Γονείς και παιδιά: δάσκαλος και μαθητής
Οι γονείς και τα παιδιά βιώνουν μια καθημερινή και αδιάλειπτη κατάσταση αλληλεπίδρασης. Αυτό που ουσιαστικά ξεχωρίζει αυτή τη σχέση από όλες τις άλλες της ζωής μας, είναι ο τρόπος με τον οποίο μας καθορίζει και μας διαμορφώνει. Ο γονιός είναι η πρώτη μας φιγούρα και πυξίδα συμπεριφοράς. Κανένας άλλος δε μπορεί να συμβάλλει περισσότερο στη διάπλαση χαρακτήρων, στη διδαχή συμπεριφορών. Ένας γονέας δε φέρνει απλά μια νέα ζωή στον κόσμο, αλλά έναν νέο πολίτη στον κόσμο. Γι’ αυτό και ο ρόλος αυτός πρέπει να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα και υπομονή.
Γονιός: μια δύσκολη δουλειά
Υπομονή είναι ίσως η λέξη κλειδί. Μια τέτοια σχέση σε καθημερινή βάση, με όλες τις τριβές και τα σκαμπανεβάσματά της, μπορεί, εκτός από όμορφες αναμνήσεις, να δημιουργεί και στιγμές έντασης και δυσαρέσκειας. Η ανατροφή ενός παιδιού δεν είναι εύκολη υπόθεση και κανένα τους δεν έρχεται με εγχειρίδιο. Πολλοί άνθρωποι, όση αγάπη και αν διαθέτουν για το παιδί τους, δεν έχουν την υπομονή να διαχειριστούν τις στιγμές που τα νεύρα, οι αταξίες και η γκρίνια κυριαρχούν. Η ένταση και οι καυγάδες είναι αναπόφευκτα ορισμένες φορές. Όσο όμως και αν νομίζουμε σαν γονείς πως με αυτό το τρόπο περάσαμε το μήνυμά μας ή επιβληθήκαμε, στην ουσία κάναμε το ακριβώς αντίθετο: χάσαμε τον έλεγχο και κάναμε ένα βήμα πίσω στο τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε στα παιδιά να βλέπουν το κόσμο.
Πάμε, λοιπόν, να δούμε κάποια πράγματα που πρέπει να αποφεύγουν οι γονείς, ώστε να είναι σίγουροι ότι έχουν κάνει ό,τι καλύτερο στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού τους.
Ταπεινωτικούς χαρακτηρισμούς, όπως «είσαι ψεύτης», «είσαι απαράδεκτο», «ντροπή σου» κ.α. Τέτοιου είδους χαρακτηρισμοί πληγώνουν το παιδί και το κάνουν να νιώθει ανάξιο, ντροπιασμένο ή οργισμένο. Η λεκτική βία δεν έχει διαφορά από την σωματική.
Σκληρές και υπερβολικές τιμωρίες, γιατί συχνά αποφέρουν τα αντίθετα αποτελέσματα. Το παιδί δεν τις λαμβάνει ως μάθημα, αλλά ως εκδίκηση και αδικία. Η αυστηρή τιμωρία δεν ενισχύει τη δημιουργία εσωτερικών μηχανισμών, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τη διαμόρφωση ηθικής συνείδησης και το παιδί αδυνατεί να καταλάβει το λάθος του. Αυτό που θα πρέπει να είναι «μάθημα», στο μυαλό του παιδιού μεταφράζεται ως «αδικία».
Να χάνουν την εμπιστοσύνη του παιδιού τους. Οι γονείς αποτελούν τον καθρέφτη του παιδιού τους. Ο ανήλικος τους έχει ανάγκη, για να μπορέσει να ανακαλύψει τις δυνατότητες και τις δυνάμεις του. Αν εκείνοι χάσουν την εμπιστοσύνη του παιδιού τους, τότε και εκείνο θα πάψει να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στις ικανότητές του.
Τη μη αποδοχή της συγγνώμης τους παιδιού τους. Η συγγνώμη αποτελεί τη μετάνοια του παιδιού σε αυτό το οποίο έπραξε. Η αποδοχή του λάθους του είναι το πρώτο βήμα για να καταλάβει ποιο ήταν το λάθος του και τι να κάνει για να μην επαναληφθεί. Αυτό είναι που πρέπει να εκμεταλλευτούν οι γονείς εκείνη την ώρα και να κατευθύνουν το παιδί προς τη σωστή κατεύθυνση. Αν την αγνοήσουν ή την χλευάσουν, θα ανακόψουν κάθε κίνητρο βελτίωσης του παιδιού.
Τα ψέματα. Είναι η εύκολη λύση στην οποία καταφεύγουν συχνά οι γονείς για να απαλλαγούν προσωρινά από κάποια απαίτηση του παιδιού τους ή για να το πείσουν να κάνει κάτι. Η χρήση ψέματος από τους γονείς όμως μεταφέρει ασυνείδητα το μήνυμα στο παιδί ότι το ψέμα είναι επιτρεπτό. Επίσης, όταν αργότερα αποκαλυφθεί το ψέμα, το παιδί θα χάσει κάθε εμποστοσύνη στα λεγόμενα του γονιού του και δύσκολα θα δεχτεί ό,τι του πει στο μέλλον. Με τα ψέματα ο γονιός καταστρέφει κάθε αίσθηση σεβασμού, υπεροχής και αυθεντίας που οφείλει να έχει στα μάτια του παιδιού του.
Σχέση αλληλεπίδρασης, όχι ανταγωνισμού
Η σχέση γονιού – παιδιού δεν είναι παιχνίδι, για να μετράμε ποιος κερδίζει κάθε φορά. Ο γονιός έχει πάντα και το δίκιο ή το άδικο. Και το παιδί μαθαίνει πάντα το σωστό ή το λάθος. Η υπομονή, η ψυχραιμία, πολλές φορές η συμβουλή κάποιου ειδικού και πανω απ’ όλα η αίσθηση πως όλα γίνονται με γνώμονα την αγάπη, θα βελτιώνουν καθημερινά τη σχέση και θα διαμορφώνουν με σταθερά και σωστά βήματα έναν υπεύθυνο και ηθικό χαρακτήρα.
