Ελεγκτικολογιστικές εταιρείες: οι 4 μεγάλες και οι πολλές μικρότερες

Ο καθρέφτης της οικονομικής κατάστασης μιας εταιρείας (τράπεζας, οργανισμού κλπ), καλής, μέτριας η κακής, είναι τα οικονομικά της στοιχεία (financial statement). Αποτελούνται από τον Iσολογισμό (Balance Sheet) και τα Αποτελέσματα Χρήσης (Profit and Loss).

Αναλυτικότερα:

• Στον Ισολογισμό παγώνει ο χρόνος την ημερομηνία κλεισίματος (συνήθως, αλλά όχι υποχρεωτικά, την 31^η Δεκεμβρίου) και καταγράφεται με ακρίβεια τι συμβαίνει στην επιχείρηση μέχρι τελευταία δεκάρα: αφενός τι κατέχει και τι της χρωστάνε (Eνεργητικό-Assets) και αφετέρου τι χρωστά εκείνη σε τρίτους και στους μετόχους της (Παθητικό-Liabilities).
• Στα Αποτελέσματα Χρήσης, καταγράφονται οι πωλήσεις (προϊόντων ή υπηρεσιών) της εταιρείας κατά το διαρρεύσαν χρονικό διάστημα (12μηνο, 6μηνο κλπ). Από εκεί αφαιρούνται όλα τα έξοδα (κόστος παραγωγής, διοικητικά έξοδα, τόκοι και προμήθειες δανείων, αποσβέσεις, φόροι) για να καταλήξουν στο καθαρό κέρδος (ή ζημία). Διαβάζοντας κανείς στην εφημερίδα οικονομικά άρθρα για τα οικονομικά αποτελέσματα μιας μεγάλης εταιρείας, μπορεί να δει τον όρο EBITDA, Είναι ακρωνύμιο των λέξεων Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization (Έσοδα Προ Τόκων, Φόρων και Αποσβέσεων). Το EBITDA είναι σημαντικό στην εξαγωγή συμπερασμάτων κατά την ανάλυση της αποδοτικότητας μιας εταιρείας.

Σε ποιους είναι χρήσιμα τα οικονομικά στοιχεία μιας εταιρείας;

Σε όλους τους συναλλασσόμενους ή ενδιαφερομένους να συναλλαγούν με αυτήν:

• στους μετόχους (υπάρχοντες και υποψήφιους), για να γνωρίζουν πόσο εύρωστη ή μη είναι.
• στις τράπεζες και στους πιστωτές, για να ελέγξουν την πιστοληπτική της ικανότητα.
• στους ενδιαφερόμενους αγοραστές (μερικώς ή ολικώς) της εταιρείας για να υπολογίσουν την αξία της.
• στους ενδιαφερόμενους να εργασθούν στην εταιρεία για να γνωρίζουν τις προοπτικές του μελλοντικού τους εργοδότη.
• στην εφορία.

Ωραία μέχρις εδώ. Πώς όμως όλοι οι πιο πάνω χρήστες είναι βέβαιοι ότι τα οικονομικά στοιχεία που παρουσιάζει η εταιρία είναι γνήσια και δεν έχουν γίνει «μαϊμουδιές»; Δηλαδή, δεν έχουν «μαγειρευτεί» από την διοίκηση της εταιρίας προκειμένου να τους ξεγελάσουν, παρουσιάζοντας μια ωραιοποιημένη εικόνα που απέχει όμως από την πραγματικότητα;  Εδώ χρειαζόμαστε ελεγκτές. Που πρέπει να διαθέτουν δύο βασικά προσόντα: Τεχνογνωσία για να μπορούν να ελέγχει αποτελεσματικά την εταιρεία και ακεραιότητα για να μην υποκύπτουν σε ενδεχόμενη δωροδοκία. Υπάρχουν τέτοιοι ελεγκτές; Βεβαίως και υπάρχουν. Ας τους δούμε:

• Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ), που αποτελείται από ελληνικές ελεγκτικολογιστικές εταιρείες και μεμονωμένους επαγγελματίες.
• Ανεξάρτητους Ελεγκτές Λογιστές, οι οποίοι, όπως και οι προηγούμενοι, απευθύνονται κυρίως σε ελληνικές επιχειρήσεις και οργανισμούς.
• Διεθνείς ελεγκτικολογιστικές εταιρείες με παρουσία στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Οι πιο διάσημες είναι οι λεγόμενες Big Four, τουτέστιν οι KPMG, Ernst & Young (EY), Deloitte και η PricewaterhouseCoopers (PwC), με γραφεία και στην Ελλάδα. Οι υπηρεσίες τους δεν περιορίζονται στον ελεγκτικό τομέα αλλά επεκτείνονται σε πολλούς άλλους: φοροτεχνικοί, διοικητικοί, ασφαλιστικοί σύμβουλοι, εταιρική χρηματοδότηση (corporate finance), ανεύρεση και επιλογή στελεχών για τους πελάτες τους (head hunting), κλπ.  Μέχρι το 2002 υπήρχε και μία πέμπτη μεγάλη εταιρία, η Arthur Andersen, στην οποία όμως, εκείνη την χρονιά, ξέσπασε ένα σκάνδαλο, σχετικά με ένα μεγάλο πελάτη της στις ΗΠΑ. Αυτό και μόνον ήταν αρκετό για να καταρρεύσει η αξιοπιστία της διεθνώς και να εξαφανιστεί ως εταιρία κυριολεκτικά εν μιά νυκτί.

Οι ελεγκτικές εταιρείες δεν ελέγχουν όλες τις λογιστικές εγγραφές της ελεγχόμενης εταιρίας. Ακολουθώντας τα Διεθνή Πρότυπα (International Standards on Auditing, – ISA), πραγματοποιούν δειγματοληπτικούς ελέγχους σε ποσοστό που εξασφαλίζει την αξιοπιστία του. Αντίθετα, για τις τραπεζικές καταθέσεις και τα δάνεια, δεν αρκούνται σε δειγματοληψία αλλά ζητούν βεβαιώσεις από τις τράπεζες για όλα τα υπόλοιπά τους κατά την ημερομηνία του ελέγχου.

Στο τέλος, η ελεγκτική εταιρεία εκδίδει ένα φυλλάδιο που περιέχει τα οικονομικά στοιχεία της ελεγχομένης (ισολογισμοί, αποτελέσματα χρήσης) με διευκρινιστικά σχόλια στους σημαντικότερους λογαριασμούς και πρόσθετες πληροφορίες, που δίνουν μιαν ολοκληρωμένη εικόνα της οικονομικής της κατάστασης. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι περιέχει μια έκθεση (audit report) στο οποίο αναφέρει αν παρατήρησε κατά τον έλεγχο κάποια ανωμαλία, αδυναμία, έλλειψη, αποδεικτικά έγγραφα που ζητήθηκαν αλλά δεν προσκομίσθηκαν, επισημαίνοντας κατά αυτόν τον τρόπο στους τρίτους πιθανούς κινδύνους κατά την συναλλαγή τους με την ελεγχθείσα εταιρεία.  Επί πλέον, εκφράζει την γνώμη της για την βιωσιμότητα ή μη της εταιρείας στο μέλλον.

Και για εμάς, τους απλούς πολίτες, ποιο είναι το όφελος από την λειτουργία των ελεγκτικολογιστικών εταιρειών; Πολλαπλό:

• Οι κάτοχοι μετοχών εταιριών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, για τις οποίες έχουμε μιλήσει σε προηγούμενο άρθρο μας δεν είναι μόνο μεγαλομέτοχοι αλλά και πάμπολλοι μικρομέτοχοι. Αν δεν υπήρχαν ελεγκτικολογιστικές εταιρείες για να ελέγχουν τα βιβλία των εισηγμένων εταιριών όλοι αυτοί θα αγόραζαν «γουρούνι στο σακί», που λέμε και εμείς οι παλιοί, και πιθανότατα θα έχαναν τα λεφτά τους.
• Οι έλεγχος των ισολογισμών των εταιρειών βοηθάει να ξεχωρίζει «η ήρα από το σιτάρι», δηλαδή οι κλείνουν οι προβληματικές εταιρείες και να προστατεύονται οι υγιείς. Διαφορετικά, οι συναλλασσόμενοι εν αγνοία τους με μια προβληματική εταιρεία, κυρίως οι προμηθευτές της (πρώτων υλών, εργαλείων, μηχανημάτων, ημιέτοιμων προϊόντων, καυσίμων κλπ) κινδυνεύουν άμεσα και ξαφνικά να φάνε μεγάλο φέσι και να κλείσουν απολύοντας το προσωπικό τους, που μπορεί να είμαστε εμείς ή φίλοι και συγγενείς μας.
• Ένας ελεγμένος ισολογισμός διευκολύνει τον τραπεζικό δανεισμό, ο οποίος οδηγεί σε μεγαλύτερες επενδύσεις, που, με την σειρά τους, οδηγούν σε αύξηση παραγωγής με ευνοϊκές συνέπειες για την εθνική μας οικονομία και για εμάς, όπως έχουμε εξηγήσει σε προηγούμενο άρθρο μας.
• Οι ελεγκτικολογιστικές εταιρείες, και κυρίως οι Big Four που λειτουργούν στη χώρα μας, προσφέρουν πολλές θέσεις εργασίες σε νέους και νέες επιστήμονες που έχουν σπουδάσει λογιστικά, και μάλιστα χωρίς προηγούμενη πείρα. Τους εκπαιδεύουν και τους μεταβιβάζουν πολύτιμη τεχνογνωσία. Πολλοί από αυτούς αργότερα στελεχώνουν διευθυντικές θέσεις άλλων εταιριών στην Ελλάδα, μεταλαμπαδεύοντας τις γνώσεις τους στο οικονομικό γίγνεσθαι.
• Το έργο των ελεγκτικολογιστικών εταιρειών συμπληρώνουν οι Διεθνείς Οίκοι Αξιολόγησης, για τους οποίους έχουμε ήδη μιλήσει εδώ, οι οποίοι, στηριζόμενοι στα ελεγμένα οικονομικά στοιχεία μεγάλων εταιρειών, τραπεζών και οργανισμών, τους βαθμολογούν και ενημερώνουν κατάλληλα τους ενδιαφερομένους, προφυλάσσοντάς τους από πιθανούς κινδύνους.

Άρης Γαβριηλίδης, Οικονομολόγος, Συγγραφέας, Εικαστικός

Επισκεφθείτε στην ιστοσελίδα  www.arisgavriilidis.gr με τα συγγραφικά και εικαστικά του  έργα.

Συντάκτης: Άρης Γαβριηλίδης, Συγγραφέας, Εικαστικός

Influence:

Ο Άρης Γαβριηλίδης, οικονομολόγος, πρώην  διευθυντικό στέλεχος τραπεζών και επιχειρήσεων, ασχολείται ερασιτεχνικά με το γράψιμο…