Τι πίστευε ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Επίκουρος για τον θάνατο; Πώς είναι να δυνατόν να πάψουμε να τον φοβόμαστε; Θα …
Η άποψη του Σωκράτη για τον θάνατο
Τι πίστευε ο κορυφαίος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Σωκράτης για τον θάνατο; Όπως γνωρίζουμε ο Σωκράτης καταδικάστηκε σε θάνατο. Κατηγορήθηκε για αθεΐα και για διαφθορά των νέων της εποχής του και εν τέλει ήπιε το κώνειο. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα λοιπόν, κάπως έτσι έφυγε από τη ζωή, αποδεχόμενος απολυτά την απόφαση του δικαστηρίου, ανεξάρτητα από το εάν πίστευε ότι όταν άδικη ή δίκαιη.
Όπως μαθαίνουμε μέσα από τα έργα του Πλάτωνα, ο Σωκράτης είχε αναφερθεί πολλές φορές στο ζήτημα του θανάτου. Ας δούμε λοιπόν ποια ήταν η γνώμη του…
Δεν πίστευε στην αυτοκτονία
Ας ξεκινήσουμε με το ότι δεν ήταν της άποψης ότι η αυτοκτονία είναι μια καλή επιλογή που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος που δεν αντέχει πλέον τη ζωή του. Ο άνθρωπος είναι ιδιοκτησία του Θεού και μόνο ο Θεός μπορεί να τον θανατώσει ή να ζητήσει τη θανάτωσή του….
Η σχέση του θανάτου με τον Θεό
Ο Σωκράτης λοιπόν πίστευε στο Θεό. Όχι φυσικά στον χριστιανικό Θεό που πολλοί από μας πιστεύουμε σήμερα. Πίστευε σε έναν δικό του θεό, γι’ αυτό κιόλας μεταξύ των άλλων καταδικάστηκε εις θάνατον με την κατηγορία της αθεΐας. Με την έννοια όμως ότι δεν πίστευε στο θεό ή στους θεούς που πίστευαν οι περισσότεροι της εποχής του.
Δυο τινά μπορεί να συμβαίνουν μετά τον θάνατο
Κατά τον Σωκράτη μετά τον θάνατό μας:
- Είτε πεθαίνει τόσο το σώμα, όσο και η ψυχή μας. Με το που πεθαίνουμε, παύουμε να αισθανόμαστε και να σκεφτόμαστε το οτιδήποτε. Ο θάνατος σε αυτήν την περίπτωση δηλαδή, είναι σαν να κοιμόμαστε αιωνίως, δίχως όμως να «βλέπουμε» όνειρα.
- Είτε πεθαίνει το σώμα μας, αλλά και η ψυχή μας επιβιώνει του θανάτου μας. Σε αυτήν την περίπτωση η ψυχή μας θα «αναχωρήσει» για άλλον «τόπον». Πιθανότατα για τον κάτω κόσμο, τον Άδη, όπου η ψυχή μας θα έχει την δυνατότητα να συναντήσει άλλες ψυχές.
Τόσο το ένα ενδεχόμενο όσο και το άλλο, δεν είναι για να μας προκαλούν φόβο, σύμφωνα με τον Σωκράτη.
Πίστευε στην αθανασία της ψυχής
Όσο η ψυχή μας είναι συνδεδεμένη με το σώμα μας:
- Καλύπτουμε διαρκώς τις βιολογικές και σωματικές ανάγκες
- Μπορεί να μας βρουν και σοβαρές ασθένειες και να βιώσουμε πόνο
Ως εκ τούτου δεν μπορούμε να αφιερωθούμε εξ’ ολοκλήρου στην ανακάλυψη της αλήθειας που είναι ο κατ εξοχήν στόχος της φιλοσοφίας. Όταν όμως αποχωριστεί η ψυχή από το σώμα μας με το θάνατό μας, θα έχουμε αυτή την δυνατότητα.
Τι είπε για όσους φοβούνται το θάνατο
«Είναι πνευματικό έγκλημα το να νομίζει κανείς πως ξέρει κάτι που δεν – μπορεί να – ξέρει. Ο φόβος του θανάτου πηγάζει από την πίστη ότι ο θάνατος είναι το χειρότερο κακό …Και δεν είναι αμάθεια αυτό επονείδιστη, το να νομίζει κανείς ότι γνωρίζει εκείνα που δεν γνωρίζει;»
Μήπως είναι αντιφατική η άποψη του Σωκράτη;
Θα αναρωτιόταν όμως κανείς το εξής: Πως είναι δυνατόν από την μια να αναφέρει ότι κανείς δεν γνωρίζει τι συμβαίνει μετά τον θάνατό μας, και από την άλλη, να υποστηρίζει ότι μετά τον θάνατό μας η ψυχή μας επιβιώνει και πάει σε «άλλον» τόπο;
______________________
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο φόβος του θανάτου στην φιλοσοφία του Επίκουρου
______________________
Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα, που ωστόσο δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Θα μπορούσαμε να πούμε όμως τα εξής:
- Φαίνεται να πίστευε στη μετά θάνατον ζωή, ακόμα και αν κανείς δεν μπορεί να έχει αποδείξεις επ’ αυτού όντας ζωντανός.
- Εξέτασε και τον θάνατο μένοντας πιστός σε αυτό που είχε πει ότι «ο ανεξέταστος βίος δεν αξίζει να τον ζει άνθρωπος».
- Δεν φοβήθηκε το θάνατο γι’ αυτό δεν δίστασε να πιει και το κώνειο. Μάλιστα είχε και την ευκαιρία ή δυνατότητα να αποδράσει από το δεσμωτήριο και να «γλιτώσει» τον θάνατό του, όπως του είχαν προτείνει οι φίλοι του. Εκείνος όμως το αρνήθηκε.
- Φαίνεται ότι πεποίθησή του για την μετά θάνατον ζωή είχε και παρηγορητικό χαρακτήρα.
Κλείνοντας
Θα κλείσουμε με την τελευταία του φράση από το δικαστήριο: «…αλλά τώρα πια είναι ώρα να φύγουμε, εγώ για να πεθάνω, κι εσείς για να ζήσετε. Ποιοι από μας πηγαίνουν σε καλύτερο πράγμα, είναι άγνωστο σε όλους, εκτός από τον Θεό…»
