Διαταραχή μετά από τραυματικό στρες των παιδιών
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) είναι μια από τις πολλές παθήσεις που ανήκουν στη κατηγορία των αγχωδών διαταραχών και επηρεάζει περίπου 1 στα 10 άτομα. Αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας.Τα παιδιά όπως και οι ενήλικοι μπορεί να εμφανίσουν διαταραχή μετατραυματικού στρες και να έχει τόσο σοβαρή εξέλιξη ώστε να δυσκολεύονται να ζήσουν φυσιολογικά.
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες προκαλείται από ένα ψυχολογικά τραυματικό γεγονός, που περιλαμβάνει είτε έναν πραγματικό ή απειλούμενο θάνατο είτε έναν σοβαρό τραυματισμό του πάσχοντος ή άλλων. Αυτού του είδους τα γεγονότα καλούνται “πιέσεις” και τα βιώνει κάποιος μόνος ή σε ομάδα. Ένα βίαιο προσωπικό συμβάν όπως ο βιασμός, η ληστεία, το τροχαίο ατύχημα, ο πόλεμος, ένα εργατικό ατύχημα, οι φυσικές καταστροφές όπως ένας σεισμός ή μία πλημμύρα, αποτελούν “πιέσεις” που μπορεί να προκαλέσουν διαταραχή μετατραυματικού στρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το να δεις κάποιον να πληγώνεται ή να πεθαίνει ή να πληροφορείσαι ότι ένας στενός φίλος ή ένα μέλος της οικογένειας βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο μπορεί να προκαλέσει τη διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Τα παιδιά με τη διαταραχή αυτή, παρουσιάζουν επίμονο άγχος, ως επακόλουθο του τραυματικού γεγονότος που έχουν βιώσει, και το οποίο είναι ασυνήθιστο στα πλαίσια της ανθρώπινης εμπειρίας. Το κυριότερο παράδειγμα, είναι το να γίνει ένα παιδί αυτόπτης μάρτυρας κάποιου εγκλήματος ή γενικότερα μιας βίαιης ενέργειας. Το παιδί τείνει να αναβιώνει το τραυματικό γεγονός με διάφορους τρόπους όπως:
- Με επαναλαμβανόμενες ενοχλητικές ανακλήσεις του γεγονότος
- Με επανειλημμένα ενοχλητικά όνειρα τα οποία σχετίζονται με το τραυματικό γεγονός
- Με συναισθήματα αναβίωσης του γεγονότος
- Με έντονες ενοχλήσεις από νύξεις οι οποίες μπορεί να του θυμίζουν το τραυματικό γεγονός
Έτσι λοιπόν, το παιδί τείνει να εμφανίζει επίμονους φόβους, αίσθημα αβοηθησίας, τρόμο και όλα αυτά τα εκφράζει με μια πλήρως αποδιοργανωμένη ή διεγερτική συμπεριφορά. Το παιδί διακρίνεται από την τάση να προσπαθεί επίμονα να αποφύγει σκέψεις, συναισθήματα ή συζητήσεις που σχετίζονται με το τραυματικό γεγονός καθώς και δραστηριότητες, τόπους ή ανθρώπους που μπορεί να προκαλούν ανακλήσεις του τραύματος.
Συνήθως, όλα αυτά συνοδεύονται από μια τάση απομάκρυνσης, αποστασιοποίησης και περιθωριοποίησης του παιδιού άρα και γενικότερης αποξένωσης από τους γύρω του. Μπορεί να εμφανίσει ακόμα διαταραχές του ύπνου, δυσκολία στη συγκέντρωση, υπερβολικές αντιδράσεις.
Υπάρχει θεραπεία;
Για αρκετά παιδιά, τα συμπτώματα της μετατραυματικής διαταραχής στρες (PTSD) μπορούν να εξαλειφθούν όσο περνάει ο καιρός. Παρόλα αυτά, υπάρχουν παιδιά που εάν δε δεχτούν την κατάλληλη αγωγή, τα συμπτώματα θα τα ακολουθούν για χρόνια.
Υπάρχουν πολλές επιλογές θεραπείας, κάποιες από τις οποίες περιγράφονται παρακάτω:
- Η γνωστική-συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT) και ομαδικές θεραπείες
Θεωρούνται ως πολλά υποσχόμενες θεραπείες. Συχνά παρέχονται από θεραπευτές με εξειδίκευση σε ένα συγκεκριμένο τύπο τραύματος, όπως ο βιασμός. Η θεραπεία έκθεσης, κατά την οποία ο ασθενής αναβιώνει την τραυματική εμπειρία του, σε ελεγχόμενες συνθήκες, προκειμένου να την αντιμετωπίσει, μπορεί επίσης να έχει ευεργετικά αποτελέσματα.
- Ψυχολογική βοήθεια/ Διαχείριση κρίσης
Η τεχνική αυτή έχει χρησιμοποιηθεί σε παιδιά σχολικής ηλικίας και εφήβους, τα οποία βιώνουν τη βία στο περιβάλλον που ζούν. Περιλαμβάνει την παροχή άνεσης και υποστήριξης, αφήνοντας τα παιδιά να κατανοήσουν πως οι αντιδράσεις τους είναι απόλυτα φυσιολογικές.
- Θεραπεία του παιχνιδιού
Η παιγνιοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία μικρών παιδιά με μετατραυματική διαταραχή στρες και τα οποία δεν είναι σε θέση να ασχοληθούν με το τραύμα πιο άμεσα. Ο θεραπευτής χρησιμοποιεί παιχνίδια, σχέδια, ζωγραφική και άλλες μεθόδους για να βοηθήσει το παιδί να επεξεργαστεί τις τραυματικές αναμνήσεις του.
Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί πως o κάθε γονέας, γνωρίζοντας και μόνο μερικά πράγματα για τη μετατραυματική διαταραχή, είναι σε θέση να κατανοήσει σε πρώτο στάδιο το παιδί και σε δεύτερο στάδιο (μόνος ή με τη συμπληρωματική βοήθεια ενός ειδικού για πιο σοβαρές περιπτώσεις) να το βοηθήσει. Οι αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού του, η ύπαρξη θυμού, τρόμου, αποφυγής τόπων ή ατόμων, η αλλαγή στις σχολικές επιδόσεις, είναι μερικά σημάδια που πρέπει να προσέξει ο γονιός ή ο κηδεμόνας και να προβληματιστεί.
Τα καλά νέα από το χώρο της επιστήμης είναι πως βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα για τις αιτίες της διαταραχής μετατραυματικού στρες και ο προσδιορισμός των θεραπειών που θα λειτουργήσουν καλύτερα στους αντίστοιχους τύπους τραύματος.
Πηγές
2. PTSD: National Center for PTSD, US DEPARTMENT OF VETERANS AFFAIRS
3. Κακούρος Ε., Μανιαδάκη Κ. (2006) Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων, Εκδόσεις Τυπωθητω, ΑΘΗΝΑ
«Το κείμενο αποτελεί μια συνεργασία του flowmagazine.gr με την κα Πήττα. Για περισσότερα κείμενα της συγκεκριμένης αρθρογράφου πατήστε εδώ»
