Δικαιολογίες: ο χειρότερος εχθρός του εαυτού μας

Πολλοί είναι εξπέρ στις δικαιολογίες. Δικαιολογούν το κάθε τους λάθος, την όποια αποτυχία ή ανεκπλήρωτη εργασία, το όποιο ελάττωμά τους ή ανεκπλήρωτη υπόσχεσή τους.

Οι συχνές δικαιολογίες, συχνά, φανερώνουν την ανευθυνότητα κάποιου, αλλά πολλές φορές είναι αποτέλεσμα ενός μηχανισμού άμυνας του ατόμου. Είναι ένας τρόπος να συγκαλύψει τις ανασφάλειες και τα λάθη του και να προστατέψει το «εγώ» του. 

Τέτοιου είδους συμπεριφορές, ωστόσο, οδηγούν σε σοβαρά προβλήματα στις εργασιακές και προσωπικές σχέσεις. Όλοι αναγνωρίζουν, πότε κάποιος δικαιολογείται, συχνά. Είναι, όμως, σημαντικό να κατανοήσετε και τι κρύβεται πίσω από αυτή τη στάση, ώστε να βοηθήσετε τον εαυτό σας, αλλά και τους άλλους. 

Δικαιολογίες: η τέχνη του ψέματος και της αναβλητικότητας

Οι δικαιολογίες ξεκινούν από την παιδική ηλικία. Τα παιδιά, συχνά, βρίσκουν τις πιο ευφάνταστες δικαιολογίες για να μη διαβάσουν τα μαθήματά τους. Μπορούν, επίσης, με δεξιοτεχνία να πουν ψέματα και να αποφύγουν την όποια επίπληξη από τους γονείς, με αποτέλεσμα να μη διορθώνουν τα λάθη τους και να συνηθίζουν όλο και περισσότερο στις δικαιολογίες, οι οποίες είναι, πλέον, ο τρόπος επιβίωσής τους. 

Σχεδόν χωρίς να το συνειδητοποιούν, γίνονται επιδέξιοι στο ψέμα και την αναβλητικότητα. Βρίσκουν δικαιολογίες για τα πάντα, πολύ εύκολα, και, έτσι, όταν οι άλλοι δεν τους καταλαβαίνουν, αμύνονται και θυμώνουν, λέγοντας φράσεις όπως: «Ποτέ δε με πιστεύεις/εμπιστεύεσαι!».

Ένα από τα χαρακτηριστικά, όμως, των ατόμων, που είναι ειδικοί στις δικαιολογίες, είναι ότι δε νιώθουν καλά με τον εαυτό τους. Οποιοσδήποτε χρησιμοποιεί δικαιολογίες, το κάνει, επειδή νιώθει ότι απειλείται από κάτι. Φοβάται μην αποκαλυφθεί η ανικανότητά του ή τα λάθη του. Οι δικαιολογίες είναι ένας μηχανισμός άμυνας που καλύπτει τις αδυναμίες του.

Η δικαιολογία σας περιορίζει

Οι δικαιολογίες βάζουν τον εγκέφαλο σε κατάσταση φόβου. Έτσι, όποιος χρησιμοποιεί δικαιολογίες, σε κάθε περίσταση, εμποδίζει την ανάπτυξή του. Περιορίζει τις δυνατότητές του και τον έλεγχο στη ζωή του. Οι συνεχείς δικαιολογίες και η αποφυγή διάφορων καταστάσεων, καθιστά το άτομο ανίκανο να προχωρήσει και να εξελιχθεί. 

«Δεν μπόρεσα να ολοκληρώσω την εργασία, επειδή ο υπολογιστής μου χάλασε», «Δεν πήγα στη συνέντευξη για τη δουλειά, γιατί το τρένο δεν έφτασε ποτέ» ή «ξέρω ότι σας είπα ότι θα πάμε στο ταξίδι, αλλά πρέπει να βοηθήσω τους γονείς μου ». Πίσω από αυτές και άλλες, εξίσου, ψευδείς δικαιολογίες, δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο από έλλειψη τιμιότητας. Είναι ο φόβος του ατόμου να αντιμετωπίσει ορισμένες πραγματικότητες που πρέπει να αντιμετωπίσει, για τη δική του ευημερία, αξιοπρέπεια και ευτυχία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Απίθανες δικαιολογίες για αργοπορημένους στη δουλειά

Οι λόγοι πίσω από τις δικαιολογίες

Οι άνθρωποι λένε δικαιολογίες, επειδή είναι ο ευκολότερος τρόπος για να βγουν από μια κατάσταση, στην οποία δε θέλουν να συμβιβαστούν. Είναι πάντα καλύτερο να λέμε ότι χάλασε το αυτοκίνητο ή να κατηγορούμε μια ξαφνική ασθένεια, όταν ξεχνάμε ένα σημαντικό ραντεβού.

Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες διαστάσεις:

• Είναι καλύτερα να αναβάλλουμε παρά να αντιμετωπίζουμε κάτι (η αναβλητικότητα είναι ένας αμυντικός μηχανισμός). Κάτι που απαιτεί πολλά από εμάς και μας φαίνεται δύσκολο, μας φαίνεται καλύτερο να το κάνουμε αύριο ή τις επόμενες μέρες. Μία υποχρέωση που μας δημιουργεί ανασφάλεια, προτιμάμε να την αναβάλλουμε, όσο το δυνατόν περισσότερο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πώς να καταπολεμήσετε την αναβλητικότητα

• Η ασφάλεια και η άνεσή μας μπαίνουν πριν από οτιδήποτε άλλο (ο παράγοντας φόβου). Κάποιος που έχει συνηθίσει να λέει δικαιολογίες, έχει μάθει να ζει και να αδρανοποιείται, μέσα στη ζώνη άνεσής του. Οτιδήποτε πέρα από αυτήν την άνεση, είναι απειλητικό.

Τι μπορεί να γίνει; 

Η ρίζα του προβλήματος είναι, συνήθως, ο φόβος και η ανασφάλεια. Επομένως, πολλοί χρησιμοποιούν δικαιολογίες για να παραμείνουν προστατευμένοι στη ζώνη άνεσής τους και να μην εκτεθούν. Έτσι:

• Είναι σημαντικό να μην αγνοήσετε το πρόβλημα, όταν εντοπίζετε ότι κάποιος λέει δικαιολογίες. Είναι καλύτερο να τους αντιμετωπίζετε και να τους ωθείτε στο να είναι ειλικρινείς, ειδικά με τον εαυτό τους.
• Πρέπει να τους πείτε, με σεβασμό, ότι μια δικαιολογία είναι ένα ψέμα που λένε στον εαυτό τους. «Δεν κατάφερα να φτάσω στη συνέντευξη, γιατί δεν πρόλαβα το μετρό», είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα.
• Εάν οι δικαιολογίες είναι το «σωσίβιό» σας, πετάχτε το και μάθετε κολύμπι. Έτσι, εάν θέλετε να σας σέβονται και, πάνω απ’ όλα, να νιώθετε καλά με τον εαυτό σας, αφήστε τις δικαιολογίες, ενεργήστε και αντιμετωπίστε κάθε τι που συναντάτε.

Όλοι έχουν δικαιολογηθεί για κάτι, σε κάποιο βαθμό, στη ζωή τους. Επομένως, να είστε υπομονετικοί με εκείνους που το κάνουν συχνά, αλλά προσπαθούν να το διορθώσουν και να γίνουν καλύτεροι.

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.