Η Ελλάδα ουραγός στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής

Την 39η θέση ανάμεσα σε 56 χώρες που αξιολογήθηκαν και την 23η στις 28 χώρες της ΕΕ κατέλαβε η Ελλάδα βάσει των ανεπαρκών επιδόσεων της στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Τα συμπεράσματα της ετήσιας διεθνούς αξιολόγησης Climate Change Performance Index 2018 (CCPI) που πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία με το δίκτυο οργανώσεων Climate Action Network, στο οποίο συμμετέχουν το WWF Ελλάς και η Greenpeace, δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα⁽¹⁾. Η ετήσια έκθεση αξιολογεί τις κλιματικές επιδόσεις 56 χωρών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά, που είναι υπεύθυνες για πάνω από το 90% των παγκόσμιων εκπομπών αεριών του θερμοκηπίου.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της διεθνούς αξιολόγησης η Ελλάδα καταλαμβάνει την 39η θέση ανάμεσα σε 56 χώρες που αξιολογήθηκαν βάσει των επιδόσεων τους στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σημειώνοντας δραματική υστέρηση σε σχέση με πέρσι, καθώς έκτοτε 14 χώρες σημείωσαν καλύτερες επιδόσεις. Μετεξεταστέα η χώρα μας ιδιαίτερα σε δύο τομείς, στην εφαρμογή εθνικών πολιτικών αλλά και στο εθνικό ανθρακικό αποτύπωμα, καθώς παρά την κρίση, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου⁽²⁾ αυξήθηκαν κατά 20%.

Η φετινή επίδοση της Ελλάδας, αξιολογείται ως «κακή» σε σχέση με τη «μέτρια» περσινή επίδοση της, καθώς την τοποθετεί  στην 23^η θέση ανάμεσα στις 28 χώρες της ΕΕ (περσινή θέση 17^η στην ΕΕ-28), ξεπερνώντας οριακά την Πολωνία και τη Βουλγαρία. Ειδικά στην κατηγορία εφαρμογής εθνικών πολιτικών, στο σύνολο των χωρών που αξιολογηθήκαν (56 χώρες), η Ελλάδα καταλαμβάνει τη θλιβερή 13^η θέση, αλλά από το τέλος.

Λιγνίτης ως πότε;

Τα αποτελέσματα που δημοσιεύει η έκθεση δείχνουν πως οι υφιστάμενες δεσμεύσεις της Ελλάδας για συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα  είναι μακριά από την απαιτούμενη πορεία που απαιτείται για περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας κάτω από 2°C, πόσω μάλλον από το όριο του 1,5°C που έθεσε η Συμφωνία του Παρισιού, καθώς σε σχέση με πέρσι, έχουν εγκατασταθεί μόλις 140MW αιολικής ισχύος και μόλις 1 MW φωτοβολταϊκών σταθμών.

Σύμφωνα με τον δείκτη CCPI, η συμμετοχή των ΑΠΕ στην συνολική παροχή πρωτογενούς ενέργειας στην Ελλάδα πρέπει να ξεπεράσει το 50% το 2030, από περίπου 10% που είναι σήμερα⁽³⁾. Τα παραπάνω στοιχεία, με βάση και τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ευρώπη που δείχνουν πως η Ελλάδα δε θα λαμβάνει δωρεάν δικαιώματα ρύπανσης για την ηλεκτροπαραγωγή της, ενώ είναι υποχρεωμένη να προβεί σε πανάκριβα μέτρα αναβάθμισης των παλιών μονάδων της ΔΕΗ, επιβάλουν την άμεση στροφή της χώρας σε καινοτόμες και καθαρές λύσεις παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας. Ακόμα κι αν αυτό συμβεί, δεδομένο θα πρέπει να θεωρείται πλέον πως η Ελλάδα δεν θα πετύχει τους στόχους συμμετοχής των ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής για το 2020.

Εξοικονόμηση ενέργειας ή απλά φτώχεια;

Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης δείχνουν πως εθνικά υπερήφανοι μπορούμε να είμαστε μόνο για τις επιδόσεις στην κατανάλωση ενέργειας, όπου η Ελλάδα κατατάσσεται 20^η από το σύνολο των 56 χωρών στην κατά κεφαλήν συνολική παροχή πρωτογενούς ενέργειας. Με μια πιο προσεκτική ματιά όμως γίνεται εμφανές πως ο ίδιος δείκτης ανά μονάδα ΑΕΠ –που φανερώνει την αποδοτικότητα ελληνικής οικονομίας- αυξήθηκε κατά 3,6% μέσα σε μια μόλις χρονιά. Ειδικά τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν αυξήσει την ενεργειακή τους κατανάλωση κατά 16% (2014-2015).

«Οι κλιματικές επιδόσεις της Ελλάδας συνάδουν με σενάριο αύξησης της πλανητικής θερμοκρασίας πάνω από τους 4°C και ουδεμία σχέση έχουν με τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη Συμφωνία του Παρισιού. Δεν είναι υπερβολή ο ισχυρισμός ότι η εμμονική στήριξη σε λιγνίτη και εξορύξεις υδρογονανθράκων περισσότερο παραπέμπουν σε πολιτικές επιλογές Τραμπ παρά σε προοδευτικό κράτος που στοχεύει στη γρήγορη και κοινωνικά δίκαιη ενεργειακή μετάβαση. Τα όποια μικρά θετικά βήματα στην αυτοπαραγωγή ηλιακής ενέργειας δεν αλλάζουν το γεγονός ότι η Ελλάδα ακόμα έχει κλιματική πολιτική στα λόγια και όχι στην πράξη,» ανέφερε ο Τάκης Γρηγορίου, υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.

«Η καταθλιπτική κατάταξη της χώρας μας με βάση τον δείκτη κλιματικής επίδοσης CCPI αντικατοπτρίζει μια σειρά από λανθασμένες επιλογές της ελληνικής κυβέρνησης. Παρά τις διακηρύξεις για στήριξη των ΑΠΕ και απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, η Ελλάδα βρίσκεται εκτός τροχιάς επίτευξης των στόχων ΑΠΕ για το 2020, ενώ επιμένει στο λιγνιτικό μοντέλο ηλεκτροπαραγωγής. Η μόνη βιώσιμη επιλογή, ακόμα και με αμιγώς οικονομικούς όρους, είναι η απεξάρτηση από το κάρβουνο, δρόμος στον οποίο δεσμεύονται πια, η μία μετά την άλλη οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης», σημείωσε ο Νίκος Μάντζαρης, υπεύθυνος του τομέα ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής του WWF Ελλάς.

Οι σημαντικότερες διεθνείς εξελίξεις όπως αποτυπώθηκαν στη φετινή έκθεση είναι:

• Καθώς καμία χώρα δεν έχει λάβει μέτρα σύμφωνα με τον στόχο ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5-2°C, οι 3 πρώτες θέσεις της αξιολόγησης παραμένουν κενές για μια ακόμα χρονιά.
• Την καλύτερη βαθμολογία έλαβε η Σουηδία χάρη στις εξαιρετικές επιδόσεις της στον τομέα των ΑΠΕ και τη συνολική μείωση εκπομπών. Απαιτείται ωστόσο επιπλέον προσπάθεια, σύμφωνα με τους αναλυτές, για την πλήρη απεξάρτησή της τόσο από το φυσικό αέριο, όσο και τα πυρηνικά.
• Στο τέλος της βαθμολογίας βρίσκονται οι Σαουδική Αραβία, Ιράν, Δημοκρατία της Κορέας, Αυστραλία και ΗΠΑ.
• Αν και για τρεις συνεχόμενες χρονιές οι παγκόσμιες εκπομπές από τον ενεργειακό τομέα παρέμειναν σταθερές, εν τούτοις οι τελευταίες εκτιμήσεις για το 2017 δείχνουν ότι αναμένεται εκ νέου αύξηση 2% ⁽⁴⁾.
• Η παγκόσμια κατανάλωση του πλέον ρυπογόνου καύσιμου, του κάρβουνου, έπεσε κατά 1,7% σε σχέση με το 2015

Επισημάνσεις:

• Η διεθνής αξιολόγηση πραγματοποιείται από την οργάνωση Germanwatch, το δίκτυο CAN και το Ινστιτούτο NewClimate
• Ανά μονάδα ΑΕΠ.
• 2015. Greece – Energy System Overview
• https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/13/fossil-fuel-burning-set-to-hit-record-high-in-2017-scientists-warn

• Ο δείκτης CCPI (Climate Change Performance Index) είναι ένα εργαλείο που έχει σχεδιαστεί με γνώμονα την αύξηση της διαφάνειας στις διεθνείς κλιματικές πολιτικές. Ο στόχος είναι η άσκηση πολιτικής και κοινωνικής πίεσης προς τις χώρες που αποτυγχάνουν να λάβουν φιλόδοξα μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, και η επιβράβευση όσων πετυχαίνουν μια σχετική πρόοδο.
• Ο δείκτης CCPI αξιολογεί τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα από τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ). Φέτος είναι η πρώτη χρονιά που στην αξιολόγηση συμπεριλαμβάνεται η πορεία των χωρών προς τον στόχο περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2°C, αλλά και η θέσπιση στόχων για το 2030.
• Η αξιολόγηση στηρίζεται κυρίως σε αντικειμενικά στοιχεία. Το 40% των βαθμών συγκεντρώνεται από τις εκπομπές CO2, 20% από την διείσδυση ΑΠΕ, και 20% από την ενεργειακή αποδοτικότητα. Το υπόλοιπο 20% προέρχεται από αξιολογήσεις ειδικών επιστημόνων.
• Δείτε εδώ το πλήρες κείμενο της αξιολόγησης (στα αγγλικά).

Συντάκτης: Flowmagazine,

Influence:

Ο στόχος του flowmagazine.gr είναι να προβάλλει τις θετικές ιδέες, δράσεις και πληροφορίες από την Ελλάδα και τον κόσμο…