Το όνομα και η χάρη
Η εκλογή του Αργεντινού καρδινάλιου Μπεργκόλιο ως νέου πάπα χαιρετίστηκε απ’ όλους όσους προσβλέπουν την αλλαγή στην ρωμαιοκαθολική εκκλησία. Ακόμα και οι πιο ριζοσπάστες, όμως, δεν μπορούν να πιστέψουν αυτά που βλέπουν: Έναν άνθρωπο που όταν έκανε την πρώτη του ομιλία στους εκατοντάδες χιλιάδες συγκεντρωμένους στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό είπε ότι θέλει μια εκκλησία «φτωχή» και «για τους φτωχούς» το εννοούσε πολύ περισσότερο απ’ ό,τι οι προκάτοχοί του. Οι πρώτες κινήσεις του πάπα Φραγκίσκου είναι ακόμα πιο εντυπωσιακές από τα λόγια του και δείχνουν ότι υπό την καθοδήγησή του η εκκλησία μπορεί να αφήσει κατά μέρος τη λαμπρότητα και τη χλιδή και να ασχοληθεί με τα πραγματικά προβλήματα όσων πιστεύουν σ’ αυτήν.
Ο πάπας έχει προλάβει σε λίγες ημέρες να… ανακατέψει όλη την προσωπική του φρουρά, αφού στην ουσία αρνείται να μπει σε καλούπια και να έχει σωματοφύλακες στις προσωπικές του επαφές. Θέλει, δε, να είναι απολύτως ελεύθερος όταν δεν υπάρχουν συναντήσεις και εκδηλώσεις προδιαγεγραμμένες από το πρωτόκολλο, κι όταν υπάρχουν δεν διστάζει να τις αλλάζει κι αυτές. Χρησιμοποιεί τα χλιδάτα γραφεία του Βατικανού μόνο για τις απολύτως αναγκαίες συναντήσεις του και πριν λίγες ημέρες αποφάσισε να… αρνηθεί κατηγορηματικά να μετακομίσει στα υπέρλαμπρα παπικά διαμερίσματα μέσα στην πόλη του Βατικανού. Επέλεξε να συνεχίσει να χρησιμοποιεί σαν κατοικία μία σουίτα δύο δωματίων στο ξενοδοχείο Σάντα Μάρτα, το οποίο βρίσκεται μέσα στην πόλη του Βατικανού, αλλά θεωρείται από τα… φθηνότερα που μπορεί να βρει κανείς εκεί. Μάλιστα αρνήθηκε ακόμα και να προσδιορίσει την ημερομηνία που θα μετακομίσει στα διαμερίσματα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι του αρέσει να μένει εκεί που διέμενε και όταν ήταν καρδινάλιος και επισκεπτόταν τη Ρώμη.
Ο πάπας συνεχίζει μ’ αυτόν τον τρόπο μια παράδοση που είχε ξεκινήσει στην Αργεντινή, όπου δεν χρησιμοποιούσε την κατοικία του αρχιεπισκόπου του Μπουένος Αϊρες, αλλά έμενε σ’ ένα απλό διαμέρισμα δύο δωματίων με ελάχιστη επίπλωση.
Το πιο απίστευτο, όμως, θα συμβεί στις 28 Μαρτίου, όπου η καθολική εκκλησία γιορτάζει τη Μεγάλη Πέμπτη. Είθισται, σε ένδειξη ταπεινότητας, ο πάπας να πλένει τα πόδια των καρδιναλίων σε αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου. Ολοι οι προηγούμενοι καρδινάλιοι για αιώνες γιόρταζαν την εκδήλωση αυτή στη βασιλική του Αγίου Ιωάννη του Λατερανού, όπου εδρεύει ο καρδινάλιος της Ρώμης. Ο πάπας, όμως, αποφάσισε να γιορτάσει στο Κάσαλ ντελ Μάρμο, ένα κέντρο σωφρονισμού ανηλίκων. Συνεχίζει κι εδώ την παράδοσή του να γιορτάζει τη συγκεκριμένη ημέρα παρέα με τους τρόφιμους σωφρονιστικών ιδρυμάτων ή ψυχιατρικών νοσοκομείων.
Προφανώς όλα αυτά είναι το προοίμιο μιας πολύ διαφορετικής παπικής παρουσίας στα κοινά σε σχέση μ’ αυτά που έχουμε συνηθίσει επί αιώνες. Ο πάπας Φραγκίσκος διάλεξε, άλλωστε, το συγκεκριμένο όνομα για να στείλει κι αυτός το μήνυμά του. Δεν υπήρξε άλλος μ’ αυτό το όνομα, που συμβολίζει τον Αγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, τον άγιο που δίδαξε την ταπεινότητα και την απόλυτη λιτότητα στη ζωή.
