Θεοδώριανα: Η απόκοσμη μαγεία
Για εκείνους που θέλουν να ταξιδέψουν σε ένα μέρος που θα συνδυάζει τα βουνά με τους καταρράκτες, το απόκοσμο με το εγκώσμιο, τα Θεοδώριανα θεωρούνται το ιδανικό χωριό.
Η ιστορία του χωριού
Για πρώτη φορά τα Θεοδώριανα αναφέρονται με το σημερινό τους όνομα στα 1695, σ’ ένα φορολογικό κατάλογο των βενετσιάνικων αρχών. Απ’ τα ανεπίσημα όμως αρχαιολογικά ευρήματα, και από άλλες ιστορικές παραδοχές, τα Θεοδώριανα μπορούν να θεωρηθούν ότι αποτελούν ιστορική συνέχεια της αρχαίας πόλης Θεοδωρία στη χώρα των Αθαμάνων.
Σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας τα Θεοδώριανα δεν γνωρίζουν μόνιμη τούρκικη κατοχή. Αντίθετα αποτελούν καταφύγιο για τους κυνηγημένους και τους κλεφταρματωλούς. Στα 1777 περνάει απ’ τα Θεοδώριανα και ο Πατροκοσμάς όπου σε περίοπτη θέση ανάμεσα στο Αθαμάνιο και στα Θεοδώριανα έστησε ξύλινο σταυρό. Για αυτό και αυτή η περιοχή από τότε ονομάζεται «Σταυρός».
Στις 24 Ιουνίου 1881 τα Θεοδώριανα μαζί με το μεγαλύτερο τμήμα του νομού Άρτας ανασαίνουν λεύτερα. Μέχρι το 1912 τα Θεοδώριανα ανήκαν στο Δήμο Θεοδωρίας με έδρα το Βουργαρέλι. Αναγνωρίστηκαν σαν αυτοτελής κοινότητα στις 18 Αυγούστου 1912.
Ο δρόμος προς τους καταρράκτες
Τα Θεοδώριανα, είναι κεφαλοχώρι του νομού Άρτας, φωλιασμένο σε μια πλαγιά των ανατολικών Τζουμέρκων, πάνω στα ηπειροθεσσαλικά σύνορα.
Ο δρόμος ανηφορίζει απότομα, βγαίνει ψηλά σε ένα τοπίο με άγρια ομορφιά, περνάει από τη θέση Σταυρός (υψόμετρο 1.400 μ.) και μετά κατεβαίνει στα Θεοδώριανα. Είναι χτισμένα στα 1.000 μ. υψόμετρο και αναμφισβήτητα είναι ένα από τα πιο πλούσια σε υδάτινους πόρους ελληνικά χωριά. Γύρω από τα Θεοδώριανα υπάρχουν 70 πηγές, με αποτέλεσμα άφθονα νερά να κυλούν παντού, χειμώνα καλοκαίρι. Εκεί εμφιαλώνεται και το νερό “Πηγές Κωστηλάτας”. Οι φυσιολάτρες που θα το επισκεφτούν δεν θα πρέπει να παραλείψουν μια βόλτα μέχρι τους πανέμορφους καταρράκτες της Σούδας, οι οποίοι γκρεμίζονται από 25 μέτρα ύψος, αφού πρώτα προλάβουν να χωριστούν στα δυο.
Άλλα αξιοθέατα που αξίζει να επισκεφτείτε
Άλλα απόκρημνα μέρη με την ίδια σπάνια ομορφιά, είναι και το ρέμα “Παπαχρήστου”. Ακολουθώντας το μονοπάτι δίπλα στο ρέμα, απλώνεται ένα δάσος από έλατα και πανέμορφους καταρράκτες, που θυμίζει παραμύθι. Το νερό ρίχνεται από τεράστιους βράχους, σχηματίζοντας συνεχόμενους καταρράκτες και καταπράσινες λίμνες, ενώ το φως του ήλιου μόλις και μετά βίας διαπερνά τα πυκνά πλατάνια που τις σκεπάζουν.
Αντίστοιχο ενδιαφέρον όμως, έχουν και άλλα αξιοθέατα, όπως η εκκλησία του Άη-Γιώργη, το μοναστήρι της Παναγιάς, το πέτρινο γεφύρι, ο παλιός νερόμυλος, το φαράγγι της Αγίας-Τριάδας, ο Σταυρός, το δάσος Σιαμαντά, όπου στην άκρη του υπάρχουν οι πηγές Κρανιές και τέλος ο υδρόμυλος.
