάμερες στον χώρο εργασίας του, όχι όμως αυθαίρετα και αφού προηγουμένως έχουν τηρηθεί οι κάτωθεν προϋποθέσεις. Η τοποθέτηση καμερών αν και επιτρέπεται, καθορίζεται από αρκετούς κανόνες, ανάλογα με τον επαγγελματικό χώρο στον οποίο πρόκειται να τοποθετηθούν.
Σε εμπορικά καταστήματα: Κάμερες μπορούν να τοποθετηθούν σε σημεία εισόδου/εξόδου, στα ταμεία και χώρους φύλαξης χρημάτων, σε αποθήκες εμπορευμάτων, καθώς και σε χώρους στάθμευσης και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων.
Σε εστιατόρια και μπαρ: Όπως και παραπάνω, κάμερες μπορούν να τοποθετηθούν σε σημεία εισόδου/εξόδου, στα ταμεία και χώρους φύλαξης χρημάτων, σε αποθήκες εμπορευμάτων, καθώς και σε χώρους στάθμευσης και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων.
Οι κάμερες δεν μπορούν να παρακολουθούν χώρους συνεστίασης ή αναψυχής/διασκέδασης όπως τραπέζια, καθίσματα ή την πίστα. Εάν το ταμείο είναι σε πολύ εμφανές σημείο κοντά στους πελάτες, όπως συμβαίνει σε πολλά μπαρ, η κάμερα θα πρέπει να είναι εστιασμένη σε αυτό.
Σε γραφεία: Σε ό,τι αφορά τους χώρους εργασίας που αποτελούνται αποκλειστικά από γραφεία, χωρίς συνεχόμενη πρόσβαση πελατών, η τοποθέτηση καμερών επιτρέπεται σε κάθε περίπτωση στις εισόδους αυτών των χώρων. Ωστόσο η τοποθέτησή τους εντός των γραφείων, χρήζει ενημέρωσης, ώστε να μην παραβιάζονται οι κανόνες.
Ενδεικτικά πάντως να αναφερθεί, ότι η παρακολούθηση των υπαλλήλων μέσω συστήματος CCTV θα πρέπει να περιορίζεται σε περιοχές, όπου ο κίνδυνος παραβίασης των δικαιωμάτων απορρήτου των εργαζομένων είναι χαμηλός. Η χρήση κάμερας CCTV που παρακολουθεί συνεχώς μια επιλεγμένη ομάδα εργαζομένων σε μια συγκεκριμένη περιοχή, είναι πιο πιθανό να θεωρηθεί παρεμβατική από εκείνες που παρακολουθούν όλους τους υπαλλήλους σε έναν γενικό χώρο εισόδου.
Χώροι εργασίας σε ορόφους πολυκατοικίας: Εδώ, όπως είναι λογικό τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα. Σε ό,τι αφορά το εσωτερικό του εργασιακού χώρου ισχύουν τα παραπάνω, όμως σε σχέση με την είσοδο, η τοποθετήση κάμερας πρέπει να περιοριστεί μόνο στην είσοδο του συγκεκριμένου εργασιακού χώρου, χωρίς να επηρεάζει άλλα διαμερίσματα, ενώ σε διαφορετική περίπτωση απαραίτητη είναι η συναίνεση των ενοίκων, χωρίς καταγραφή ήχου.
Κάμερες έξω από την επιχείρηση: Κατά κανόνα, δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση καμερών σε δημόσιο χώρο από ιδιώτη για τον σκοπό της προστασίας προσώπων και αγαθών. Συνεπώς, δεν επιτρέπεται η λήψη εικόνας από παράπλευρες οδούς ή/και πεζοδρόμια, παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Σημειώνεται σε κάθε περίπτωση, ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι ενήμεροι για τα σημεία που ελέγχονται από τέτοια συστήματα καταγραφής. Επίσης, σύμφωνα με την Αρχή, δεν επιτρέπεται να τοποθετηθούν κάμερες σε χώρους που εργάζεται προσωπικό και δεν έχουν πρόσβαση οι πελάτες, ή σε γραφεία εργαζομένων.
GDPR και κάμερες σχετικά με την προστασία των εργαζομένων
Η εφαρμογή του -γνωστού πλέον- GDPR (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων) θέτει επίσης περιορισμούς στο θέμα της καταγραφής εντός των χώρων εργασίας. Σύμφωνα με το GDPR οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι πάντα ενήμεροι για τα σημεία που ελέγχονται από τέτοια συστήματα καταγραφής.
Οι εργοδότες θα πρέπει να τους ενημερώνουν με σαφήνεια, ενώ είναι απαραίτητη η παρουσία σήμανσης σε όλους τους χώρους, όπου πραγματοποιείται καταγραφή.
Αξίζει στο σημείο αυτό να τονιστεί και το εξής: Οι εργοδότες απαγορεύεται να χρησιμοποιούν το περιεχόμενο της καταγραφής για να ελέγξουν την αποδοτικότητα των εργαζομένων. Σύμφωνα με τις οδηγίες της αρμόδιας Αρχής, η οποιαδήποτε επεξεργασία είναι παράνομη. Στον νόμο 4624/2019 μάλιστα, παρά το γεγονός ότι ως νομοσχέδιο άφηνε ανοιχτό «παράθυρο» στο να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία απόλυσης κάτι που έχει καταγραφεί από κάμερα ασφαλείας θίγοντας τα δικαιώματα του εργοδότη, η τελική διατύπωση του νόμου, που κυρώθηκε από το κοινοβούλιο, αναφέρει στο άρθρο 27, ότι «τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω κλειστού κυκλώματος οπτικής καταγραφής, δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν ως κριτήριο για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας των εργαζομένων».
Παράλληλα, αναφέρεται και το δικαίωμα του υπαλλήλου να εκφράσει αντιρρήσεις σε σχέση με την καταγραφή του στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, αλλά και να προσφύγει στην αρμόδια Αρχή.
Κυρώσεις που αφορούν τη μη συμμόρφωση με το νομικό πλαίσιο
Είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι τα πρόστιμα για παρατυπίες που αφορούν τις καταγραφές σε χώρους εργασίας, αν και δεν είναι καθημερινά, εντούτοις είναι τσουχτερά. Το 2017 η ΑΠΔΠΧ επέβαλε πρόστιμο 10.000 ευρώ σε εταιρεία που έθεσε σε υποχρεωτική αργία άνευ αποδοχών εργαζόμενη, που κατά το διάλειμμά της ασχολήθηκε με το κινητό της για 10 λεπτά, γεγονός που είδε ο Διευθυντής Προσωπικού μέσω κάμερας. H εταιρεία υποχρεώθηκε να απεγκαταστήσει τις κάμερες που βρίσκονταν στους χώρους των γραφείων, καθώς και στις θέσεις εργασίας των εργαζομένων, ενημερώνοντάς τους φυσικά, για τη λειτουργία του συστήματος βιντεοεπιτήρησης με πρόσφορο και σαφή τρόπο.
