Διαφορετικότητα: Πώς την εξηγούμε στα παιδιά

Συντάκτης: Άννα Κουτσοκώστα, Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πώς μπορούν να εξηγήσουν στα παιδιά τη διαφορετικότητα και την έννοια του σεβασμού. Ποιός είναι ο σωστός τρόπος; Διαφορετικότητα, ένας όρος για τον οποίο έχουν ειπωθεί πολλά και διάφορα. Όμως, όλα ξεκινούν από την παιδική κιόλας ηλικία, με τις αρχές που θα δώσουμε σε ένα παιδί. Σημαντικός όρος στη ζωή μας ο σαβασμός και συγκεκριμένα ο σεβασμός στο κάθετι διαφορετικό.

Οι κοινωνίες σήμερα σφύζουν από διαφορετικότητα και οφείλουμε να προσαρμοστούμε αποτελεσματικά σε αυτήν την κατάσταση. Το διαφορετικό υπάρχει γύρω μας σε πολλές μορφές. Τα δικαιώματα, όμως, είναι ίδια για όλους!

Η αντιρατσιστική εκπαίδευση στοχεύει σε όλες τις μορφές ρατσισμού και της κοινωνικής ανισότητας που αφορούν το φύλο, τη σεξουαλικότητα, τη θρησκεία, την αναπηρία και τηνκοινωνική τάξη.

Για να δώσουμε στα παιδιά να καταλάβουν και να αποδεχτούν την πραγματικότητα, πρέπει κατά κύριο λόγο να παραδειγματιστούν από εμάς τους ίδιους. Πρέπει να τους εξηγήσουμε ότι τα πάντα πάνω στον πλανήτη είναι διαφορετικά, αλλά ταυτόχρονα κι όλα χρήσιμα.

Η ισότητα είναι πολύ σημαντική στη ζωή μας κι ακόμα σημαντικότερη, όσον αφορά την αντιμετώπιση καταστάσεων. Όλοι έχουμε ιδιαιτερότητες, αλλά και τα προτερήματά μας και όλοι θα χρειαστούμε κάποια βοήθεια, όπως ακριβώς και εμείς θα βοηθήσουμε το συνάνθρωπο.

Τα παιδιά πρέπει να μάθουν την αλληλεγγύη και να την κάνουν τρόπο ζωής. Με το να προσφέρουμε βοήθεια σε άτομα που το έχουν ανάγκη, προσφέρουμε και σε μας την ευχαρίστηση. Είναι χρέος μας να αποδεχόμαστε τον άλλον όπως είναι. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, παρατηρούν αμέσως το διαφορετικό χαρακτηριστικό στο φίλο τους και συχνά το σχολιάζουν χωρίς, όμως, ίχνος επικριτικής διάθεσης. Γι’αυτό εμείς με κατανοητό και πρακτικό τρόπο θα τους δώσουμε να καταλάβουν, ότι όλοι είμαστε ισότιμοι.

Γονείς και εκπαιδευτικοί, πρέπει να αναδείξουν τη διαφορετικότητα όλων και να γίνει αποδεκτή από τους υπολοίπους. Αυτό, συνδέεται και με έναν άλλο όρο, τον οποίο εχουμε αναφέρει σε προηγούμενο άρθρο, την ενσυναίσθηση. Σκοπός είναι να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν την διαφορετικότητα του άλλου, ώστε κατ’ επέκταση να την αποδεχτούν.

Τίποτα δε πρέπει να μοιάζει στα μάτια τους τόσο διαφορετικό, ώστε να τους τρομάζει.Πρέπει, ακόμη, να δίνουμε στα παιδιά το χώρο και το χρόνο να παρουσιάσουν τις ικανότητές τους και να τα βοηθάμε να εκφράσουν τη δική τους γνώμη χωρίς να περικλείονται από το φόβο της απόρριψης. Σημαντικό, είναι να ωθήσουμε το παιδί να κοινωνικοποιηθεί με όλα τα παιδιά ανεξαρτήτως φύλου, θρησκείας.

Υπάρχουν πολλές δραστηριότητες που συμβάλλουν στην κατανόηση της διαφορετικότητας. Αρχικά στην κατεύθυνση αυτή θα συνέβαλε η ανάγνωση παραμυθιού με βασικό ηθικό δίδαγμα το σεβασμό στη διαφορετικότητα. Ακόμη, μπορούμε να βάλουμε το παιδί στη θέση του ήρωα και να μας αναλύσει τα συναισθήματά του, αλλά και πώς θα αντιμετώπιζε εκείνο την προκειμένη κατάσταση.

Η παρατήρηση πραγμάτων: Μπορούμε να παρατηρήσουμε δύο διαφορετικά λουλούδια και να αναγνωρίσουμε ότι και τα δύο είναι διαφορετικά, αλλά και τα δύο εξίσου όμορφα. Αφού καθίσουμε όλοι μαζί στο σαλόνι, συζητάμε για τα χαρακτηριστικά που έχει ο καθένας μας, είτε αρνητικά είτε θετικά, χωρίς το φόβο της απόρριψης.

Χρήσιμο είναι να μιλάμε στα παιδιά για τις παραδόσεις άλλων λαών και να τα ξεναγούμε σε νέα μέρη και πολιτισμούς.

Μια ακόμη δραστηριότητα είναι να τοποθετήσουμε ένα παιχνίδι σε μια θέση. Ζητάμε από το παιδί να το παρατηρήσει από διαφορετικές οπτικές γωνίες και να μας εξηγήσει τι βλέπει. Όλοι μαζί θα δούμε, ότι ακόμα κι ένα αντικείμενο είναι διαφορετικό ανάλογα με την οπτική γωνία. Τίποτα δεν είναι τόσο διαφορετικό αν εμείς δεν το κάνουμε διαφορετικό.

Συντάκτης: Άννα Κουτσοκώστα, Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας

Influence:

Στόχος μου ως παιδαγωγός είναι να προσφέρω στα παιδιά τα κατάλληλα εφόδια για να διαμορφώσουν, με παιδεία, την προσωπικότητά τους…