Δείξε μου το παιχνίδι σου να σου πω ποιος είσαι
Πολύ συχνά σαν θεραπεύτρια, εκπαιδεύτρια και μητέρα με απασχολεί το θέμα του παιχνιδιού. Απολαμβάνω να παρατηρώ τα παιδιά και τα δικά μου παιδιά να παίζουν να δημιουργούν και να ανακαλύπτουν και να αποκαλύπτονται συνάμα, μπαίνοντας στον κόσμο του παιχνιδιού και της φαντασίας. Έναν κόσμο μαγευτικό, συναρπαστικό θα έλεγα, που κι εκεί ο μεγάλος θέλει να ελέγξει το παιδί.
Πόσες οδηγίες, ανά την ηλικία και το φύλο δεν έχουμε μάθει, εκπαιδευτεί και δώσει σαν ‘ειδικοί’ και σαν γονείς. Πόσες συμβουλές δεν έχουμε πάρει. Κομμάτια ενός μεγαλύτερου κοινωνικοοικονομικού συστήματος τα παιδιά μας παίζουν αυτά που είναι για τα παιδιά κορίτσια ή/και αγόρια της εποχής τους. Κάτι που δεν είναι από μόνο του κακό. Κι εμείς προσπαθούμε να τους δώσουμε το καλύτερο που μπορούμε.
Με αυτά στο νου γράφω αυτό το άρθρο, όχι με σκοπό να δώσω οδηγίες, έχουμε χορτάσει από αυτές αλλά για να εμπλουτίσω τους προβληματισμούς μου και των αναγνωστών σχετικά με το τι διαλέγουμε σαν ερεθίσματα για τα παιδιά μας και πόσο ανοιχτοί είμαστε να εμπλουτίσουμε αυτά με βάση τις δικές του προσωπικές ανάγκες.
- Εξωτερικές δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες εκτός των τειχών του σπιτιού είναι ουσιαστικής σημασίας για την ανάπτυξη των κινητικών ικανοτήτων του παιδιού, τη διατήρηση μίας καλής φυσικής κατάστασης αλλά και την ανακάλυψη της φύσης και του ανθρώπου ως μέρος αυτής μέσω των πλούσιων ερεθισμάτων που προσφέρει απλόχερα στην παιδική ψυχή. Η φωλιά των μυρμηγκιών μπορεί να είναι η αφετηρία για ερωτήματα σχετικά με τις φωλιές των ζώων αλλά και να φτάσει έως τις κατοικίες του ανθρώπου ανά τους αιώνες ή και το διάστημα. Επιπλέον, ένα παιδί που προτιμά τον μοναχικό δρόμο και δεν απολαμβάνει το συλλογικό ή δεν βρίσκει το χώρο του εκεί είναι μία σημαντική πληροφορία για έναν γονιό, δάσκαλο κτλ.
- Παιχνίδι και ηλικία. Η βιομηχανία των παιχνιδιών στηρίζει και προωθεί παιχνίδια σύμφωνα με την ηλικία αλλά και το φύλο των παιδιών. Στηρίζεται σε πολιτισμικά αλλά και σε δεδομένα που προέρχονται από την επιστήμη της παιδιατρικής και της ψυχολογίας. Παρόλα αυτά όλοι έχουμε δει δεύτερα παιδιά να παίζουν με παιχνίδια που δεν είναι για την ηλικία τους, με ασφάλεια πάντα, ακολουθώντας το μεγαλύτερο αδερφάκι και μιμούμενο το παιχνίδι του. Τα παιχνίδια δεν έχουν μόνο μία χρήση για τα παιδιά. Τα παιχνίδια έχουν οδηγίες χρήσης μόνο για τους μεγάλους. Σκοπός είναι να διευρύνουμε τους ορίζοντες των παιδιών μας, την ευρηματικότητα και τη φαντασία τους. Οπότε, ναι καλές οι προδιαγραφές, αλλά σαν προδιαγραφές κι όχι σαν κανόνες.
- Κάποια παιδιά από ανάγκης φτιάχνουν τα δικά τους παιχνίδια με υλικά που βρίσκουν. Δεν χρειάζεται να τα αγοράζουμε όλα Μπορούμε να τα Φτιάχνουμε. Μαθαίνοντας στα παιδιά μας να αναπτύσσουν μία οικολογική και οικονομική συνείδηση, να μοιράζονται, να ανταλλάσουν και να νοιάζονται για τον άλλο, να αναπτύσσουν την φαντασία τους και να συνδημιουγούν με τη μαμά, το μπαμπά, μόνα, με φίλους ή αδέρφια. Το θέλουμε αυτό για τα παιδιά μας. Ευκαιρία να τα ακούσουμε και να συνεργαστούμε μαζί για κάτι όμορφο δικό τους.
-
Παιχνίδι και φύλο. Τα περισσότερα μαγαζιά παιχνιδιών διχοτομούν τα παιχνίδια με βάση το φύλο. Πέραν των περιορισμών που το έμφυλο παιχνίδι δημιουργεί σε ερεθίσματα, υπάρχουν δεδομένα που συνηγορούν στο ότι μέσω αυτού τα παιδιά περιορίζουν και τις επαγγελματικές επιλογές τους, καθώς τα προδιαθέτει σε θετικές ή αρνητικές ή καμία εμπειρία σε γνωστικά, συγκινισιο-γνωσιακά ερεθίσματα. Εν προκειμένω, τα παιδιά μας αγαπούν ή είναι λιγότερο έμπειρα όταν βρεθούν πια στο σχολείο με αντικείμενα που σχετίζονται με παιχνίδια του άλλου φύλου. Έτσι και πολλές φορές βρίσκουμε λιγότερα κορίτσια ή αγόρια αντίστοιχα σε συγκεκριμένες καριέρες. Για παράδειγμα, τα παιδιά που ασχολούνται από μικρά με την τεχνολογία έχουν μία φυσική ευχέρεια μαζί της όταν πια θα την χρησιμοποιήσουν στο σχολείο. Το ίδιο και με αντικείμενα γνωστικά όπως η βιολογία, τα μαθηματικά, το ανθρώπινο σώμα, το βιβλίο και η ανάγνωση κτλ. που όλα αυτά έρχονται από πολύ νωρίς στη ζωή των παιδιών μας. - Παιχνίδι και στερεότυπα. Σίγουρα δεν θα θέλαμε να περάσουμε στο παιδί μας στερεότυπα που θα του πικράνουν την ψυχή του. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολλή δουλειά και από τη βιομηχανία παιχνιδιών στο να εμπλουτιστεί το παιχνίδι και να ανοίξει, ώστε να χωρέσει την ποικιλία των ανθρώπων. Οι κούκλες και τα κουκλάκια ομορφαίνουν και προσπαθούν να μην είναι τόσο στερεότυπα φτιαγμένες. Έχουν δρόμο μπροστά τους αλλά είναι μία σημαντική αρχή στο να μην ωθούμε τα παιδιά μας στην τελειότητα και την αυστηρότητα από την οποία πολλοί άνθρωποι υποφέρουν σαν έφηβοι και ενήλικες μετά.
Έτσι, το παιχνίδι που κρατά το παιδί δείχνει τις επιλογές του ιδίου σαν προσωπικότητα αλλά και τις επιλογές της ίδιας του της οικογένειας για αυτό και τις πεποιθήσεις και προσδοκίες μίας ολόκληρης κοινωνίας για το πρέπον και αναμενόμενο από αυτό. Ας ξαναδούμε τα παιχνίδια λοιπόν με άλλο μάτι!
Σταυρούλα Στυλ. Παπαδονικολάκη, Ψυχολόγος ΜΑ Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Τηλ. 694 7211 665
Email: info@psyathens.gr
Website: www.psyathens.gr
