Ο Μηχανισμός του στρες
Η προσπάθεια για την καταπολέμηση του υπερβολικού στρες είναι μία αναγκαιότητα στις μέρες μας. Σε μεγάλο βαθμό σημαίνει αλλαγή τρόπου ζωής. Οι καταστροφικές για το μυαλό και το σώμα συνέπειες του υπερβολικού στρες είναι αποδεδειγμένες Σήμερα ζούμε στην «εποχή της πληροφορίας» και δεν μπορούμε πλέον να πούμε ότι «δε γνωρίζαμε…». Μέσα από τη στήλη αυτή σας φέρνουμε σε επαφή με κείμενα και γνώσεις που μπορεί κανείς να βρει στο διαδίκτυο και θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε και να αντιμετωπίσετε το στρες»
Θυμηθείτε πώς νιώσατε όταν χρειάστηκε να πατήσετε ξαφνικά το φρένο για να μην τρακάρετε, ή όταν κοντέψατε να πέσετε από τη σκάλα, αλλά ακόμη και όταν είχατε την πρώτη σας επαγγελματική συνέντευξη, το πρώτο σας ραντεβού. Είχατε στρες! Οι ειδικοί εξηγούν ότι οι σωματικές εκδηλώσεις του στρες είναι ενστικτώδεις αντιδράσεις που διαμορφώθηκαν κατά την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους με σκοπό να κινητοποιήσουν τον πρωτόγονο άνθρωπο να παλέψει ή να τρέξει για να σωθεί (μηχανισμός «πάλης ή φυγής»), όταν ερχόταν αντιμέτωπος με τους κινδύνους που απειλούσαν τη ζωή του, όπως τα άγρια θηρία και τα καιρικά φαινόμενα. Βέβαια, σήμερα οι στρεσογόνες καταστάσεις που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος έχουν αλλάξει θεαματικά σε σύγκριση με εκείνες που αντιμετώπιζε ο άνθρωπος των σπηλαίων. Ο εγκέφαλος όμως εξακολουθεί να αντιδρά με τον ίδιο πρωτόγονο τρόπο, παρότι δεν χρειάζεται ούτε να τρέξετε ούτε να παλέψετε για να τις αντιμετωπίσετε. Πώς γίνεται αυτό;
Η εξήγηση για την λειτουργία του στρες
Το stress ελέγχεται από το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (ΑΝΣ). Αποτελεί το ακούσιο τμήμα του νευρικού συστήματος, και αποτελείται από δύο μέρη: το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό. Αυτά τα δυο μέρη έχουν αντίθετη δράση, ενώ η ισορροπία μεταξύ τους αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την αποτελεσματική σωματική λειτουργία. Το συμπαθητικό μέρος ενεργοποιείται όταν καταναλώνουμε ενέργεια, γνωστό ως πολέμα / φύγε / πάγωσε, ενώ το παρασυμπαθητικό είναι υπεύθυνο για την αποκατάσταση των αποθηκών, τη χώνεψη, την διαδικασία της επούλωσης, και της αναπαραγωγής, γνωστό ως αναπαύου / χαλάρωσε / ανανεώσου.
Όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση stress, υπέρ- λειτουργεί το συμπαθητικό μέρος. Εάν παραμείνει αυτή η κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα καταλήξουμε σε μια κατάσταση εξάντλησης. Τα σωματικά συστήματα δεν μπορούν να διατηρήσουν τον υψηλό ρυθμό, και η ορμόνη κορτιζόλη μειώνει την επίδρασή της μετά από περίπου μια ώρα, έτσι μαζί με άλλα, εμποδίζεται η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Εάν συνεχισθεί αυτή η κατάσταση τότε σε κάποιους ανθρώπους θα έρθει η κατάρρευση, όπου απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα για να αποκατασταθεί.
Τα συμπτώματα του στρες
Το συμπαθητικό νευρικό σύστημα στέλνει νευρικές ίνες στους λείους μύες των αρτηριών, οπότε ελέγχεται η ροή του αίματος σε διάφορα τμήματα του σώματος, αλλά και δικαιολογείται ο μηχανισμός πίσω από συμπτώματα του στρες, όπως ο μυϊκός σπασμός, η δυσκαμψία και ο πόνος. Στη φάση της εγρήγορσης, λοιπόν, εκκρίνονται ορμόνες (αδρεναλίνη, κορτιζόλη κλπ.), που προετοιμάζουν τον οργανισμό για δράση. Xάρη σ’ αυτές αυξάνονται οι παλμοί της καρδιάς, επιταχύνεται η αναπνοή, οξύνονται οι αισθήσεις, «σφίγγεται» το στομάχι, αυξάνεται η εφίδρωση. Όποτε ο οργανισμός νιώθει ότι απειλείται, αντιδρά ενστικτωδώς με αυτό τον τρόπο. Το στρες, λοιπόν, αποτελεί μια φυσιολογική και σωτήρια αντίδραση του οργανισμού, ο οποίος τίθεται σε ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει έναν κίνδυνο.
