Η κουζίνα σας φιλοξενεί βακτήρια – πρέπει να αντικαταστήσετε το σφουγγάρι με βούρτσα;

Το σφουγγάρι της κουζίνας, το οποίο χρησιμοποιούμε καθημερινά για να καθαρίζουμε τα πιάτα μας, αποτελεί ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηρίων. Είναι όμως αρκετά ασφαλές ή μήπως ήρθε η ώρα να στραφούμε στη χρήση βούρτσας για το πλύσιμο των πιάτων;

Το σφουγγάρι της κουζίνας: ένας παράδεισος για τα βακτήρια

Πολλά είδη βακτηρίων έχουν την ικανότητα να επιβιώνουν σε ακραίες συνθήκες, όπως στα βάθη της γης, σε καυτούς υδροθερμικούς αεραγωγούς ή ακόμα και σε παγωμένες τούνδρες. Παρ’ όλα αυτά, αν μπορούσαν να επιλέξουν το ιδανικό τους περιβάλλον, ένα σφουγγάρι κουζίνας θα ήταν σίγουρα στην κορυφή της λίστας.

Το σφουγγάρι είναι ζεστό, υγρό και γεμάτο θρεπτικά υπολείμματα τροφίμων, γεγονός που το καθιστά ιδανικό καταφύγιο για βακτήρια. Σύμφωνα με έρευνα του μικροβιολόγου Markus Egert από το Πανεπιστήμιο Furtwangen στη Γερμανία το 2017, ένα χρησιμοποιημένο σφουγγάρι κουζίνας μπορεί να φιλοξενεί έως και 362 διαφορετικά είδη μικροβίων, ενώ η συγκέντρωση των βακτηρίων μπορεί να φτάσει τα 54 δισεκατομμύρια ανά τετραγωνικό εκατοστό.

«Πρόκειται για έναν εξαιρετικά υψηλό αριθμό, αντίστοιχο με τη συγκέντρωση βακτηρίων που εντοπίζεται σε δείγματα ανθρώπινων κοπράνων», εξηγεί ο Egert.

Γιατί τα βακτήρια αναπτύσσονται τόσο εύκολα στα σφουγγάρια;

Οι σπογγώδεις πόροι του σφουγγαριού παρέχουν πολλαπλές μικροπεριοχές όπου διαφορετικοί τύποι βακτηρίων μπορούν να βρουν καταφύγιο. Μελέτη του 2022 από τον Lingchong You, συνθετικό βιολόγο στο Πανεπιστήμιο Duke, απέδειξε ότι η ποικιλία των πόρων στο σφουγγάρι ευνοεί τη μικροβιακή ανάπτυξη.

«Τα βακτήρια έχουν διαφορετικές προτιμήσεις», εξηγεί ο Egert. «Υπάρχουν μικρόβια που αναπτύσσονται μεμονωμένα και άλλα που ευδοκιμούν όταν βρίσκονται σε αποικίες. Το σφουγγάρι τους προσφέρει τις κατάλληλες συνθήκες και για τις δύο περιπτώσεις».

Είναι επικίνδυνα τα βακτήρια του σφουγγαριού για την υγεία;

Παρόλο που το σφουγγάρι φιλοξενεί τεράστιους πληθυσμούς βακτηρίων, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι όλα αυτά είναι επικίνδυνα. Τα βακτήρια υπάρχουν παντού – στο δέρμα μας, στο έδαφος, στον αέρα – και πολλά από αυτά είναι ακίνδυνα ή ακόμα και ωφέλιμα.

Ωστόσο, η έρευνα του Egert έδειξε ότι πέντε από τα δέκα πιο κοινά είδη βακτηρίων που βρέθηκαν στα σφουγγάρια είναι στενά συγγενικά με παθογόνα που μπορεί να προκαλέσουν λοιμώξεις σε άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

Ο καθαρισμός του σφουγγαριού είναι αποτελεσματικός;

Οι ειδικοί συστήνουν τον καθαρισμό των σφουγγαριών με διάφορους τρόπους, όπως:

• Θέρμανση στο φούρνο μικροκυμάτων για 1 λεπτό, μέχρι να βγάλει ατμό.

• Πλύσιμο στο πλυντήριο πιάτων με υψηλή θερμοκρασία.

• Βρασμός σε νερό με απολυμαντικό διάλυμα.

Ωστόσο, η μελέτη του Egert έδειξε ότι τέτοιες πρακτικές δεν εξαλείφουν όλα τα βακτήρια και μπορεί να οδηγήσουν στην επιλεκτική ανάπτυξη πιο ανθεκτικών στελεχών μικροβίων.

Σφουγγάρι ή βούρτσα; Τι είναι καλύτερο;

Με βάση τα ερευνητικά δεδομένα, η αντικατάσταση του σφουγγαριού με βούρτσα μπορεί να είναι μια πιο υγιεινή επιλογή. Σύμφωνα με μελέτη του 2022 από τη Solveig Langsrud, επιστήμονα στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Έρευνας Τροφίμων (Nofima), οι βούρτσες περιείχαν σημαντικά λιγότερα βακτήρια σε σύγκριση με τα σφουγγάρια.

Ο λόγος είναι ότι οι βούρτσες:

1. Στεγνώνουν γρηγορότερα, μειώνοντας την υγρασία που ευνοεί την ανάπτυξη βακτηρίων.

2. Είναι πιο εύκολο να καθαριστούν και να απολυμανθούν.

3. Δεν διατηρούν τροφικά υπολείμματα σε βαθύτερα στρώματα, όπως τα σφουγγάρια.

4. Ο ίδιος ο Egert δηλώνει: «Δεν θα χρησιμοποιούσα ποτέ σφουγγάρι στην κουζίνα. Οι βούρτσες είναι πολύ πιο υγιεινές και εύκολο να καθαριστούν».

Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τα βακτήρια στο σφουγγάρι;

Αν επιμένετε να χρησιμοποιείτε σφουγγάρι, ακολουθήστε τις παρακάτω πρακτικές:

• Αλλάζετε το σφουγγάρι κάθε εβδομάδα.

• Μην το αφήνετε μέσα στον νεροχύτη, καθώς έτσι παραμένει υγρό για περισσότερη ώρα.

• Στύβετε καλά το σφουγγάρι μετά από κάθε χρήση, ώστε να μειώνεται η υγρασία.

• Αποφεύγετε να καθαρίζετε με αυτό ωμά κρέατα ή χυμούς από κρέας, καθώς έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος μόλυνσης από Σαλμονέλα και άλλα παθογόνα.

Παρόλο που τα περισσότερα βακτήρια που βρίσκονται στα σφουγγάρια της κουζίνας δεν είναι επικίνδυνα για τον γενικό πληθυσμό, η αποφυγή τους είναι ιδιαίτερα σημαντική για ευάλωτες ομάδες, όπως παιδιά, ηλικιωμένοι και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Η καλύτερη επιλογή είναι να χρησιμοποιείτε βούρτσα αντί για σφουγγάρι, καθώς στεγνώνει πιο γρήγορα και διατηρεί χαμηλότερα επίπεδα βακτηρίων. Αν ωστόσο προτιμάτε το σφουγγάρι, βεβαιωθείτε ότι το αντικαθιστάτε τακτικά και το απολυμαίνετε σωστά, ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο ανάπτυξης επικίνδυνων μικροοργανισμών.

Μετάφραση-Επιμέλεια από το πρωτότυπο: Σιαφίλιου Θεοδώρα

Συντάκτης: Flowmagazine,

Influence:

Ο στόχος του flowmagazine.gr είναι να προβάλλει τις θετικές ιδέες, δράσεις και πληροφορίες από την Ελλάδα και τον κόσμο…