Διαζύγιο και παιδί: Βοήθεια προσαρμογής του στη νέα κατάσταση

Πώς πρέπει να χειριστούν οι γονείς τη δύσκολη διαδικασία του διαζυγίου; Τι πρέπει να πουν στο παιδί, ώστε να μην εξελιχθεί σε μια τραυματική εμπειρία;

Όσο και αν θέλει ο κάθε γονιός τα παιδιά του να είναι η κύρια προτεραιότητά του, οι γονείς που βιώνουν τον χωρισμό και οδηγούνται εν τέλει στο διαζύγιο αισθάνονται και οι ίδιοι ένα δυσβάσταχτο στρες, καθώς δυσκολεύονται να ικανοποιήσουν πρώτα τις ανάγκες των παιδιών τους. Δυστυχώς, υπάρχουν παιδιά που μετά τον χωρισμό των γονέων τους υφίστανται σοβαρές κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις.

Εδώ, όμως, σημαντικό ρόλο θα παίξουν οι γονείς, οι οποίοι μπορούν να ασκήσουν μεγάλη επιρροή στα παιδιά τους, ώστε να έχουν μια ρεαλιστική προσέγγιση των γεγονότων, αποφεύγοντας τις καταστροφικές σκέψεις.

Είναι, όμως, όλα τόσο τραγικά όσο φαίνονται;

Συχνά οι γονείς νιώθουν ενοχές για το διαζύγιό τους και ανησυχούν πολύ για την επίδραση που αυτό μπορεί να έχει στην ανάπτυξη και στη γενικότερη ψυχοσύνθεση των παιδιών τους. Πρέπει, όμως, να φροντίσουν να αναδείξουν τα θετικά που μπορεί να έχει η απόφαση για ένα διαζύγιο.

Πρώτα απ’ όλα, οι γονείς πρέπει να δώσουν στα παιδιά τους να καταλάβουν πως το διαζύγιο ήταν η μόνη λύση, ώστε να πάψει να υπάρχει ένταση και εχθρότητα στο σπίτι και πως, ζώντας πλέον χωριστά, είναι πιο χαρούμενοι, έτοιμοι να διαθέσουν περισσότερο χρόνο για τους ίδιους και για τα παιδιά, χωρίς να σπαταλούν πια τόση ενέργεια στο να καβγαδίζουν μεταξύ τους.

Αυτό που είναι άκρως σημαντικό είναι πως οι γονείς θα πρέπει να είναι απόλυτα σαφείς απέναντι στα παιδιά τους, σε όποιο αναπτυξιακό επίπεδο και αν αυτά ανήκουν, εξηγώντας τους σε ήπιο τόνο πως αποφάσισαν ότι δεν μπορούν πια να ζουν μαζί, πως αυτό δεν ήταν μια εύκολη απόφαση, πως δεν έχει σε καμία περίπτωση να κάνει με το παιδί και πως δεν αλλάζει σε κανέναν βαθμό την αγάπη που και οι δυο τρέφουν για αυτό.

Πώς θα απαντήσω στα ερωτήματα του παιδιού μου σχετικά με το διαζύγιο;

Σίγουρα τα παιδιά έχουν κάποιες ερωτήσεις που θα ήθελαν να κάνουν στους γονείς, αλλά διστάζουν. Ερωτήσεις όπως:

• Μήπως ήταν δικό μου το λάθος;
• Θα μπορούσα να είχα κάνει κάτι για να κρατήσω τους γονείς μου ενωμένους;
• Και αν υποσχεθώ να συμπεριφέρομαι καλά, αυτό θα τους κάνει να είναι και πάλι μαζί;
• Θα πρέπει να μετακομίσω; Θα πρέπει να αλλάξω σχολείο;

Τα κλειδιά στην απάντηση αυτών των ερωτημάτων των παιδιών είναι η σαφήνεια, η ειλικρίνεια και η διαβεβαίωση ότι θα παραμείνουν ασφαλή και αγαπητά. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ότι δεν έχουν κάνει απολύτως τίποτα που να ώθησε τους γονείς τους στον χωρισμό. Πρέπει να τονιστεί από τους γονείς ότι η απόφαση ήταν κοινή και πως βασιζόταν σε προβλήματα μεταξύ τους τα οποία δεν επιδέχονταν λύση. Είναι καλό τα παιδιά να γνωρίζουν πως δε μπορούν να κάνουν τίποτα για να διορθώσουν το πρόβλημα, καθώς δεν είναι δική τους ευθύνη. Εάν όλα αυτά γίνουν κατανοητά στο κάθε παιδί, τότε θα αποφευχθούν οι “αγγελικές” ή οι “ακραία επιθετικές συμπεριφορές” ως μέσο επανασύνδεσης των γονιών τους.

Τι πρέπει να αποφύγουν οι γονείς μετά από ένα διαζύγιο;

Μετά την ανακοίνωση ενός διαζυγίου, οι γονείς θέλουν να βεβαιωθούν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα ότι τα παιδιά τους θα επανέλθουν. Για να επιτευχθεί, όμως, αυτό, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί ως προς την αποφυγή ορισμένων συνηθισμένων και σοβαρών παγίδων.

1^ον  Τα παιδιά δεν θα πρέπει να νιώθουν παγιδευμένα ανάμεσα στους γονείς

Αυτό σημαίνει πως οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν τα παιδιά τους να μη γίνονται μάρτυρες της εχθρότητας μεταξύ δύο ανθρώπων που τόσο βαθιά αγαπούν. Όσο λιγότερη η σύγκρουση μεταξύ των γονέων τους, τόσο πιο ανθεκτικά γίνονται τα παιδιά, εφόσον κατανοούν ότι δεν βρίσκονται στη μέση.

2^ον Συγκρατηθείτε όσο μπορείτε και μη δείξετε στα παιδιά σας πως έχετε πληγωθεί από τον/την σύντροφό σας.

Να έχετε πάντα στο νου σας πως τα παιδιά είναι σημαντικό να διατηρούν καλές επαφές και με τους δυο γονείς. Διακατέχονται από την ανάγκη να μπορούν να βλέπουν τον κάθε γονιό ξεχωριστά, χωρίς να ανησυχούν ότι θα πληγώσουν τον άλλον ή ότι θα τον κάνουν να νιώσει ζήλια ή θυμό. Θα πρέπει τα παιδιά να μπορούν, παρά τον χωρισμό, να χτίζουν μια σχέση με τον κάθε γονιό, χωρίς να νιώθουν ότι “απιστούν” στον άλλον

3^ον Μη χρησιμοποιείτε τα παιδιά ως μεταφορείς μηνυμάτων από το ένα σπίτι στο άλλο

Ακόμα και αν η επικοινωνία των συζύγων έχει σταματήσει, τα παιδιά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κατ’ αυτόν τον τρόπο.

4^ον Μη πιέζετε τα παιδιά να μεγαλώσουν πριν την ώρα τους

Πολλές φορές οι χωρισμένοι γονείς στρέφονται στα παιδιά τους αναζητώντας συναισθηματική υποστήριξη. Δηλώσεις του τύπου “τώρα εσύ είσαι ο άντρας του σπιτιού” μπορεί να ασκήσουν υπέρμετρη πίεση στα παιδιά, κάνοντάς τα να νιώθουν ενοχή όταν δεν δύνανται να εκπληρώσουν αυτόν τον ρόλο.

Δώστε τους να καταλάβουν πόσο σημαντική είναι η παρουσία τους και η συμβολή τους στην οικογένεια, χωρίς όμως να φτάνετε σε υπερβολές, στρεσάροντας το παιδί για τον ρόλο που πρέπει να έχει στο σπίτι.

5^ον Δώστε στα παιδιά σας να καταλάβουν ότι δε θα τα απορρίψετε ποτέ

Πολλά παιδιά έχουν μια έντονη ανησυχία πως θα απορριφθούν, για παράδειγμα από τη μητέρα, όπως ακριβώς απορρίφθηκε και ο πατέρας τους. Αν ποτέ νιώσετε ως γονείς την ανάγκη να πείτε στο παιδί σας με θυμό “είσαι ακριβώς ίδιος με τον πατέρα σου/τη μητέρα σου”, σταματήστε αμέσως. Το ότι υπάρχουν στο παιδί σας χαρακτηριστικά που σας θυμίζουν τον/την πρώην σύντροφό σας είναι πολύ απειλητικό για την ευτυχία ενός παιδιού, διότι ζει συνεχώς με τον φόβο μιας ενδεχόμενης απόρριψης.

Κλείνοντας, το πιο σημαντικό είναι πως, για να μπορέσουν να επανέλθουν τα παιδιά από το διαζύγιο των γονέων, είναι ζωτικής σημασίας να ξέρουν ότι οι γονείς τους θα κάνουν τα πάντα για να τα συμπεριλάβουν στις ζωές τους όσο πιο ολοκληρωτικά και συχνά γίνεται.

Πηγές:

1. Kenneth, R. Ginsburg & Martha M. Jablow (2014) Δόμηση της Ψυχικής Ανθεκτικότητας σε παιδιά και εφήβους. American Academy of Pediatrics, εκδόσεις Πασχαλίδης
2. Paul, R. Amato & Keith, B. (1991). Parental Divorce and the well-being of Children: A meta-analysis. American Psychological Association, Vol. 110, No 1, 26-46
3. helpguide.org

Η Δήμητρα Πήττα είναι εκπαιδευτικός και επιστήμονας Ψυχικής Υγείας

Συντάκτης: Δήμητρα Πήττα, Εκπαιδευτικός & Επιστήμονας Ψυχικής Υγείας

Influence:

Είμαι απόφοιτος της Λεοντείου Σχολής Νέας Σμύρνης και Αριστούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών…