Διαταραχή πρόσληψης τροφής κατά την εφηβεία: Ψυχογενής Βουλιμία

Συντάκτης: Δήμητρα Πήττα, Εκπαιδευτικός & Επιστήμονας Ψυχικής Υγείας

Η εφηβεία σηματοδοτεί το μεταβατικό στάδιο από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση και είναι μία περίοδος ραγδαίων αλλαγών στη σωματική ανάπτυξη του ατόμου. Μια διαταραχή που εμφανίζεται συνήθως σε αυτή την περίοδο της ζωής, είναι η ψυχογενής βουλιμία.

Εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε περιγραφές του 6ου  αιώνα, όπου οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούσαν σε άντρες, ακριβώς επειδή η υπερφαγία ήταν τότε ένα κοινωνικά αποδεκτό φαινόμενο μόνο σε εκείνους, ως  ένδειξη ευμάρειας και κοινωνικής επιτυχίας. 

Η βουλιμία εμφανίζεται με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα από την ψυχογενή ανορεξία και το κύριο σύμπτωμά της είναι η υπερφαγία. Ως υπερφαγία ορίζεται η κατανάλωση σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο μιας ποσότητας τροφής, η οποία είναι εμφανώς μεγαλύτερη από αυτή που θα μπορούσαν να καταναλώσουν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ίδιας χρονικής περιόδου και κάτω από παρόμοιες συνθήκες.

Την κατάσταση της υπερφαγίας διαδέχεται η αλλαγή στη διάθεση και το άγχος. Οι ενοχές που νιώθει το άτομο μετά την υπερβολική κατανάλωση τροφής, το ωθούν στην κάθαρση με αυτοπροκαλούμενους εμετούς, καθαρτικά, διουρητικά, νηστεία ή υπερβολική και εξαντλητική σωματική άσκηση- ενέργειες που προσωρινά το κάνουν να νιώσει καλύτερα.

Η ψυχογενής βουλιμία χαρακτηρίζεται από επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας με αίσθηση της έλλειψης ελέγχου στην κατανάλωση τροφής κατά τη διάρκεια του επεισοδίου και επανειλημμένη απρόσφορη αντισταθμιστική συμπεριφορά προκειμένου να αποτραπεί η αύξηση του βάρους. Μπορεί να αποτελέσει μία χρόνια κατάσταση ή να εμφανίζεται περιστασιακά

Η κατανόηση της αιτιολογίας της ψυχογενούς βουλιμίας συναντά τις ίδιες δυσκολίες με αυτή της ψυχογενούς ανορεξίας, αφού και στις δύο αυτές διαταραχές υπάρχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Ιδιαίτερα, όμως, στις περιπτώσεις των ατόμων με βουλιμία, τα επίπεδα νορεπινεφρίνης είναι χαμηλά κάτι που βέβαια δεν είναι γνωστό αν αποτελεί την αιτία ή το αποτέλεσμα της βουλιμίας. Σε κάθε περίπτωση, η παιδική παχυσαρκία, τα προβλήματα στις σχέσεις παιδιού-γονέων καθώς και η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών αποτελούν παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης διαταραχών διατροφής στην εφηβεία. Συχνά αναφέρεται πως αν τα ίδια τα παιδιά ή οι γονείς τους έχουν υπάρξει υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα για την εκδήλωση βουλιμίας στο παιδί.

Σήμερα, οι πιο αποτελεσματικές θεραπείες για την ψυχογενή βουλιμία είναι αυτές που στηρίζονται σε γνωσιακές-συμπεριφορι(στι)κές προσεγγίσεις, αφού εστιάζουν στην τροποποίηση των διαταραγμένων και ανελαστικών αντιλήψεων του ατόμου. 

Συνοψίζοντας, αξίζει να σημειωθεί πως η διαταραχή αυτή απαιτεί πολύπλευρη αντιμετώπιση και προϋποθέτει τη συνεργασία μιας ομάδας ειδικών (παθολόγου, διαιτολόγου και ψυχοθεραπευτή) οι οποίοι θα συναποφασίσουν για την  πιο ενδεδειγμένη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. 

Σίγουρα η εμπλοκή της οικογένειας στη θεραπευτική διαδικασία είναι ιδιαίτερης σημασίας, διότι αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχούς έκβασης οποιασδήποτε θεραπευτικής προσπάθειας.

Συντάκτης: Δήμητρα Πήττα, Εκπαιδευτικός & Επιστήμονας Ψυχικής Υγείας

Influence:

Είμαι απόφοιτος της Λεοντείου Σχολής Νέας Σμύρνης και Αριστούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών…