Έκθεση UNICEF για την παιδική ευημερία στις πλούσιες χώρες
Μια επίκαιρη μελέτη για την παιδική ευημερία στις πλούσιες χώρες, που παρουσιάζεται από το Γραφείο Ερευνών της UNICEF, διαπιστώνει ότι η Ολλανδία και τέσσερις σκανδιναβικές χώρες – Νορβηγία, Ισλανδία, Φινλανδία και Σουηδία – βρίσκονται και πάλι στην κορυφή του πίνακα για την παιδική ευημερία, ενώ τέσσερις χώρες από το νότο της Ευρώπης – Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία – τοποθετούνται στο κάτω μισό του πίνακα.
Η έκθεση «Η ευημερία των παιδιών στις πλούσιες χώρες» της UNICEF, εξετάζει την κατάσταση των παιδιών σε όλο τον βιομηχανικό κόσμο. Καθώς συνεχίζεται η έντονη αντιπαράθεση σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των μέτρων λιτότητας και τις περικοπές των κοινωνικών δαπανών, η έκθεση καταγράφει τις επιδόσεις των 29 πιο προηγμένων οικονομιών του κόσμου, όσον αφορά την εξασφάλιση της ευημερίας των παιδιών τους κατά την πρώτη δεκαετία αυτού του αιώνα. Αυτή η σύγκριση σε διεθνές επίπεδο, αναφέρει η έκθεση, αποδεικνύει ότι η παιδική φτώχεια στις χώρες αυτές δεν είναι αναπόφευκτη, αλλά επηρεάζεται από την πολιτική – και ότι ορισμένες χώρες τα πάνε πολύ καλύτερα από άλλες στην προστασία των πιο ευάλωτων παιδιών τους.
Η έκθεση μετρά την ανάπτυξη των χωρών, σύμφωνα με πέντε διαστάσεις της ζωής των παιδιών – την υλική ευημερία, την υγεία και την ασφάλεια, την εκπαίδευση, τη συμπεριφορά και τους κινδύνους και τη στέγαση και το περιβάλλον.
Η έκθεση της UNICEF περιλαμβάνει επίσης τις απόψεις των ίδιων των παιδιών όσον αφορά τη δική τους ικανοποίηση από τη ζωή. Τα ευρήματα αυτά απεικονίζονται σε ξεχωριστό πίνακα και είναι σε γενικές γραμμές σε συμφωνία με τις μετρήσεις της ευημερίας των παιδιών, με ορισμένες αξιοσημείωτες εξαιρέσεις: τα παιδιά στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Εσθονία έδωσαν στις χώρες τους μια πολύ υψηλότερη κατάταξη, ενώ η Γερμανία, το Λουξεμβούργο και η Πολωνία χαμηλότερη.
Τα στοιχεία για τη θέση της Ελλάδας
Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 25η θέση (μέσος όρος 23,4 βαθμοί) στον Συγκεντρωτικό Πίνακα Κατάταξης για την Παιδική Ευημερία των 29 αναπτυγμένων χωρών που εξετάζει η έκθεση. Τις 3 πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν οι Ολλανδία (μ.ο. 2,4), Νορβηγία (4,6), Ισλανδία (5) και τις 3 τελευταίες οι Λιθουανία (25,2), Λετονία (26,4) και Ρουμανία (28,6). Ανεβαίνει όμως στην 5η θέση στον Συγκεντρωτικό Πίνακα Ικανοποίησης, όπου, όταν ζητήθηκε από τα ίδια τα παιδιά στην Ελλάδα να βαθμολογήσουν την ικανοποίηση από την ποιότητα της ζωής τους, σε μία κλίμακα από το 1 μέχρι το 10, σχεδόν το 90% τη βαθμολόγησαν με έξι ή και παραπάνω. Όσον αφορά τη θέση της με βάση την κάθε ξεχωριστή διάσταση παιδικής ευημερίας που εξετάζει η έκθεση, κατατάσσεται:
– 20η όσον αφορά την Υλική ευημερία. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ολλανδία, Φινλανδία, Νορβηγία και στις 3 τελευταίες οι Λιθουανία, Λετονία, Ρουμανία.
– 19η όσον αφορά την Υγεία και την Ασφάλεια. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ισλανδία, Σουηδία, Φινλανδία και στις 3 τελευταίες οι Καναδάς, Λετονία, Ρουμανία.
– 28η όσον αφορά την Εκπαίδευση, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και με τη Ρουμανία να ακολουθεί στην τελευταία 29η θέση. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία.
– 25η όσον αφορά τις Συμπεριφορές και τους Κινδύνους. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ολλανδία, Δανία, Ισλανδία και στις 3 τελευταίες οι Ρουμανία, Λετονία, Λιθουανία.
– 25η όσον αφορά τη Στέγαση και το Περιβάλλον. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ελβετία, Ιρλανδία, Νορβηγία και στις 3 τελευταίες και πάλι οι Λιθουανία, Λετονία, Ρουμανία.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 23η θέση από τις 29 χώρες στη σχετική παιδική φτώχεια (το ποσοστό των παιδιών που ζουν σε νοικοκυριά όπου το εισόδημα είναι κάτω του 50% του εθνικού μέσου εισοδήματος). Το ποσοστό της παιδικής φτώχειας για την Ελλάδα (το 2009/2010) ήταν 15% – ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στη Δυτική Ευρώπη και υπερδιπλάσιο των ποσοστών στις Σκανδιναβικές χώρες και στην Ολλανδία. Επιπλέον:
– Είναι μία από τις οκτώ και μόνο αναπτυγμένες χώρες όπου τα ποσοστά συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση πέφτουν κάτω από το 80%.
– Είναι μία από τις τέσσερις μονάχα χώρες του ΟΟΣΑ που παρουσιάζουν ποσοστά χαμηλού βάρους κατά τη γέννηση άνω του 8% (το ποσοστό των παιδιών που γεννιούνται με βάρος λιγότερο από 2,5 κιλά).
– Είναι μία από τις τρεις χώρες όπου τα επίπεδα παιδικής παχυσαρκίας είναι υψηλότερα του 20% (οι άλλες δύο είναι ο Καναδάς και οι Ηνωμένες Πολιτείες).
– Είναι τελευταία μεταξύ των 29 χωρών στην ποιότητα του αέρα που αναπνέουν τα παιδιά.
– Παρουσιάζει μια από τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών όσον αφορά στο ποσοστό των παιδιών (ηλικίας 11 με 15 ετών) που αναφέρουν ότι «έχουν συμμετάσχει σε σωματική συμπλοκή τουλάχιστον μία φορά μέσα στους προηγούμενους 12 μήνες». Σχεδόν τα μισά παιδιά στην Ελλάδα (49%) ανέφεραν ότι συμμετείχαν σε τέτοιους καβγάδες. Από τις 29 χώρες στην έρευνα της UNICEF μόνο η Ισπανία παρουσιάζει χειρότερη επίδοση (περίπου 55%).
– Βρίσκεται στο μέσο όρο της κατάταξης της UNICEF σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό (bullying). Μόλις πάνω από το ένα τέταρτο των παιδιών στην Ελλάδα αναφέρουν ότι έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού στο σχολείο – περίπου ο μέσος όρος για τις αναπτυγμένες χώρες. Η Ελλάδα όμως είναι μία από τις πέντε μονάχα χώρες που παρουσίασε αύξηση στα ποσοστά σχολικού εκφοβισμού μέσα στην προηγούμενη δεκαετία.
– Κατατάσσεται 27η μεταξύ των 29 αναπτυγμένων χωρών όσον αφορά την «ποιότητα των σχέσεων των παιδιών». Μόνο το 44% των παιδιών στην Ελλάδα βρίσκουν τους συμμαθητές τους «καλούς και εξυπηρετικούς» – φανερά η χαμηλότερη επίδοση μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών (στις αμέσως χειρότερες θέσεις βρίσκονται η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες με ποσοστό 56%). Το 83% των παιδιών στην Ελλάδα βρίσκουν «εύκολο να μιλήσουν» στη μητέρα τους αλλά μόνο το 64% βρίσκουν εύκολο το να μιλήσουν στον πατέρα τους. Ο πίνακας κατάταξης της UNICEF λαμβάνει υπόψη το μέσο όρο και των τριών κριτηρίων.
Από την άλλη μεριά η Ελλάδα είναι στην κορυφή της κατάταξης των αναπτυγμένων χωρών για την κάλυψη εμβολιασμών (τόσο η Ελλάδα όσο και η Ουγγαρία εμφανίζουν ποσοστό 99% για πολιομυελίτιδα, ιλαρά και το τριπλό εμβόλιο διφθερίτιδας-κοκίτη-τέτανου (DPT3). Είναι μία από τις οκτώ και μόνο χώρες όπου η κατάχρηση αλκοόλ μεταξύ των νέων είναι 10% ή και λιγότερο (στις τελευταίες θέσεις κατατάσσονται οι Λετονία, Φινλανδία, Λιθουανία με πάνω από 25%). Είναι μία από τις τέσσερις μονάχα αναπτυγμένες χώρες όπου τα επίπεδα χρήσης ινδικής κάνναβης από παιδιά (ηλικίας 11 με 15 ετών) παραμένει κάτω του 7% (στις τελευταίες θέσεις Ισπανία, Ελβετία, Καναδάς με πάνω από 24%).
Συνολικά, η έκθεση δεν διαπιστώνει ισχυρή σχέση μεταξύ του κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τη συνολική ευημερία των παιδιών. Για παράδειγμα, η Σλοβενία κατατάσσεται υψηλότερα από τον Καναδά, η Τσεχία υψηλότερα από την Αυστρία και η Πορτογαλία υψηλότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παρά τις οπισθοδρομήσεις σε ορισμένες χώρες σε συγκεκριμένους δείκτες, η γενική εικόνα της δεκαετίας του 2000 δείχνει σταθερή βελτίωση σε διάφορους τομείς της παιδικής ευημερίας στις βιομηχανικές χώρες. Ωστόσο, δεδομένου ότι εξακολουθούν να μην είναι διαθέσιμα πρόσφατα και διεθνώς συγκρίσιμα στοιχεία σχετικά με τις ζωές των παιδιών (τα περισσότερα στοιχεία της έκθεσης είναι από το 2010), η έκθεση αντανακλά το αποτέλεσμα των πολιτικών αποφάσεων κατά την περίοδο πριν από την κρίση και επισημαίνει πως τα τρία χρόνια της οικονομικής δυσπραγίας από τότε, δεν αποτελούν καλό οιωνό για το παρόν ή το εγγύς μέλλον. Παρόλα αυτά, ως επί το πλείστον, τα στοιχεία παρακολουθούν τις μακροπρόθεσμες τάσεις και αντικατοπτρίζουν τα αποτελέσματα των μακροπρόθεσμων επενδύσεων στη ζωή των παιδιών.
Η μέθοδος βαθμολόγησης τόσο για τη γενική κατάταξη όσο και για τις επί μέρους διαστάσεις και υποκατηγορίες που εξετάζονται, παρατίθενται αναλυτικά στην έκθεση η οποία είναι διαθέσιμη:
– στα ελληνικά στο http://www.unicef.gr/pdfs/RC11-GR.pdf και
– στα αγγλικά http://www.unicef.gr/pdfs/RC11.pdf
Επίσης είναι διαθέσιμη 8σέλιδη περίληψη των Βασικών ευρημάτων της έκθεσης στο:
– http://www.unicef.gr/pdfs/RC11_Key Findings_Final_EN.doc (αγγλικά).
