Η μοναξιά μέσα στη σχέση
Ένα ζευγάρι που ήρθε πρόσφατα στο γραφείο μου στάθηκε η αφορμή να γράψω αυτό το κείμενο. Και λέω η αφορμή, γιατί η απόσταση και η μοναξιά μέσα σε μία σχέση δεν είναι –δυστυχώς- σπάνιο φαινόμενο.
Πολλές φορές λοιπόν οι άνθρωποι μπαίνουν σε σχέσεις με αρχικό κίνητρο να μην είναι μόνοι τους, να καλύψουν δηλαδή την υπαρξιακή μοναξιά τους. Όσο κλισέ κι αν ακούγεται, αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για να μπει κάποιος σε μία σχέση. Άλλοι πιο συνειδητά και άλλοι καθόλου. Θυμάμαι μία κοπέλα που είχε έρθει στο γραφείο μου με αίτημα να χωρίσει από την πολυετή, δυσλειτουργική σχέση της. Μετά από κάποιες συνεδρίες, ήρθε μία μέρα εμφανώς αλλαγμένη και ευδιάθετη. Μου είπε ότι είχε γνωρίσει κάποιον και ήταν επιτέλους έτοιμη να χωρίσει. Η θεραπεία της πήρε μία εντελώς διαφορετική τροπή. Αίτημα αυτής της γυναίκας δεν ήταν μόνο ο αποχωρισμός, αλλά και η αντιμετώπιση του τρόμου της μοναξιάς. Με τον άνθρωπο που χώριζε είχαν ζήσει πολλά και σημαντικά πράγματα μαζί. Ήταν ζευγάρι από τα εφηβικά της χρόνια. Είχε γίνει ο ένας κομμάτι του άλλου μ’ έναν τρόπο που δεν μπορούσε να υπάρχει ο καθένας μόνος του. Και το ενδεχόμενο του χωρισμού ήταν τρομακτικό.
Με αυτόν τον τρόπο όμως ο σύντροφος γίνεται εργαλείο και δεν είναι πια η διερεύνηση της μοναδικότητας του άλλου και ο δεσμός μαζί του αρκετός λόγος για να μπει κάποιος σε σχέση. Ο άλλος γίνεται όχημα για να ξεπεραστεί η δυσφορία και αντιμετωπίζεται σαν αντικείμενο. Με τέτοιους όρους, μία σχέση δεν μπορεί να εμβαθύνει και να γίνει ποιοτική.
Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι για να μπει κάποιος σε μία σχέση πρέπει να έχει απαντήσει το ζήτημα της μοναξιάς. Η μοναξιά υπάρχει μέσα στον καθένα και περιμένει ν’ αναγνωριστεί. Όσο πιο συνειδητά όμως ζούμε τη ζωή μας και όσο πιο συνειδητά μπαίνουμε σε μία σχέση, τόσο πιο πιθανό είναι να μην την αντιμετωπίζουμε χρησιμοθηρικά.
Στη σχέση υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για κάποιον να εξελίξει την προσωπικότητά του και να μάθει περισσότερα για τον εαυτό του. Αυτό μπορεί να γίνει όμως μόνο αν δεν την υποτιμούμε τόσο, ώστε να «δεσμευόμαστε» απλά και μόνο γιατί η εργένικη ζωή είναι τρομακτική. Γιατί στην εργένικη ζωή η ανάγκη για κάποιον να αναλάβει τον εαυτό του είναι πιο απροκάλυπτη και δύσκολα ξεφεύγει κανείς. Η ίδια ανάγκη υπάρχει και μέσα σε μία σχέση απλά είναι πιο εύκολο να καμουφλαριστεί.
Σύμφωνα με τον Ε. Φρομ, η αγάπη είναι η απάντηση στο πρόβλημα της υπάρξης. Μία αγάπη όμως που δεν είναι συγχωνευτική, αλλά είναι στάση ζωής.
