Τα έθιμα που ακολουθούνται την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου, ποικίλουν από τόπο σε τόπο και κυρίως συνδέονται με την ιστορία, τους …
Αύγουστος: Ο μήνας της Παναγίας, της νηστείας και της περισυλλογής
Ωδή στον Αύγουστο: από την Αρχαία Ελλάδα στα σημερινά ήθη και έθιμα.
Αύγουστος: Η επιτομή του καλοκαιριού
Ο Αύγουστος, ο όγδοος κατά σειρά -και ο έχων 31 ημέρες- μήνας του έτους, ανήκει στην εποχή του καλοκαιριού κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Είναι ο μήνας της Παναγίας και της Ορθοδοξίας, με τα πιο ξεχωριστά και παραδοσιακά πανηγύρια σε όλη την Ελλάδα. Ο Αύγουστος , γνωστός και ως «συκολόγος», είναι άμεσα συνδεδεμένος με το μάζεμα των σύκων. Επίσης, τον Αύγουστο, κάθε χρόνο βγαίνει η πιο μαγευτική πανσέληνος του έτους.
Ο Αύγουστος στην Αρχαία Ελλάδα
Στην Αρχαία Ελλάδα, ο Αύγουστος αντιστοιχούσε, σύμφωνα με το αρχαίο Αττικό ημερολόγιο στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Εκατομβαιώνος. Ο Εκατομβαιώνας ήταν ο μήνας που γιορταζόταν ο θεός Ήλιος κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μεταγειτνιώνα.
Ο Αύγουστος είχε την ονομασία Σεξτίλις, κατά τα αρχαία ρωμαϊκά χρόνια, λόγω του ότι ήταν ο έκτος, από τους δέκα μήνες που περιλάμβανε το ρωμαϊκό ημερολόγιο. Αργότερα, ο Αύγουστος κατέστη σε όγδοο μήνα, έπειτα από την προσθήκη άλλων δύο μηνών στο ημερολόγιο. Όπως και οι επόμενοι μήνες που το όνομά τους προερχόταν από αριθμό (ο Σεπτέμβριος, ο Οκτώβριος, ο Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος) έτσι και ο Αύγουστος διατήρησε την ονομασία του.
Ο Σεξτίλις μετονομάστηκε σε Αύγουστο προς τιμήν του ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου
Η μετονομασία Αύγουστος, διαδέχτηκε την προηγούμενη ονομασία Σεξτίλις. Ο μήνας, ονομάστηκε Αύγουστος προς τιμήν του ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου. Η ετυμολογική σημασία του ήταν: σεβαστός. Ήταν ο μήνας που ανήλθε στα υψηλά αξιώματα.
Ο Οκταβιανός Αύγουστος, μάλιστα σκέφτηκε να αφαιρέσει μια μέρα από τον μήνα Φεβρουάριο – γνωστό και ως «Κουτσοφλέβαρο»- και να την προσθέσει στο μήνα Αύγουστο, προκειμένου να μην υστερεί από τον Ιούλιο. Έτσι, ο Αύγουστος, απέκτησε 31 ημέρες. Ο Ιούλιος ήταν αφιερωμένος στον Ιούλιο Καίσαρα.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου, μια από τις σημαντικότερες εορτές της Ορθοδοξίας, τιμάται κάθε χρόνο με ευλάβεια και κατάνυξη
Στις 15 Αυγούστου, κάθε χρόνο, γιορτάζουμε με ευλάβεια και λαμπρότητα το «Πάσχα του καλοκαιριού», αναβιώνοντας αναρίθμητα έθιμα σε όλη την Ελλάδα. Ο Δεκαπενταύγουστος είναι μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθοδοξίας.
Με ελπίδα, κατάνυξη, χαρά, συγκίνηση και πολλά ακόμα συναισθήματα να διαχέονται σε πλήθος πιστών χριστιανών, προστρέχουν σε κάθε γωνιά της Ελλάδος, σε εκκλησίες και ξωκλήσια της Παναγίας που πανηγυρίζουν, για να προσκυνήσουν την εικόνα της και να ανάψουν κερί.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν είναι πένθιμο γεγονός
Η Παναγία «μετέστη προς την ζωήν» και μετά την Κοίμησή της ακολούθησε η μετάστασή της. Η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν είναι πένθιμο γεγονός για τον λαό. Είναι μεγάλη και ξεχωριστή εορτή για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς. Ο Αύγουστος είναι για τους ‘Ελληνες ο μήνας που γιορτάζεται η Παναγιά. Είναι η «Λαμπρή» του καλοκαιριού.
Αυστηρή νηστεία από λάδι προς τιμήν της Θεοτόκου
Προς τιμήν της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, της μεγαλύτερης Θεομητορικής εορτής νηστεύουμε από την 1η Αυγούστου μέχρι και την 14η Αυγούστου. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί κάνουν αυστηρή νηστεία, όλες τις ημέρες, καθώς τρώνε μόνο λάδι. Μόνο τις παρεμβαλλόμενες ημέρες των Σαββάτων και των Κυριακών έχουμε κατάλυση οίνου και ελαίου.
Μετά από νηστεία, πνευματική καθαρότητα, προσευχή, περισυλλογή, προσωπικό αγώνα, και αφότου λάβουμε την ευχή και την ευλογία του πνευματικού μας κατά την Ιερά Εξομολόγηση και κάνοντας την ανάλογη προετοιμασία (νηστεία) μπορούμε να κοινωνήσουμε Σώματι και Αίμα Χριστού.
Κατά τον 10ο αιώνα ενώθηκαν οι δύο νηστείες, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Όπως είθισται κατά την παράδοση, η περίοδος νηστείας για την Μεγάλη Γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, καθιερώθηκε τον 7ο αιώνα. Ήταν χωρισμένη σε δύο περιόδους: Η μια περίοδος ήταν πριν τη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και η δεύτερη, πριν την γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Στις 6 Αυγούστου, στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, εάν η ημέρα της Κοίμησης της Θεοτόκου, που είναι στις 15 Αυγούστου, συμπέσει σε Τετάρτη ή Παρασκευή, καταλύεται το ψάρι μόνο και δεν τρώμε κρέας.
Ο εορτασμός συνδυάζεται και με το ιστορικό γεγονός του Τορπιλισμού της «Έλλης»
Η γιορτή του Δεκαπενταύγουστου είναι περισσότερο συνδεδεμένη με το ναό της Ευαγγελίστριας, στην Τήνο. Ο εορτασμός συνδυάζεται επίσης με το ιστορικό γεγονός του τορπιλισμού του ελληνικού αντιτορπιλικού «Έλλη» από ιταλικό υποβρύχιο στις 15 Αυγούστου 1940. Ήταν το προανάκρουσμα της ιταλικής επίθεσης στην Ελλάδα, στις 28 Οκτωβρίου 1940.
Ο Αύγουστος, τα ημερομήνια, τα μελτέμια και η γνωστότερες λαϊκές παροιμίες μέχρι σήμερα
Τον Αύγουστο έχουμε και τα ημερομήνια. Ο λαός έχοντας στο μυαλό του τον καιρό των πρώτων δώδεκα ημερών του μήνα, τον έχει συνδυάσει με τον καιρό των δώδεκα μηνών του χρόνου – χωρίς τις σημερινές, έντονες κλιματικές αλλαγές.
Οι πρώτες έξι μέρες του μηνός Αυγούστου, ονομάζονται «Δρίμες» ή «Δρίματα». Είναι πιθανόν να πήραν την ονομασία τους από τον κακό καιρό των μελτεμιών. Ο μήνας Αύγουστος είναι ιδιαίτερα αγαπητός στο λαό και την παράδοση. Παροιμίες όπως, «Αύγουστε καλέ μου μήνα να’ σουν δυο φορές το χρόνο», «κάθε πράγμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο» παραμένουν ως σήμερα πολύ γνωστές.
