Η Κίνα φιλοδοξεί να κατακτήσει το Διάστημα
«Ενα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα γιγάντιο βήμα για την ανθρωπότητα»… Αυτή η φράση που είπε ο αμερικάνος Νιλ Αρμστρονγκ, ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε το πόδι του στη Σελήνη, πιστοποίησε την πρόοδο του ανθρώπου στην εξερεύνηση του διαστήματος. Συμπληρώνονται 42 χρόνια από τις 16 Ιουλίου 1969, όταν και ξεκίνησε η ιστορική αποστολή «Απόλλων 11», που σηματοδότησε την κατάκτηση του διαστήματος. Ηταν ένα επεισόδιο ακόμα στην τρελή διαστημική κούρσα των δύο – τότε – υπερδυνάμεων, των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, που συναγωνίζονταν η μία την άλλη σε τεχνολογία εν μέσω του απόλυτου ψυχροπολεμικού κλίματος.
Σήμερα τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Το παιχνίδι του διαστήματος, άλλοτε προνόμιο των δύο, άνοιξε αναγκαστικά μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και μόλις πριν από λίγες ημέρες οι αμερικάνοι ένιωσαν για πρώτη φορά να απειλείται σοβαρά, έστω και μακροπρόθεσμα, η διαστημική τους κυριαρχία. Η ανακοίνωση της Κίνας ότι θα κατασκευάσει διαστημικό σταθμό και θα στείλει, μάλιστα, το πρώτο δομικό στοιχείο στο διάστημα μέχρι το τέλος του χρόνου ανατρέπει τα δεδομένα και καθιστά τους Κινέζους σαν ισχυρούς παίκτες. Με αφορμή την ιστορική αυτή επέτειο επιχειρούμε μια πλήρη ακτινογραφία των διαστημικών προγραμμάτων και ειδικά του – πολύ φιλόδοξου – κινέζικου.
Οι στόχοι των Κινέζων για το διάστημα
Το υπουργείο άμυνας της Κίνας ανακοίνωσε ότι μέχρι το τέλος του 2011 θα έχει στείλει το δικό της θεμέλιο λίθο στο διάστημα. Ένας πύραυλός της θα μεταφέρει σε τροχιά ένα κομμάτι, σε μέγεθος βαγονιού τρένου, το οποίο θα είναι το πρώτο τμήμα του διαστημικού σταθμού της σε τροχιά γύρω από τη γη.
Για την ώρα οι Κινέζοι δεν επιθυμούν αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ. Την ανακοίνωση αυτή, μάλιστα, ακολούθησε ένα μπαράζ δηλώσεων από Κινέζους διπλωμάτες, οι οποίοι έσπευσαν να δηλώσουν ότι είναι πολύ πίσω από τους αμερικάνους στο διάστημα σε τεχνολογία και εμπειρία. Δουλεύουν, όμως, για το μέλλον κι αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Η Κίνα σχεδιάζει να έχει ολοκληρώσει το διαστημικό σταθμό της μέχρι το 2020. Κατά σύμπτωση (;) αυτός είναι και ο χρόνος που έχει ανακοινωθεί το κλείσιμο του διεθνούς διαστημικού σταθμού, που υπάρχει αυτή τη στιγμή σε τροχιά γύρω από τη γη. Αν δεν εγκριθούν τα κονδύλια για την αντικατάστασή του, ο κινέζικος σταθμός θα έχει την αποκλειστικότητα της ανθρώπινης παρουσίας έξω από τη γη.
Θεωρείται δύσκολο, βέβαια, οι αμερικάνοι να παραδεχτούν τέτοια ήττα και να αφήσουν τα διαστημικά πρωτεία στους Κινέζους. Ισα, ίσα που δεν θέλουν καν να έχουν συνεργασία μαζί τους, κάτι που δεν έγινε με άλλους λαούς που έχουν διαστημικές φιλοδοξίες π.χ. τους Ρώσους. Δεν είναι μόνο το πρεστίζ που κουβαλάει το διαστημικό πρόγραμμα κάθε χώρας και η τεράστια διεθνής επιρροή που ασκεί, αλλά και ο φόβος ότι η παρουσία των Κινέζων στο διάστημα θα τους δώσει πληροφορίες που ως τώρα δεν κατείχαν, τόσο για την ακρίβεια των μη συμβατικών όπλων (πυραύλων κτλ.) για στρατιωτική χρήση, αλλά και στην τεχνολογία αιχμής. Με την κινέζικη οικονομία απόλυτα ελεγχόμενη από το κόμμα και πολύ πιο ακμάζουσα σε σχέση με την αμερικάνικη, το μόνο που λείπει αυτή τη στιγμή από τους Κινέζους είναι η τεχνογνωσία.
Η ιστορία των Κινέζων στο διάστημα
Το διαστημικό πρόγραμμα της Κίνας ξεκίνησε αμέσως μόλις αναρριχήθηκε στην εξουσία ο Μάο Τσετούνγκ, το 1949. Τότε έγιναν οι πρώτες επαφές με την ΕΣΣΔ, για τις οποίες οι Κινέζοι λέγεται ότι πρόσφεραν υλικά και χρήματα και απλά έβαλαν μερικούς επιστήμονες δίπλα στους Σοβιετικούς, ώστε να αποκτήσουν στη συνέχεια ανθρώπινο δυναμικό. Το διαστημικό κινέζικο πρόγραμμα συνεχίστηκε με αργά βήματα μετά τη ρήξη των σινοσοβιετικών σχέσεων, όμως μπήκε σε… αληθινή
τροχιά τη δεκαετία του 1990, όταν και η Κίνα αντιλήφθηκε το ρόλο που θα μπορούσε να παίξει στο διεθνές στερέωμα.
Η πρώτη δοκιμαστική αποστολή της, με το όνομα Σενζού 1, έγινε στις 19 Νοεμβρίου 1999 κι έκτοτε ακολουθήθηκαν όλα τα στάδια που είχαν εφαρμόσει πρώτα και οι δύο υπερδυνάμεις. Η Σενζού 2 (το 2001) μετέφερε ζώα στο διάστημα, οι δύο αποστολές του 2002 μετέφεραν υλικά και στις 15 Οκτωβρίου 2003 η Κίνα έγινε η τρίτη χώρα που έστειλε άνθρωπο μακριά από τη γη, τον αστροναύτη Γιανγκ Λιγουέι. Ακολούθησε η Σενζού 6 με πενθήμερη αποστολή στο διάστημα με δύο αστροναύτες και η Σενζού 7 με τριπλή ανθρώπινη παρουσία και τον πρώτο κινέζικο περίπατο στο διάστημα.
Οι επόμενες τρεις αποστολές (δύο εκ των οποίων επανδρωμένες) είναι προγραμματισμένες από τον Οκτώβριο του 2011 ως τον Δεκέμβριο του 2012, θα μεταφέρουν στο διάστημα τα υλικά του διαστημικού σταθμού. Μετά το 2020 το κινέζικο διαστημικό πρόγραμμα σκοπεύει να στείλει τηλεκατευθυνόμενο όχημα στο φεγγάρι και αργότερα να «κατακτήσει» τη σελήνη και με δικό της αστροναύτη.
Την ώρα που οι μεγάλες δυνάμεις όλου του κόσμου κάνουν περικοπές στα διαστημικά τους προγράμματα ή, προσπαθούν να βάλουν στο παιχνίδι και την ιδιωτική πρωτοβουλία, οι Κινέζοι έχουν αυτή τη στιγμή έξι πανεπιστήμια που ασχολούνται με τη διαστημική τεχνολογία, έξι διαφορετικές «διαστημικές πόλεις», από τις οποίες γίνονται οι εκτοξεύσεις των διαστημοπλοίων, οκτώ κέντρα εκτόξευσης δορυφόρων, πέντε κέντρα ελέγχου και δέκα σταθμούς ελέγχου στην απέραντη επικράτειά τους…
Τα υπόλοιπα διαστημικά προγράμματα
Και οι άλλοι τι κάνουν; Τα διαστημικά προγράμματα απανταχού της γης βρίσκονται μεν σε λειτουργία, αλλά με ρυθμό… ελληνικής δημόσιας υπηρεσίας. Η αποτυχία, μάλιστα, των Ρώσων να εκτοξεύσουν επιτυχώς το σύστημα δορυφορικής πλοήγησης GLONASS οδήγησε στην αντικατάσταση του διευθυντή του διαστημικού προγράμματος Roscosmos Ανατόλι Περμίνοφ από τον Βλαντιμίρ Ποπόβκιν. Η Ρωσία 
μπορεί να ανακοίνωσε αύξηση σχεδόν 60% στον διαστημικό της προϋπολογισμό για το 2011 (από 2,4 δις δολάρια στα 3,8 δις δολάρια), όμως οι επόμενες προτεραιότητές της περιορίζονται στην έρευνα για νέες τηλεπικοινωνιακές και πλοηγικές τεχνικές. Η Ρωσία, βέβαια, φέρεται να έχει ήδη σχεδιάσει τη δημιουργία διαστημικού σταθμού στη Σελήνη, απ’ όπου θα ξεκινήσει στο απώτερο μέλλον μια μη επανδρωμένη αποστολή στον Αρη, όμως οι άνθρωποι του προγράμματος δεν έχουν δεσμευτεί χρονικά.
Οι ΗΠΑ είναι σε ακόμη πιο δυσχερή κατάσταση. Το 33ο ταξίδι του Ατλάντις, του θρυλικού πια διαστημικού της λεωφορείου, που θα ολοκληρωθεί στις 21 Ιουλίου είναι και το τελευταίο του διαστημικού προγράμματος, κατά τραγική ειρωνεία τη χρονιά που η ΝΑΣΑ συμπληρώνει 30 χρόνια λειτουργίας. Στο εξής οι αμερικάνοι θα αναγκαστούν να χρησιμοποιήσουν ως… ταξί τις ρώσικες κάψουλες Σογιούζ για να συνεχίσουν την ανθρώπινη παρουσία τους στο διάστημα. Η ταρίφα, πάντως, υπολογίζεται πολύ υψηλή, δεδομένου ότι οι Ρώσοι ανακοίνωσαν ότι ζητούν 56 εκ. δολάρια το κεφάλι (!) και από το 2014 θα
αυξήσουν το… κόμιστρο στα 63 εκ. δολάρια. Αν δεν υπάρξουν ιδιώτες επενδυτές στη ΝΑΣΑ μπορεί ακόμα κι αυτό το πρόγραμμα να περικοπεί. Οι ΗΠΑ, βέβαια, έχουν ήδη ανακοινώσει μεγαλεπήβολα σχέδια για προσεδαφίσεις σε αστεροειδείς και επανδρωμένη πτήση στον Αρη, όμως δεν έχουν εξασφαλίσει ακόμα ούτε το 3% των κονδυλίων για να τα υλοποιήσουν…
Πάνω από 60 χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν (ή, υποστηρίζουν ότι έχουν) ερευνητικά και επιστημονικά προγράμματα που αφορούν στο διάστημα. Πέρα από τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία, οι οποίες προσπαθούν να διατηρήσουν τα προγράμματά τους σε αξιοπρεπές επίπεδο (χωρίς να σκέφτονται ακόμα αποστολές…) ο νέος ισχυρός παίκτης στο διάστημα ενδεχομένως να είναι η Ινδία. Η απέραντη ασιατική χώρα έχει ήδη στείλει μη επανδρωμένο σκάφος σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι και, σύμφωνα με τις εξαγγελίες της, ετοιμάζει επανδρωμένη αποστολή για το 2016.
