Πεπειραμένοι εθελοντές γονείς βρίσκονται δίπλα σε δεκάδες νέες μαμάδες ή μπαμπάδες παρέχοντας πολύτιμες συμβουλές.Η Χρυσούλα Κυρκίτσου, υπεύθυνη ανάπτυξης προγραμμάτων του …
Ανεύθυνα Παιδιά ή Υπερπροστατευτικοί Γονείς
Οι γονείς πολλές φορές πρέπει να αντιλαμβάνονται ότι τα παιδιά τους μεγαλώνουν και σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο θα πρέπει να μπορούν να κάνουν κάποια πράγματα μόνα τους, χωρίς τη δική τους βοήθεια. Αυτό ασφαλώς δεν σημαίνει ότι τα παιδιά θα πάψουν να “χρειάζονται” τους γονείς τους, αλλά θα μπορούν να βασίζονται στις δικές τους δυνάμεις και έτσι να μάθουν να γίνονται και πιο υπεύθυνα.
“Είναι τόσο ανεύθυνος! Τελευταία στιγμή τα θυμάται όλα!”.
Αυτή η έκφραση αποτελεί συχνό παράπονο των γονιών που τα παιδιά τους διανύουν την περίοδο της εφηβείας. Κι όμως, στη διερεύνηση των περιστατικών αυτών διαπιστώνουμε πως συνήθως αυτοί οι γονείς είναι εκείνοι που κάνουν τα πάντα για τα παιδιά τους. Ζουν κυριολεκτικά για τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα αυτά να καταλαβαίνουν ότι είναι το κέντρο της οικογένειας και ότι όλα περιστρέφονται γύρω από αυτά.
Γιατί πολύ απλά αν ένας δεκαπεντάχρονος δεν είναι ικανός να κάνει πράγματα που αντιστοιχούν σε προηγούμενο αναπτυξιακό στάδιο, όπως παράδειγμα να είναι υπεύθυνος για την σχολική του τσάντα ή να φτιάχνει ένα τοστ όταν πεινάει, τότε ή θα συμβαίνει κάτι πολύ σοβαρό με την νοητική του κατάσταση ή κάποιος άλλος ευθύνεται για αυτό που συμβαίνει.
Σημαντική, λοιπόν, είναι η εκμάθηση της ανάληψης προσωπικής ευθύνης και ο ρόλος του ευχαριστιακού βιώματος.
Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο πώς γονείς συνεπείς στις υποχρεώσεις τους, εργατικοί, αφοσιωμένοι στην εργασία τους και επιτυχημένοι δεν μπορούν να διδάξουν στα παιδιά τους τι σημαίνει προσωπική ευθύνη, αλλά κυρίως ευχαριστιακό βίωμα.
Τι μαθαίνει κανείς με το ευχαριστιακό βίωμα;
Στο πλαίσιο ενός ευχαριστιακού βιώματος μαθαίνει κανείς πόσο ευγνώμων μπορεί να γίνει για ό,τι του προσφέρεται, κατακτά και ζει. Μαθαίνει να παίρνει ικανοποίηση από τα επιτεύγματά του, να προσφέρει στους γύρω του αλλά κυρίως να σχετίζεται έτσι ώστε να τροφοδοτείται ψυχικά από από ουσιαστικές σχέσεις. Μαθαίνει να δίνει νόημα στις πράξεις του και στα σχέδιά του.
Γιατί είναι σημαντικό να τα έχει διδαχθεί το παιδί από τους γονείς του;
Όλα αυτά είναι σημαντικό να τα διδαχθεί ένα παιδί από τους γονείς του προκειμένου να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του στο μέλλον ως ενήλικας αποκτώντας δεξιότητες ζωής που θα τα εφοδιάζουν με αυτοεκτίμηση, αίσθηση επάρκειας, ανθεκτικότητα στις απώλειες ή αποτυχίες. Επίσης γνώση πως κάθε απόφαση και πράξη έχει αντίκτυπο και συνέπεια σε αυτά αλλα και στους άλλους.
Τι πρέπει να αναρωτηθεί μια σύγχρονη οικογένεια;
Η οικογένεια οφείλει να αναρωτηθεί ποια εφόδια και ποιες αξίες θέλει να δώσει στα παιδιά της. Εχει να σκεφτεί πως δεν μπορεί να κατηγορεί έναν έφηβο ως «ανεύθυνο» ενώ η ίδια δεν έχει προηγουμένως δουλέψει σωστά για να τον βοηθήσει να γίνει υπεύθυνος.
Επίσης, πρέπει να αναρωτηθεί αν συμπεριφέρεται στα παιδιά της δυσανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης που διανύουν. Για παράδειγμα, ένα τετράχρονο δεν μπορεί να μαγειρέψει, αλλά ένα δεκαπεντάχρονο μπορεί να αναλάβει πλήρως κάποιες ευθύνες του νοικοκυριού αν χρειαστεί. Και αν ένα τετράχρονο μπορεί να ντυθεί πια μόνο του, ένας δεκαπεντάχρονος είναι σαφές πως μπορεί να ετοιμάσει τη βαλίτσα του για την τριήμερη εκδρομή που θα πάει με το σχολείο.
Τι κρύβεται πίσω από την υπερπροστατευτικότητα των γονιών;
Μερικές φορές πίσω από την υπερπροστατευτικότητα των γονιών κρύβεται η ανάγκη να παραμείνουν τα παιδιά τους για πάντα «μωρά» που χρειάζονται την φροντίδα τους. Ως εκ τούτου, ανεύθυνα, ανίκανα αλλά και αδικημένα. Πρόκειται για μια συνειδητή ή και υποσυνείδητη τακτική που κρατά δέσμια τα παιδιά κοντά τους εξυπηρετώντας δικές τους ανασφάλειες .
Πώς να σπάσει ο φαύλος κύκλος;
Είναι πολλά αυτά που χρειάζεται να αναρωτηθούν για να αποφύγουν να πέσουν σε αυτή την παγίδα που εγκλωβίζει τα παιδιά τους να μείνουν για πάντα παιδιά.
Πόσο και με ποιο τρόπο οι γονείς αναπτύσσονται οι ίδιοι περνώντας στο επόμενο αναπτυξιακό στάδιο; Π.χ από γονείς παιδιού προσχολικής ηλικίας να εξελιχθούν σε γονείς εφήβου. Τι καινούργιο μαθαίνουν οι ίδιοι αντίστοιχα με το μεγάλωμα των παιδιών τους και πώς το αντανακλούν αυτό; Πόσο ερωτική είναι η στάση τους απέναντι στην ζωή και με τι λαχτάρα τη ζούν έτσι ώστε να αποτελούν πηγή έμπνευση για τα παιδιά τους;
Με ποιο τρόπο αναδεικνύεται κάθε πρόσωπο μέσα στην οικογένεια; Με ποιο τρόπο καλλιεργούνται τα δυνατά σημεία κάθε μέλους και με ποιο τρόπο αγκαλιάζονται και αντιμετωπίζονται οι δυσκολίες; Πόσο επιτρέπεται το διαφορετικό, η διαφορετική άποψη μέσα στην οικογένεια και πόσο ενισχύονται και κερδίζουν όλοι από ένα καλό σχετίζεσθαι;
Τι πρέπει να θυμούνται οι γονείς;
Αυτό που είναι σημαντικό να θυμούνται οι γονείς είναι ότι κάθε αναπτυξιακό στάδιο των παιδιών αλλά και των γονιών έχει τις δικές του απαιτήσεις, τα δικά του δεδομένα, τις δικές του προκλήσεις αλλά και τις δικές του μοναδικές χαρές.
Και για να απολαύσουν υπεύθυνα παιδιά, θα πρέπει εκείνοι πρώτοι να πιστέψουν ότι μπορούν και πρέπει να γίνουν υπεύθυνα.
