Αλκοόλ και ύπνος: δεν θα ξεκουραστείς αυτό το βράδυ
Εκείνες οι μπίρες και το κρασάκι το βράδυ με τους φίλους, τα ποτάκια στο μπαρ με την παρέα μάς νυστάζουν γλυκά και φέρνουν τον ύπνο πιο εύκολα. Τι γίνεται, όμως, στη διάρκεια της νύχτας; Μήπως, τελικά, δεν έπρεπε να πιούμε εκείνο το τελευταίο ποτό;
Η επίδραση που έχει το αλκοόλ στην ποιότητα και τη διάρκεια του ύπνου ξεκίνησε να απασχολεί τους επιστήμονες από το 1930. Από τότε μέχρι σήμερα πολλές έρευνες έχουν ρίξει τα φώτα τους στο συγκεκριμένο θέμα, καινούρια στοιχεία, όμως, αποκαλύπτουν πως ακόμη και μετά από μέτρια κατανάλωση αλκοόλ ο ύπνος μας διαταράσσεται.
Ο μέσος ενήλικας χρειάζεται 7,5 με 8 ώρες ύπνου το βράδυ για να ξεκουραστεί. Ένα ποτό μας βοηθάει να κοιμηθούμε λίγο γρηγορότερα και έτσι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν συνδέσει την κατανάλωση αλκοόλ με καλύτερο ύπνο. Η αιθανόλη που υπάρχει στα οινοπνευματώδη ποτά λειτουργεί σαν “ηρεμιστικό”. Αλλά ο ύπνος που κάνουμε μετά από υπερκατανάλωση αλκοόλ μπορεί να μην είναι τόσο ξεκούραστος, ιδιαίτερα κατά το δεύτερο μισό της νύχτας. Είναι η φάση ύπνου REM (rapideyemovement) στην οποία τα μάτια κινούνται γρήγορα παρά το ότι κοιμόμαστε. Ξεκινάει περίπου 90 λεπτά από τη στιγμή που θα αποκοιμηθούμε, στη διάρκειά της οι άνθρωποι ονειρεύονται, και θεωρείται ιδιαίτερα τονωτική.
Ακόμη και μετά από 2 ποτά, ο οργανισμός μας καταβάλλει προσπάθεια για να αποβάλλει το αλκοόλ, το οποίο καταβολίζεται με σταθερό ρυθμό από το συκώτι. Μια σειρά από νευροδιαβιβαστές συμμετέχουν στη διαδικασία απομάκρυνσής του και εργάζονται σκληρά. Από κεκτημένη ταχύτητα οι νευροδιαβιβαστές συνεχίζουν να υπερπροσπαθούν ακόμη και μετά την απομάκρυνση του αλκοόλ, φαινόμενο το οποίο ονομάζεται “Rebound”. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται 4 περίπου ώρες αφού έχουμε «πέσει» για ύπνο, δηλαδή στη φάση REM. Πιθανά να έχουμε πιο ζωντανά και πολύχρωμα όνειρα, αλλά και εφιάλτες. Αυξάνονται οι πιθανότητες να υπνοβατήσουμε, να παραμιλάμε στον ύπνο μας και να έχουμε προβλήματα μνήμης. Συχνά υπάρχουν παραισθήσεις, αίσθηση άγχους, μυϊκές κράμπες και σπανιότερα επιληπτικές κρίσεις. Τότε είναι πιθανό να ξυπνήσει κανείς ιδρωμένος και πριν προλάβει να ξεκουραστεί αρκετά. Έτσι μειώνεται η διάρκεια της RΕΜ φάσης, γεγονός που δεν βοηθάει στην πραγματική ξεκούραση και τόνωση του σώματος. Το αλκοόλ, επίσης, χαλαρώνει τους μύες, επιτρέποντας τους αεραγωγούς στους πνεύμονες να κλείνουν πιο εύκολα. Επιβαρύνεται έτσι η αναπνοή και αυξάνεται η πιθανότητα για άπνοια στον ύπνο.
Την επόμενη ημέρα νιώθουμε ότι δεν έχουμε ξεκουραστεί αρκετά, νιώθουμε υπνηλία και επειδή το αλκοόλ μειώνει τα επίπεδα της μελανοτονίνης, της ορμόνης που ελέγχει το βιολογικό μας ρολόι, μπορεί να νυστάζουμε στη διάρκεια της ημέρας και να μένουμε ξύπνιοι στη διάρκεια της νύχτας.
Έλλειψη ύπνου συστηματικά έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία, όπως αύξηση εμφάνισης κατάθλιψης, αύξηση του σωματικού βάρους, προβλήματα με την αναπνοή και τη λειτουργία της καρδιάς. Ακόμη, ο ύπνος στη διάρκεια της ημέρας, ως αποτέλεσμα διαταραχών ύπνου συνδέεται με μείωση της μνήμης, χαμηλή συγκέντρωση, μειωμένη κοινωνικότητα και απόδοση στη δουλειά, ακόμη και μικροατυχήματα. Τα προβλήματα γίνονται πιο έντονα στα άτομα τρίτης ηλικίας, ενώ οι συνέπειες είναι άμεσες ακόμη και με 1 δόση αλκοόλ στις γυναίκες κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, αφού επηρεάζει ακόμη και το έμβρυο.
Μην ξεχνάτε ότι η συχνή χρήση του αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση από αυτό.
Πώς μπορεί, λοιπόν, κανείς, να κοιμηθεί ήρεμος; Όσο περισσότερο πίνουμε πριν από τον ύπνο, τόσο πιο διαταραγμένο ύπνο θα κάνουμε. Ένα με δύο ποτά έχουν τη μικρότερη αρνητική επίδραση. Τέλος, η κατανάλωση αλκοόλ τουλάχιστον 4 ώρες πριν πάμε για ύπνο μπορεί να εγγυηθεί ήρεμο και γλυκό ύπνο.
Πηγές:
- National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism,USA
- London Sleep Centre, UK
- Journal Alcoholism: Clinical and Experimental Research
