Διασκέδαση ή ψυχαγωγία;

Τελικά διασκεδάζουμε ή ψυχαγωγούμαστε; Η απάντηση βρίσκεται στην ψυχολογία μας και στη γλώσσα μας.

Διασκεδάζουμε ή ψυχαγωγούμαστε;

Μεγάλο μέρος των σημερινών ανθρώπων χαρακτηρίζεται ως αγχώδες. Υποχρεώσεις, γεμάτη καθημερινότητα, δύσκολοι χαρακτήρες που μπορεί να υπάρχουν στο περιβάλλον μας, προβλήματα υγείας, οικονομικές δυσκολίες και άλλοι τόσοι λόγοι που μπορούν να κάνουν έναν άνθρωπο να θέλει να διασκεδάσει, να ξεχαστεί, να ‘’ξεδώσει’’, να ‘’ξεφύγει’’, να βγει λίγο από τη καθημερινότητά του. Άλλωστε είναι γνωστό ότι πολλοί (δυστυχώς) άνθρωποι ζουν (για) το Σαββατοκύριακο και (για) τις διακοπές. Συχνά οι συζητήσεις με τους φίλους, τον σύντροφο και την οικογένεια, οι αναζητήσεις στις μηχανές αναζήτησης, η παρακολούθηση των stories στις κοινωνικές εφαρμογές αποσκοπούν στην εύρεση ιδεών για εξορμήσεις σε όμορφους τόπους, για εντυπωσιακά ξενοδοχεία, για καλά εστιατόρια, για ενδιαφέρουσες ταινίες. 

Οι πιο τυχεροί έχουν το χρόνο και την οικονομική δυνατότητα να επισκεφτούν όλα αυτά που θεωρούν ενδιαφέροντα μέρη, αλλά ώρες μετά την εκπλήρωση της όμορφης εξόρμησης ή επίσκεψης στο κυριλέ εστιατόριο έχει αρχίσει ήδη η σκέψη για το επόμενο σχέδιο δράσης που θα εξυπηρετεί την ανάγκη της διασκέδασης. Εδώ, όμως, παρατηρείται μια αέναη προσπάθεια εκπλήρωσης μιας αδηφάγας ανάγκης. Ή μήπως φαίνεται αδηφάγα γιατί δεν την τρέφουμε με αυτό που της είναι όντως αναγκαίο;

Η γλώσσα μας έχει την απάντηση

Για να καταφέρουμε να λύσουμε τον γρίφο θα πρέπει να κάνουμε ένα ταξίδι στη γλώσσα. Έτσι θα ορίσουμε την κατάσταση της διασκέδασης και την κατάσταση της ψυχαγωγίας χρησιμοποιώντας τη σοφία των προγόνων μας. 

Η λέξη διασκέδαση, είναι σύνθετη λέξη και προέρχεται από το ‘δια’ και τη ‘σκέδαση’. Η ρίζα της ‘σκέδασης’ προέρχεται απο το λήμμα ‘σκεδάω – σκίδνημι’ που σημαίνει ‘σκορπίζω, διασκορπίζω, διασπείρω, διαχέω, διαλύω’  και στην παθητική φωνή ‘διασκορπίζομαι, διαδίδομαι, διαχέομαι’. Στον Όμηρο συναντούμε τη λέξη ‘διασκεδάννυμι’ με την σημασία του ‘διασκορπίζω, διασπείρω, διαλύω’. Στη λόγια βυζαντινή γλώσσα συναντούμε τη λέξη ‘διασκεδαστικός’ με τη σημασία του ‘’κατάλληλου για διασπορά, χωνευτικός’’. Τέλος από την άλωση ως τον 19ο αιώνα ακούγονται οι λέξεις διασκέδασις, διασκεδαστήριον, διασκεδαστικότης, διασκεδαστικῶς με την σημασία που γνωρίζουμε και σήμερα.

Η λέξη ψυχαγωγία είναι εξίσου σύνθετη λέξη και αποτελείται από τις λέξεις ‘ψυχή’ και ‘άγω’ που σημαίνει αγωγή της ψυχής. Στους τραγικούς ποιητές χρησιμοποιείται η λέξη ‘ψυχαγωγός’ με τη σημασία του οδηγού των ψυχών . Ωστόσο η ‘ψυχαγωγία’ είναι μια διαχρονική λέξη που σημαίνει την ευχαρίστηση από μια δραστηριότητα που είναι κυρίως πνευματική ή ψυχική.

Το συμπέρασμα 

Από τις ίδιες τις λέξεις προσδιορίζονται ως κάτι διαφορετικό η κατάσταση της διασκέδασης με της ψυχαγωγίας και εξ ορισμού προκύπτει ότι η ψυχαγωγία είναι η τέρψη που επιτυγχάνεται μέσα από πνευματικά μέσα ενώ η διασκέδαση είναι το ‘’ξαλάφρωμα’’, η απομάκρυνση από την ανιαρή ή δύσκολη καθημερινότητα μας, ο διασκορπισμός των εννοιών μέσα από το ξέδομα (ή το ξόδεμα). Στις μέρες μας, γίνεται λόγος και για την νόθα ψυχαγωγία, και αναφέρεται σε μορφές ψυχαγωγίας που δεν εξελίσσουν πνευματικά τον άνθρωπο και μπορεί να οδηγήσουν τον άνθρωπο σε εθισμούς, κρίση ηθικών αξιών και σε φθορά της σωματικής ή ψυχικής υγείας. Για παράδειγμα, τέτοιου είδους ψυχαγωγία είναι τα θεάματα χαμηλής στάθμης και η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ.

Μέσα από αυτό το γλωσσολογικό ταξίδι μπορεί ο καθένας να αποφανθεί  στο ερώτημα που τέθηκε αν είναι  αδηφάγα η ανάγκη για διασκέδαση καθώς και να επιλέξει τι είναι αυτό που χρειάζεται για να ξεκουράσει ουσιαστικά το σώμα του αλλά και το πνεύμα του. 

Συντάκτης: Αικατερίνη Χριστοδούλου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.