Big Fish: Μία μεταφορά για τη ζωή

Το Big Fish του 2003, με σκηνοθέτη τον Tim Burton, είναι μια ταινία γεμάτη συμβολισμούς και μεταφορές. Δεν έχει τον σκοτεινό χαρακτήρα των ταινιών που, συνήθως, δημιουργεί ο Burton, αλλά, αντίθετα, είναι γεμάτη χρώμα, φως και αρμονία.

Η ταινία αφορά τη ζωή του Edward Bloom και τη σχέση του με τον γιο του, Will. Ο Will ζει στο Παρίσι με την έγκυο γυναίκα του. Η σχέση του με τον πατέρα του επιδεινώθηκε πριν χρόνια και επικοινωνούν, πλέον, μόνο μέσω της μητέρας του, Sandra.

Αυτό επρόκειτο να αλλάξει, όταν μία μέρα η Sandra καλεί τον Will για να του πει πως ο πατέρας του είναι βαριά άρρωστος. Έτσι, ο Will, μαζί με τη γυναίκα του, θα γυρίσουν πίσω για να τον δουν.

Η σχέση πατέρα-γιου

Ο Edward και ο Will είχαν μια καλή σχέση, κατά την παιδική ηλικία του Will. Με τα χρόνια, όμως, η σχέση τους ψυχράνθηκε. Ο Edward είναι γνωστός για την αφήγηση ιστοριών πάνω στα καταπληκτικά του κατορθώματα που περιλαμβάνουν γίγαντες, μάγισσες, λυκάνθρωπους κλπ. Ο Will αγαπούσε αυτές τις ιστορίες, όταν ήταν παιδί, αλλά, όταν μεγάλωσε, συνειδητοποίησε ότι δεν ήταν πραγματικές και πως ό, τι του έλεγε ο Edward ήταν ψέματα.

Θέλει, λοιπόν, να μάθει την αλήθεια για τον πατέρα του. Ποιος είναι πραγματικά. Ο Edward, όμως, είναι πολύ περήφανος για τις ιστορίες του και δε θέλει να τις αλλάξει, ούτε για τον γιο του.

Παραδόξως, ο ίδιος ο Will είναι συγγραφέας. Λέει, επίσης, φανταστικές ιστορίες, για πράγματα που δεν υπήρχαν και δε θα υπάρξουν ποτέ. Μπορούμε να δούμε ότι ο Edward και ο Will δεν είναι τόσο διαφορετικοί. Ο ένας λέει ιστορίες και ο άλλος τις γράφει.

«Το θέμα με τα παγόβουνα είναι ότι μπορούμε να δούμε μόνο την κορυφή τους, μόνο το 10% τους. Το υπόλοιπο 90%  είναι κάτω απ’ το νερό και δεν μπορούμε να το δούμε. Αυτό συμβαίνει και με σένα, μπαμπά. Σε σένα βλέπω μόνο το κομμάτι αυτό που εξέχει απ’ το νερό», είπε ο Will στον πατέρα του, εννοώντας ότι το μόνο που ξέρει για εκείνον είναι οι φανταστικές ιστορίες του και όχι τον ίδιο.

Έχει δυσκολία να δεχτεί τον πατέρα του όπως είναι. Δεν τον εμπιστεύεται και επινοεί θεωρίες για να δικαιολογήσει τις απουσίες του όταν ο Will ήταν παιδί.

Στη συγκεκριμένη στιγμή της ζωής του, ο Will αντικαθιστά, κατά κάποιο τρόπο τον πατέρα του. Η ζωή του Edward τελειώνει και μια άλλη βρίσκεται στο δρόμο της. Ο Will θα γίνει πατέρας και θέλει να είναι ο πατέρας που ο γιος του χρειάζεται. 

Ο Will επικρίνει τον πατέρα του, καθώς θεωρεί ότι δεν ήταν καλό πρότυπο. Ωστόσο, η δουλειά ενός γονέα δεν είναι, ποτέ, εύκολη και, τώρα, ο Will θα πρέπει να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση.

Θέλει να είναι ένα, εντελώς, διαφορετικό πρότυπο πατέρα από τον Edward. Θέλει να λέει την αλήθεια στον γιο του. Σιγά-σιγά, όμως, ο Will καταλήγει να δέχεται τον πατέρα του γι’ αυτό που είναι και καταλαβαίνει αυτήν την αλήθεια: ο μπαμπάς του θα του αφήσει μια κληρονομιά ιστοριών και ο Will θα πάρει τη θέση του.

Οι μεταφορές στο Big Fish

Το Big Fish είναι ένας τύπος ιστορίας που χρησιμοποιεί και συνδυάζει μια μεγάλη ποικιλία αφηγήσεων και περιστατικών. Είναι η ιστορία της ζωής του Edward Bloom. Το επώνυμο Bloom (που σημαίνει λουλούδι) είναι από μόνο του μία μεταφορά. Το Bloom είναι ακριβώς αυτό που κάνει ο Edward, όπως ένα λουλούδι. Γεννιέται, φτάνει στο ύψος του μεγαλείου του, και, μετά, σιγά-σιγά, μαραίνεται.

Υπάρχουν πολλές μεταφορές σε αυτήν την ταινία. Ας εξηγήσουμε τις πιο σημαντικές.

• Το ψάρι 

Όταν ο Edward λέει ιστορίες για την παιδική του ηλικία, το ψάρι είναι μια σημαντική φιγούρα. Το ψάρι είναι το ενοποιητικό νήμα της ταινίας που υπάρχει από την αρχή έως το τέλος. Είναι η μεταφορά του ίδιου του Edward. Όταν ήταν παιδί, διάβασε για ένα ψάρι που άλλαζε μέγεθος, ανάλογα με το περιβάλλον του. Όταν ήταν ελεύθερο, μπορούσε να τριπλασιαστεί σε μέγεθος.

Ο Edward καταλαβαίνει ότι είναι σαν το ψάρι και ότι οι περιορισμοί του στη ζωή είναι σαν μία γυάλα. Συνειδητοποιεί ότι για να επιτύχει τους στόχους του, πρέπει να αποδεσμευτεί από τους περιορισμούς του.

Διατηρώντας τη μεταφορά, αν ξεφύγουμε από τη γυάλα, είμαστε ελεύθεροι, μπορούμε να καθορίσουμε την πορεία μας και να πετύχουμε μεγάλα πράγματα. Ταυτόχρονα, η έξοδος από τη γυάλα μπορεί να είναι τρομακτική, επειδή δεν ξέρουμε τι υπάρχει εκεί έξω.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι περιοριστικές πεποιθήσεις και πώς ξεπερνιούνται

• Το μάτι

Τι μένει να φοβάστε, εάν γνωρίζετε, ήδη, πώς τελειώνει η ζωή σας; Στις ιστορίες του Edward για την παιδική του ηλικία, υπάρχει μια μάγισσα με γυάλινο μάτι. Αν κάποιος κοίταζε το γυάλινο μάτι, θα έβλεπε τον τρόπο που θα πέθαινε. Ο Edward το κοιτάζει, βλέπει πώς θα πεθάνει και το αποδέχεται. 

Κάθε φορά που βρίσκεται σε μια επικίνδυνη κατάσταση, το αντιμετωπίζει και λέει στον εαυτό του «δεν πρόκειται να πεθάνω, έτσι». Με αυτόν τον τρόπο είναι σε θέση να ξεπεράσει τα εμπόδια και να συνεχίσει να προχωρά.

Αποδέχεται το πεπρωμένο του, το οποίο είναι το ίδιο για όλους τους ανθρώπους: ο θάνατος. Το αντιμετωπίζει και το ξεπερνά και δεν αφήνει τον φόβο να πάρει τον έλεγχο στη ζωή του.

• Ashton

Το Ashton είναι η πόλη στην οποία μεγάλωσε ο Edward και συμβολίζει τη γυάλα του. Είναι μία πόλη μικρή και με περιορισμούς. Δεν είναι αρκετή για τα όνειρα και τις φιλοδοξίες του. Η γυάλα είναι η ζώνη άνεσής μας. Αντιπροσωπεύει τον κομφορμισμό. Είναι το μέρος όπου αισθανόμαστε ασφαλείς και είναι δύσκολο να φύγουμε. Μέσα στη γυάλα μας, οι ευκαιρίες για μάθηση είναι περιορισμένες. Γι’ αυτό ο Edward αποφασίζει να αντιμετωπίσει το άγνωστο και να αφήσει τη γυάλα του.

• Spectre

Αφού έφυγε από το Ashton και ξεκίνησε το ταξίδι του, ο Edward μπαίνει σε μια σειρά από εμπόδια, που πρέπει να ξεπεράσει, για να φτάσει στο Spectre. Πρόκειται για μια ουτοπική πόλη όπου όλοι περπατούν ξυπόλυτοι και δε συμβαίνει, ποτέ, τίποτα το συναρπαστικό.

Εκεί, βρίσκει έναν πρώην κάτοικο του Ashton, τον Norther Winslow. Ο Winslow ήταν ένας γνωστός ποιητής που προοριζόταν για σπουδαία πράγματα, όπως και ο Edward. Γι’ αυτό και έκανε το ίδιο ταξίδι. Πιάστηκε, όμως, από ένα άλλο αγκίστρι και έχασε την έμπνευσή του για ποίηση. Κατέληξε σε μία ακόμα γυάλα. Το Spectre, αν και πανέμορφο, είναι άλλη μία ζώνη άνεσης.

Ο Edward σχεδίαζε να μείνει εκεί, αλλά αλλάζει γνώμη και συνεχίζει το ταξίδι του. Έχει πολλά ακόμα να δει.

• Τα παπούτσια

Τα παπούτσια προστατεύουν τα πόδια μας, όταν περπατάμε. Όταν είμαστε στο σπίτι, δεν τα χρειαζόμαστε πια. Στο Spectre, όλοι οι κάτοικοι περπατούν χωρίς παπούτσια. Δε χρειάζεται να κινούνται και να προχωράνε (δηλαδή να εξελίσσονται), επομένως, δε χρειάζονται και τα παπούτσια τους.

Παρ’ όλα αυτά, ο Edward αφήνει το Spectre και φεύγει χωρίς τα παπούτσια του. Με άλλα λόγια, φεύγει απροστάτευτος, γιατί, εκείνη τη στιγμή, θα αντιμετωπίσει τη ζώνη πανικού. Στο τέλος της ζωής μας, δεν χρειαζόμαστε, πια, παπούτσια. Μπορούμε να βολευτούμε και να τα αφήσουμε να «κρέμονται στο καλώδιο». Όσο ζούμε, όμως, πρέπει να κινούμαστε, χωρίς αυτά- χωρίς δικλείδες ασφαλείας.

Το Big Fish είναι μια σύγχρονη ιστορία φαντασίας που μας δείχνει έναν άλλο τρόπο να βλέπουμε τη ζωή και να την αποδεχόμαστε. Ο καθένας από εμάς είναι ικανός να κάνει εξαιρετικά πράγματα, αν καταφέρει να κατακτήσει τους φόβους του, να αφήσει τη ζώνη άνεσής του και να χαράξει το δικό του μονοπάτι.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Καλύτερα να τολμάς, παρά να μετανιώνεις αργότερα!

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.