Δανείσου, καλοπλήρωσε…
Ο μεγαλύτερος τραπεζίτης που γνώρισα (και γνώρισα πολλούς) ήταν η αγράμματη αλλά σοφή μικρασιάτισσα γιαγιά μου. Από παιδί άκουγα την παραίνεσή της, σε μορφή παροιμίας «δανείσου, καλοπλήρωσε, πάλι ξαναδανείσου». Στην καριέρα μου είχα συχνά την ευκαιρία να επιβεβαιώσω την αλήθεια της.
Θεμελιώδους σημασίας για την έγκριση οποιασδήποτε πιστοδότησης, ανεξαρτήτως μεγέθους και φύσεως, από τα αρμόδια κλιμάκια μιας τράπεζας είναι η πιστοληπτική συμπεριφορά του υποψήφιου πιστούχου κατά το παρελθόν. Όσο πιο μακρόχρονο είναι το ιστορικό του (track record), όσο περισσότερα είναι τα δάνεια που έλαβε και ξεπλήρωσε και όσο πιο αντίξοο ήταν το οικονομικό κλίμα μέσα στο οποίο τα ξεπλήρωσε (π.χ. μια κρίση) τόσο μεγαλύτερη είναι η άνεση με την οποία ανοίγει η κάνουλα των χρηματοδοτήσεων και ευνοϊκότεροι είναι οι όροι του δανείου (χαμηλότερο επιτόκιο, μεγαλύτερη διάρκεια, μικρότερες απαιτήσεις εξασφάλισης κλπ).
Θα αναφέρω δύο παραδείγματα. Μεσούσης ναυτιλιακής κρίσης, που ανάγκασε πολλά ποντοπόρα πλοία να παραμένουν παροπλισμένα για μεγάλα χρονικά διαστήματα ελλείψει ναύλου, γνωστός Έλληνας πλοιοκτήτης όχι μόνο πλήρωνε κανονικά τις υποχρεώσεις του, όχι μόνο δεν διανοήθηκε να ζητήσει από τις τράπεζές του ελάφρυνση των δόσεων αλλά, όταν μια από αυτές, πήρε την πρωτοβουλία και του το πρότεινε, εκείνος όχι μόνον αρνήθηκε αλλά και προσεβλήθη από την πρόταση. “Για ποιον με περάσατε” είπε χαρακτηριστικά. Με τέτοια συμπεριφορά δεν είναι διόλου τυχαίο το γεγονός ότι είναι από τα πρώτα ονόματα της ελληνικής ναυτιλίας.
Στο επάγγελμά μου, την ναυτιλιακή χρηματοδότηση, το εύκολο (από πλευράς πιστωτικού κινδύνου) είναι να χρηματοδοτήσεις τα μεγάλα, παραδοσιακά ονόματα της ναυτιλίας, αφού, όπως έχει αποδειχτεί πλειστάκις, το δάνειο θα ξεπληρωθεί στην ώρα του. Το δύσκολο είναι να χρηματοδοτήσεις μικρούς ή μικρομεσαίους πλοιοκτήτες, που έχουν υψηλότερο ρίσκο. Εδώ λυδία λίθος είναι η συμπεριφορά τους κατά το παρελθόν. Καμία από τις τράπεζες που εμπιστεύτηκε όσους είχαν άμεμπτο ιστορικό αποπληρωμής δανείων δεν έχασε τα λεφτά της. Όμως κι εκείνοι εύρισκαν πάντοτε τις πόρτες τους ανοιχτές και καλούς όρους.
Η παροιμία της γιαγιάς μου δεν ισχύει βέβαια μόνο για τα δάνεια αλλά και για όλες τις οικονομικές συναλλαγές που απαιτούν πίστη. Βραχυπρόθεσμα ο αφερέγγυος μπορεί να κερδίζει. Μακροπρόθεσμα όμως ο ασφαλώς κερδισμένος είναι ο συνεπής.
Ας κλείσουμε με μια εύθυμη νότα. Σε παλιό νούμερο επιθεώρησης συνέλαβαν ένα μάγκα που έκανε τον παπατζή, του πήραν αποτυπώματα και “τσάμπα με φωτογράφισαν προφίλι και ανφάς”, όπως τραγουδάει ο ίδιος. Στο δικαστήριο τρώει τρεις μήνες φυλακή. Όταν ακούει την ποινή του στρέφεται στο δικαστή: “ντάξει, φυλακή, φυλακή κύριε πρόεδρε, μόνο πέστε μου πόσο κάνουνε οι φωτογραφίες που με τραβήξανε στο τμήμα, γιατί δεν μου αρέσουνε τα βερεσέδια”!
