Μουσεία-θησαυροί της ανθρώπινης κληρονομιάς – Μέρος Β

Τα μουσεία είναι  ο απτός συνεκτικός κρίκος της ζωής των ανθρώπινων πολιτισμών μέσα στον χρόνο. Συνεχίζουμε το ταξίδι μας σε μουσεία-σύμβολα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς ανά τον κόσμο. Το σημερινό ταξίδι περιλαμβάνει σταθμούς στην Ουάσινγκτον, τη Γαλλία, τη Βραζιλία, την Αγγλία και τη Σουηδία.

1. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΜΙΘΣΟΝΙΑΝ, ΟΥΑΣΙΝΓΤΟΝ, ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ

Πρόκειται για ένα μουσείο το οποίο έχει εκτοπίσει, κατά καιρούς από την πρωτιά επισκεψιμότητας ακόμη και το Μουσείο του Λούβρου. Με περίπου οκτώ εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως δέχονται τον μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών.

Όχι άδικα αφού στο Εθνικό Μουσείο Αεροναυτικής και Διαστήματος της Ουάσινγκτον φυλάσσεται η πλουσιότερη συλλογή ιστορικών αεροσκαφών και διαστημοπλοίων. Στο μουσείο εκτίθενται τμήματα από τα διαστημόπλοια Apollo και Soyuz. Εκεί φυλάσσεται και το βομβαρδιστικό Β-29 “Enola Gay” , ένα από τα ειδικά τροποποιημένα αεροσκάφη για τη ρίψη ατομικών όπλων. Πρόκειται για το αεροσκάφος που μετέφερε και έριξε την πρώτη ατομική βόμβα με την ονομασία “Little Boy” στη Χιροσίμα σηματοδοτώντας το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και την έναρξη μίας νέας ανθρωπιστικής συμφοράς.

Το Ίδρυμα που ανήκει στο συγκρότημα Σμιθσόνιαν άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1976 για να μνημονεύσει και να διατηρήσει την αεροπορική και διαστημική κληρονομιά της Αμερικής.

2. ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΛΟΥΒΡΟΥ, ΠΑΡΙΣΙ, ΓΑΛΛΙΑ

Κάθε σύσταση γίνεται για λόγους τυπικούς όταν μιλά κανείς για το πιο αναγνωρίσιμο μουσείο του κόσμου. Με περισσότερα από 445.000 αντικείμενα υπό την ιδιοκτησία του και έκταση 60.600 τετραγωνικών μέτρων κατάμεστων από αρχαιότητες, γλυπτά και έργα τέχνης –ορόσημα της παγκόσμιας κληρονομιάς, δε θα μπορούσε να είναι διαφορετική η κατάσταση. Πράγματι ως εκθέματα διατίθεται «μόνον» το 8 τοις εκατό της συνολικής του περιουσίας.

Αποτελώντας αρχικά ένα αμυντικό φρούριο, στη συνέχεια ανάκτορο των βασιλέων της Γαλλίας, το Λούβρο  μετατρέπεται οριστικά σε μουσείο μετά την Γαλλική Επανάσταση (1848). Ξεκινά τη λειτουργία του ως μουσείου τον Αύγουστο του 1793. Τα τρία τέταρτα των εκθεμάτων, προέρχονται από τις βασιλικές συλλογές του παρελθόντος και το υπόλοιπο ένα τέταρτο προέρχεται από την κατασχεθείσα εκκλησιαστική περιουσία καθώς και τη δήμευση των περιουσιών των ευγενών.

Τα πρώτα έργα σε είδος συλλογής άρχισαν να συλλέγονται περί τα 1500 από τον Φραγκίσκο τον Α’. Ο Φραγκίσκος απέκτησε το 1519 τη «Τζοκόντα» του Λεονάρντο ντα Βίντσι.  Από τότε μέχρι σήμερα οι συλλογές του περιλαμβάνουν γαλλική ζωγραφική και γλυπτική, ιταλική ζωγραφική και γλυπτική, ολλανδική ζωγραφική, αντικείμενα τέχνης (ρολόγια, έπιπλα, πορσελάνες και ταπετσαρίες), αιγυπτιακές, ελληνικές και ανατολικές αρχαιότητες και την ισλαμική τέχνη.

Εκτός από τη «Μόνα Λίζα» που αναφέραμε παραπάνω, αξίζει να θαυμάσετε την «Αφροδίτη της Μήλου» αλλά και τη «Νίκη της Σαμοθράκης», επίσης τα άλογα του Μαρλί και τη Σχεδία της Μέδουσας, τον πίνακα του Τεοντόρ Ζερικό αλλά και το περίφημο έργο του Μιχαήλ Άγγελου «Ο Θνήσκος Σκλάβος».

3. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΡΙΚΑΡΔΟ ΜΠΡΕΝΑΝΤ-ΡΕΣΙΦΕ, ΒΡΑΖΙΛΙΑ

Είναι ένας μουσειακός χώρος με πρόσοψη κάστρου, ο οποίος βρίσκεται στην τέταρτη μεγαλύτερη μητροπολιτική περιοχή της Βραζιλίας, την πόλη Ρεσίφε. Το νεοϊδρυθέν μουσείο εξελίσσεται σε έναν ραγδαία ανερχόμενο χώρο τέχνης και πολιτισμού ο οποίος ξεκίνησε το 2002, ως σύλληψη του συλλέκτη έργων τέχνης Ριχάρδο Μπρενάντ. Σημαντικό μέρος της φήμης του το οφείλει στη συναρπαστική συλλογή ιστορικών έργων τέχνης, με μία πλούσια συλλογή αφιερωμένη στους Ολλανδούς αποίκους της χώρας. Στεγάζει επίσης μία αξιόλογη συλλογή από πίνακες του Ολλανδού καλλιτέχνη Φρανς Ποστ, καθώς και συλλογή από έπιπλα εξαίσιου σχεδιασμού και τεχνοτροπίας, όπως και συλλογή από δυσεύρετα νομίσματα. Στην έκθεση του Μουσείου συναντά κανείς την πλουσιότερη συλλογή από πανοπλίες σ’ όλον τον κόσμο από τον 14^ο έως τον 19^ο αιώνα.

Τέλος, ο μουσειακός χώρος περιλαμβάνει βιβλιοθήκη και γκαλερί έργων τέχνης.

4. ΤΟ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, ΛΟΝΔΙΝΟ, ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

Το Βρετανικό Μουσείο είναι κιβωτός της παγκόσμιας κληρονομίας, διατηρώντας περισσότερα από τα οκτώ εκατομμύρια έργα από τους προϊστορικούς χρόνους και από κάθε μήκος και πλάτος της Γης.

Οι συλλογές του Βρετανικού Μουσείου ανασκευάζουν τις καταβολές και την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού.

Το Μουσείο ιδρύεται το 1753 και φιλοξενεί περισσότερους από έξι εκατομμύρια επισκέπτες των δεκάδων συλλογών του.

Ο Ελληνικός, ο Ρωμαϊκός, Αιγυπτιακός, Ετρουσκικός, Ευρωπαϊκός και ο πολιτισμός της Μέσης Ανατολής αναπαριστώνται στους τρεις ορόφους και τις τέσσερις πτέρυγες του Βρετανικού Μουσείου.

Η Εσωτερική αυλή του Μουσείου διαθέτει οροφή από γυαλί και ατσάλι, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη καλυμμένη δημόσια πλατεία της Ευρώπης, επιτρέποντας έτσι και την ανάδειξη των εκθεμάτων μέσω του φυσικού φωτός.

Τα κυριότερα εκθέματα του Μουσείου περιλαμβάνουν τη στήλη της Ροζέτας- θησαυρό για την αποκρυπτογράφηση των Αιγυπτιακών ιερογλυφικών, τα Ελγίνεια μάρμαρα, το Σάτον Χου, ένα αγγλοσαξονικό πλοίο-νεκροταφείο, καθώς και αιγυπτιακές μούμιες.

5. ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΑΣΑ, ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ, ΣΟΥΗΔΙΑ

Το συγκεκριμένο μουσείο έχει πάρει το όνομα του πλοίου και του ξακουστότερου εκθέματός του, το ναυάγιο Βάσα που είναι το μόνο πλοίο του 17^ου αιώνα που διατηρείται ως τις ημέρες μας. Το πλοίο διατηρείται στο 95 τοις εκατό των αρχικών του τμημάτων και είναι ξυλόγλυπτο με εκατοντάδες σκαλιστά γλυπτά, καθιστώντας το Βάσα ένα κόσμημα τέχνης ανάμεσα στα σημαντικότερα μουσειακά αξιοθέατα. Το μουσείο Βάσα ιδρύθηκε ειδικά για τις ανάγκες της προστασίας του πλοίου αυτού, και φιλοξενεί άλλες εννέα εκθέσεις.

Το ίδιο το ναυάγιο επιφυλάσσει μία έντονα ενδιαφέρουσα ιστορία:

Στις 10 Αυγούστου του 1628 ένα πολεμικό πλοίο απέπλευσε από το λιμάνι της Στοκχόλμης. Το όνομά του το όφειλε στην τότε κυβερνούσα δυναστεία των Βάσα. Ως επισφράγιση της επίσημης εκδήλωσης καθέλκυσης του πλοίου εκτοξεύτηκαν πυροβολισμοί από το πλοίο ως πολεμικός χαιρετισμός. Κατά την προέλαση του πλοίου προς την είσοδο του λιμανιού εμφανίστηκε ισχυρός άνεμος, με αποτέλεσμα το Βάσα να πάρει κλίση καταφέρνοντας ωστόσο να επανέλθει και ν’ ανακτήσει την πορεία του. Δυστυχώς μία δεύτερη ριπή του ανέμου έμελλε ν’ ανατρέψει το πλοίο, με αποτέλεσμα να γεμίσει νερά από τα ανοιχτά πυροβολεία και να βυθιστεί στοιχίζοντας τη ζωή περίπου πενήντα ανθρώπων από τα εκατόν πενήντα που αποτελούσαν τα μέλη του πληρώματος. Μετά την παρέλευση τριακοσίων τριάντα τριών χρόνων το ναυάγιο θα ξαναέβγαινε στην επιφάνεια, χάρη στον ιδιωτικό ερευνητή Anders Franzen που ανέλαβε την πρωτοβουλία της αναζήτησης στις αρχές του 1950, καθώς παιδιόθεν του ασκούσαν μεγάλη γοητεία  για τα ναυάγια.

Ως αποτέλεσμα της ανακάλυψης του ευρήματος, το Βάσα ναυπηγήθηκε στη Στοκχόλμη. Συνολικά, στο έργο αναζήτησης, της ανέλκυσης και της ανάδειξης του ιστορικού ναυαγίου εργάσθηκαν τετρακόσιοι άνθρωποι.

Ύστερα από αρκετά χρόνια προπαρασκευής, το Βάσα βγήκε από τον βυθό της θάλασσας στις 24 Απριλίου του 1961, και έκτοτε κυρίαρχο μέλημα είναι η συντήρησή του.

Μαζί με το ναυάγιο Βάσα ανασύρθηκαν περί τα 14.000 ξύλινα αντικείμενα εκ των οποίων και 700 γλυπτά, τα οποία ευρήματα διατηρήθηκαν ξεχωριστά, και αργότερα επανατοποθετήθηκαν στο πλοίο στις αρχικές του θέσεις σε προσπάθεια αποκατάστασης του Βάσα.

Το πλοίο Βάσα δημιουργήθηκε κατόπιν διαταγής του Γουστάβου Αδόλφου Β’ ο οποίος υπήρξε βασιλιάς της Σουηδίας. Η κατασκευή του διήρκεσε περίπου δύο χρόνια. Το Βάσα είχε τρία κατάρτια για δέκα πανιά, ύψος πενήντα δύο μέτρα από την κορυφή του καταρτιού έως την καρίνα, μήκος εξήντα μέτρα από την πρύμνη έως την πλώρη, ενώ ζύγιζε 1.200 τόνους. Επρόκειτο για ένα από τα δυνατότερα πλοία που κατασκευάστηκαν ποτέ.

Εξοπλισμένο με εξήντα τέσσερα κανόνια, τα περισσότερα από τα οποία εκτόξευαν βλήματα βάρους περίπου έντεκα κιλών, το Βάσα έπρεπε να βρίσκεται στην εμπροσθοφυλακή των σκαφών του σουηδικού ναυτικού. Κανένα από τα είκοσι πολεμικά πλοία της Σουηδίας δεν είχε τόσο πολλά και βαριά πολυβόλα όσα το Βάσα.

Όταν γίνεται λόγος για πολεμικά πλοία του 17^ου αιώνα δεν μιλάμε απλά για πολεμικά μέσα, αλλά μάλλον για πλωτά παλάτια. Τα γλυπτά μέρη που διασώθηκαν φέρουν ίχνη επιχρυσώματος χρυσού και βαφής. Τα γλυπτά ήσαν βαμμένα με ζωηρά χρώματα επάνω σε κόκκινο φόντο. Οι κύριες αναπαραστάσεις τους ήσαν λιοντάρια, βιβλικοί ήρωες, ρωμαίοι αυτοκράτορες, θαλάσσια πλάσματα, αρχαίες ελληνικές θεότητες και άλλα. Σκοπός του τόσο περίτεχνου διάκοσμου ήταν η τίμηση του Σουηδού Μονάρχη  και η διατράνωση της εξουσίας του της καλλιέργειας και των αρετών του.

Η έρευνα για τη συντήρηση, καθώς και το ίδιο το έργο της συντήρησης του Βάσα είναι ένα διαρκές και ιδιαίτερα απαιτητικό καθήκον μέχρι και σήμερα, τόσο λόγω της αρχαιότητας του ναυαγίου, κυρίως για την έκταση της διάβρωσης που υπέστη όσα χρόνια υπήρξε βυθισμένο και εκτεθειμένο στη φθορά.

Εκείνο το οποίο διασώθηκε το έτος 1961 ήταν ένα άθικτο έργο τέχνης του 17^ου αιώνα. Αξίζει ν’ αναφερθεί ότι το κάθε ένα από τα ανασυρθέντα στοιχεία του ναυαγίου κουβαλά μία ολόκληρη ιστορία. Μεταξύ αυτών και τα οστά των μελών του πληρώματος, μαζί με τα προσωπικά τους αντικείμενα και τον εξοπλισμό.

Τα αρχαιότερα πανιά που έχουν ποτέ διασωθεί σε ολόκληρο τον κόσμο- όπως και τα πιο ευαίσθητα, προτού υποβληθούν στη διαδικασία της συντήρησης είναι τα έξι πανιά τα οποία δεν είχαν σηκωθεί κατά τη στιγμή του ναυαγίου. Ακόμη και σήμερα, οι έρευνες για την ανέλκυση ευρημάτων δεν έχει πάψει. Στις αίθουσες του Μουσείου Βάσα εκτίθενται πολλά μοναδικά αντικείμενα που δίνουν πνοή σε μία εποχή της Σουηδικής ιστορίας καθώς και τους ανθρώπους της.

Συντάκτης: Saky Koulibaly,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.