Από την τηλεόραση στον υπολογιστή: Πώς να αποκαταστήσετε την πραγματική οπτική του παιδιού
Πολλοί γονείς παραπονιούνται σήμερα ότι τους είναι αδύνατο να «ξεκολλήσουν» το παιδί τους από την τηλεόραση και τον υπολογιστή. Πράγματι, η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη έχει επιδείξει τεράστιες αλλαγές στην καθημερινότητα όλων, μικρών και μεγάλων. Τα ερεθίσματα που λαμβάνει πια ο σύγχρονος άνθρωπος είναι πολλά και ποικίλα, συνδυάζοντας μία ευρεία γκάμα πολιτισμικών χαρακτηριστικών.
Οι σημερινοί γονείς παρατηρούν ότι ο νέος αυτός κόσμος έχει εντάξει το παιδί τους, το οποίο κινείται ανεξέλεγκτα μέσα σε αυτόν με τρόπο που οι ίδιοι δεν μπορούν να ακολουθήσουν, πόσο μάλλον να περιορίσουν. Αναφέρουν πως τα παιδιά τους καθηλώνονται μπροστά σε τηλεοράσεις και υπολογιστές, χάνοντας την αίσθηση του χρόνου και παραμελώντας τα μαθήματά τους και τις υπόλοιπες δραστηριότητες. Ρωτούν απεγνωσμένα, λοιπόν: «Τι να κάνουμε;»
Θα προσπαθήσω να παραθέσω μερικά βήματα που θα μπορούσατε οι γονείς να ακολουθήσετε, συνοπτικά, προκειμένου να περιορίσετε το φαινόμενο της εξάρτησης αυτής αλλά και να αποκαταστήσετε την πραγματική και όχι εικονική οπτική του παιδιού.
1) Οριοθέτηση
Τα όρια είναι αναγκαία για την ανατροφή ενός παιδιού και σε μία τέτοια περίπτωση, εξάρτησης από την τηλεόραση ή τον υπολογιστή, θα πρέπει να τεθούν με αυστηρό και απαραβίαστο τρόπο. Εσείς θα θέσετε το πότε θα χρησιμοποιεί τα μέσα αυτά και για πόση ώρα. Χρειάζεται να είστε απόλυτα συνεπείς με το πρόγραμμα αυτό και να μην κάνετε καμία απόκλιση ακόμη και όταν θα θέλετε να «ησυχάσετε» για κάποιες ώρες. Παρατηρείται ότι οι γονείς γίνονται ιδιαίτερα ελαστικοί όταν θέλουν να ξεκουραστούν ή όταν αδυνατούν να αφιερώσουν χρόνο στο παιδί τους και στη συνέχεια «απαιτούν» αποτυχημένα φυσικά τη συμμόρφωση και την υπακοή του παιδιού.
Προσοχή, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείτε δεσποτικό και αυταρχικό τρόπο επιβολής της γονεϊκής πρακτικής σας. Το πρόγραμμα της τηλεόρασης ή του υπολογιστή δεν θα πρέπει να επιβληθεί με τη μορφή απαγόρευσης. Μπορείτε να είστε πιο διαλλακτικοί κατά τη δημιουργία του και να συμφωνήσετε από κοινού την κατανομή των ωρών παρακολούθησης ανάλογα και με την ηλικία του παιδιού. Είναι λάθος να προσπαθείτε με τον φόβο να πειθαρχήσετε τα παιδιά σας. Μπορείτε να του εξηγήσετε τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει μόνο του και ποιες είναι οι επιλογές που έχει ώστε να αποφασίσει. Με αυτό τον τρόπο «παραμένετε εσείς οι γονείς» αφενός και αφετέρου δεν αισθάνεται το παιδί ότι παραβιάζεται η ατομικότητα και η αυτονομία του. Αντίθετα, αισθάνεται ότι έχει τη δυνατότητα να επιλέγει, γεγονός που ενισχύει την αυτοεικόνα του αλλά και την ομαλή διαπροσωπική σας σχέση.
2) Παροχή εναλλακτικών λύσεων
Ωθήστε το σε διαφορετικές δραστηριότητες. Ανακαλύψτε τον κόσμο του, τι του αρέσει και τι όχι, με τι αφιερώνει τον χρόνο του στον υπολογιστή ή την τηλεόραση και αναζητήστε εναλλακτικούς τρόπους που θα το οδηγούν στην ίδια συναισθηματική αποφόρτιση στον πραγματικό κόσμο και στη συνέχεια συνοδεύστε το σε αυτές. Για παράδειγμα, εάν παίζει με τις ώρες κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι με ποδόσφαιρο, μπορείτε να του προτείνετε να πάτε να παίξετε μαζί του «πραγματική μπάλα» σε «πραγματικό γήπεδο» σαν «πραγματικοί παίκτες». Εν ολίγοις να το τραβήξετε από τον πλαστό κόσμο της τηλεόρασης και του υπολογιστή και να το εντάξετε στον πραγματικό κόσμο της ζωής. Επιπλέον, θα έχει τη δυνατότητα να βιώσει όλα τα συνακόλουθα συναισθήματα και να εκτονωθεί, ενώ δεν παραλείπεται φυσικά και η καλλιέργεια της κοινωνικοποίησης.
3) Ενημερωθείτε κατάλληλα
Μέσα από την εκπαίδευσή σας για τον τρόπο χρήσης και λειτουργίας των μέσων αλλά και την ενημέρωση όλων των νέων τρόπων επικοινωνίας, διασκέδασης και ψυχαγωγίας θα είστε σε θέση να γνωρίζετε πώς και πότε χρειάζεται να το προστατεύσετε και να παρέμβετε συμβουλευτικά και καθοδηγητικά. Μία τέτοια πρακτική μόνο θετικά θα αντιμετωπιστεί από το παιδί σας, το οποίο παρά την αντίδρασή του επιθυμεί πάντα να αισθάνεται προστατευμένο και καθοδηγούμενο. Για παράδειγμα, γνωρίζοντας τι μπορεί να του προσφέρει μία συγκεκριμένη δραστηριότητα ή κάποια εκπομπή θα είστε σε θέση να του πείτε τι να προσέξει, τι να ευχαριστηθεί, τι να ακούσει με προσοχή κλπ. με αποτέλεσμα αφενός να του ανοίγετε την πόρτα στον κόσμο του – γεγονός απαραίτητο και αναπόφευκτο– και αφετέρου να έχετε γνώση των θεμάτων αλλά και ισχύ στη διαμόρφωση των γνωστικών και συναισθηματικών του σχημάτων, παραμένοντας ως το αρχικό και αξιόπιστο πρότυπο.
4) Παροχή πραγματικών ερεθισμάτων
Απαντήστε στις απορίες τους, ακόμη και στις πιο περίεργες με σαφήνεια και ειλικρίνεια. Γίνετε εσείς το μέσον όπου θα ανατρέχουν για να μάθουν την αλήθεια για όσα ακούνε. Ακόμη και όταν η τηλεόραση για παράδειγμα προβάλλει τα έτοιμα λανθασμένα πρότυπα συμπεριφοράς και το παιδί αναπόφευκτα τα βλέπει, φροντίστε να αποκαταστήσετε τα πρότυπα αυτά με το να συζητήσετε ανοιχτά με το παιδί σας και με το να συμπεριφέρεστε οι ίδιοι με τον τρόπο που του υποδεικνύετε. Είναι αναγκαίο να επισημάνετε στο παιδί σας ότι πολύ συχνά οι πληροφορίες στην τηλεόραση και το διαδίκτυο δεν είναι έγκυρες και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
5) Να είστε σε διαρκή διάλογο
Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσετε το θέμα από τη δημιουργία εκ των προτέρων μίας πολύ σταθερής, καλής σχέσης με το παιδί σας όπου θα κυριαρχούν και από τις δύο πλευρές, η αμοιβαιότητα, η εμπιστοσύνη, ο σεβασμός της ατομικότητας, ο θαυμασμός και η αποδοχή.
«Το κείμενο αποτελεί μια συνεργασία του flowmagazine.gr με την κα Μιχαλοπούλου, Ψυχολόγο, BSc University of Crete. Για περισσότερα κείμενα της συγκεκριμένης αρθρογράφου πατήστε εδώ. Επικοινωνήστε με την κ. Μιχαλοπούλου στο dimitra89mix@hotmail.com»
