Αυτοπραγμάτωση: Τι είναι και πως θα τη φτάσουμε

Η προσωπική ανάπτυξη είναι μια διαδικασία που έχει ως απώτερο σκοπό την αυτοβελτίωση και την αυτοπραγμάτωση. Η έννοια της αυτοπραγμάτωσης αποτελεί κεντρική ιδέα στη θεωρία του ψυχολόγου Abraham Maslow και αναφέρεται στην επιθυμία του ατόμου να γίνει όλα όσα είναι ικανό να γίνει. Τα χαρακτηριστικά της αυτοπραγμάτωσης είναι η αποδοχή του εαυτού και των άλλων, ο αυθορμητισμός, η δεκτικότητα, οι σχετικά βαθιές, αλλά ισότιμες σχέσεις με τους άλλους, η δημιουργικότητα, το χιούμορ και η ανεξαρτησία – εν ολίγοις, η ψυχική υγεία.

Πριν φτάσει, όμως, το άτομο στην αυτοπραγμάτωση πρέπει να ικανοποιήσει ένα πλήθος άλλων αναγκών, οι οποίες σχηματίζουν, σύμφωνα με τον Maslow, μια ιεραρχία (πυραμίδα). Μόνο όταν ικανοποιούνται, τουλάχιστον εν μέρει, οι ανάγκες που είναι κατώτερες στην ιεραρχία, το άτομο προσπαθεί να ικανοποιήσει ανάγκες υψηλότερου επιπέδου. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι φίλοι μας είναι οδηγοί προς την αυτοπραγμάτωση μας

Για παράδειγμα, ένα άτομο που πεινάει ή κινδυνεύει, ενδιαφέρεται λιγότερο για τη διατήρηση θετικής αυτοεικόνας, απ’ ότι για την εξασφάλιση τροφής ή ασφάλειας. Αφού, όμως, πάψει να πεινά ή να φοβάται, είναι πιθανόν να έρθουν στο προσκήνιο οι ανάγκες αυτοεκτίμησης. Μια θεμελιώδης ιδέα του Maslow είναι η διάκριση μεταξύ αναγκών έλλειψης και αναγκών εξέλιξης. Ανάγκες έλλειψης (φυσιολογικές ανάγκες, ασφάλεια, αγάπη και εκτίμηση) είναι οι ζωτικές ανάγκες για τη φυσική και ψυχολογική ευεξία του ανθρώπου. Η ικανοποίηση αυτών των αναγκών είναι απαραίτητη, ωστόσο, αφού ικανοποιηθούν, το σχετικό κίνητρο μειώνεται.

Αντίθετα, οι ανάγκες εξέλιξης, όπως η ανάγκη του ατόμου να μαθαίνει και να κατανοεί, να εκτιμά το ωραίο και να εκπληρώνει τις δυνατότητές του, δεν μπορούν ποτέ να ικανοποιηθούν, πλήρως. Στην πραγματικότητα, όσο περισσότερο οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να ικανοποιούν την ανάγκη τους για γνώση και κατανόηση του κόσμου γύρω τους, τόσο μεγαλύτερο γίνεται το κίνητρό τους να μάθουν ακόμα περισσότερα.

Η ουσία της θεωρίας αυτής είναι ότι για να φτάσει κανείς στην κορυφή της πυραμίδας, δηλαδή, στην αυτοπραγμάτωση, πρέπει να ικανοποιήσει όλες τις προηγούμενες ανάγκες του. Η αυτοπραγμάτωση, σε καμία περίπτωση, δεν είναι προσπάθεια να πετύχει το άτομο την τελειότητα, όσο το να γευθεί μια πιο ουσιαστική ζωή, να καλλιεργήσει σε μεγαλύτερο βαθμό τα πιο θετικά στοιχεία που διαθέτει, να απολαύσει το αίσθημα ολοκλήρωσης που προκαλεί η εργασιακή επιτυχία και, γενικά, να βιώσει, στο μέγιστο δυνατό, όλα τα εποικοδομητικά στοιχεία που μπορεί να αποκομίσει από τον κόσμο γύρω του. 

Για να φτάσει κανείς στο επίπεδο της αυτοπραγμάτωσης θα πρέπει να υιοθετήσει κάποιες συγκεκριμένες συμπεριφορές. Καταρχήν, να αντιμετωπίζει τον κόσμο, όπως ένα παιδί. Να επικεντρώνει τις αισθήσεις του στο τώρα και να απορροφά, πλήρως και ανιδιοτελώς, ό,τι καλύτερο έχει να του προσφέρει η ζωή, την παρούσα στιγμή. Επίσης, να επιλέγει, πάντα, τον δρόμο που οδηγεί στην προσωπική ανάπτυξη, αφήνοντας στην άκρη την ασφάλεια που τον κρατά στα γνωστά και δεδομένα και επιλέγοντας το ρίσκο που θα τον οδηγήσει ένα βήμα πιο πέρα. Να αποδέχεται τον εαυτό του και τα ελαττώματά του, ώστε να αποδέχεται και τους ανθρώπους γύρω του, να αντιμετωπίζει τα προβλήματα με νηφαλιότητα, να διατηρεί την αξιοπρέπειά του και να αφιερώνει την ενέργειά του για τη βελτίωση και την ευημερία της ανθρωπότητας.

Τέλος, το άτομο θα πρέπει να είναι ειλικρινές και να μην καθορίζει τις απόψεις του και τις συμπεριφορές του, ανάλογα με τον τρόπο που θεωρεί ότι θα γίνει αποδεκτός από τους γύρω του. Να επιλέγει με βάση τις δικές του προτιμήσεις και κρίσεις, γιατί μόνο όταν στηρίζεται στα δικά του ένστικτα, θα είναι σε θέση να παίρνει ορθότερες και καταλληλότερες αποφάσεις για τον εαυτό του.

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.