Μελαγχολία των Χριστουγέννων

Τι γίνεται όταν κανείς αντί για χαρά και ανυπομονησία αισθάνεται θλίψη και ανησυχία; Έχει κατορθώσει η στερεοτυπική εικόνα των Χριστουγέννων να επηρεάσει σε τέτοιο βαθμό τον ψυχισμό μας που οτιδήποτε διαφορετικό χαρακτηρίζεται μελαγχολία των ημερών;

Πολύχρωμα φωτάκια,  δέντρα στολισμένα παντού, διαφημίσεις δώρων, ένα κλίμα διάχυτης αισιοδοξίας, ενθουσιασμού και άνθρωποι να μετρούν αντίστροφα για τα Χριστούγεννα. Αυτή είναι μια εικόνα για τα Χριστούγεννα, προερχόμενη κυρίως από τον δυτικό κινηματογράφο.  Ακόμη και το κρύο με το οποίο έχουμε συνδυάσει ασυνείδητα τα Χριστούγεννα, μας υποβάλλει την ανάγκη να έχουμε «ζεστά» συναισθήματα περισσότερο από τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου.

Τι γίνεται όμως όταν κανείς αντί για χαρά και ανυπομονησία αισθάνεται θλίψη και ανησυχία; Έχει κατορθώσει η στερεοτυπική εικόνα των Χριστουγέννων να επηρεάσει σε τέτοιο βαθμό τον ψυχισμό μας που οτιδήποτε διαφορετικό χαρακτηρίζεται μελαγχολία των ημερών;

Γιατί μελαγχολούμε τα Χριστούγεννα;

Ας δούμε όμως τους λόγους που συμβαίνει αυτό. Τις μέρες των γιορτών η πλειονότητα των ανθρώπων διακατέχεται από θετικά συναισθήματα: χαρά, αισιοδοξία, ανυπομονησία, εξού και η αντίστροφη μέτρηση. Υπάρχουν όμως και κάποιοι, ουκ ολίγοι, που μελαγχολούν απλώς και μόνο με το άκουσμα της έλευσης των γιορτινών ημερών.

Γενικότερα τα Χριστούγεννα τους προκαλούν θλίψη και δυσθυμία. Επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι αυτές οι μέρες ήδη χαρακτηρίζονται από ακραία συναισθήματα, όπως είναι η υπερβολική και πολλές φορές μη αιτιολογημένη χαρά και λάμψη, η οποία τείνει να μεγαλώνει το κενό της έλλειψης μέσα μας. Και το ερώτημα που προκύπτει είναι, γιατί συμβαίνει αυτό και αν είναι φυσιολογικό;

Κατ’ αρχάς είναι φυσιολογικό να έχουμε ανάμεικτα ή και αρνητικά συναισθήματα όταν βρισκόμαστε σε μια τόσο έντονα συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο που μας καλεί να βιώσουμε την «ευτυχία» των ημερών, δημιουργώντας μας μια ανησυχία για το αν θα καταφέρουμε να εναρμονιστούμε με το κλίμα.

Είναι συνεπώς πιθανό αυτές τις μέρες να αισθανόμαστε περισσότερη μοναξιά, ματαίωση και νοσταλγία απ’ ό,τι τον υπόλοιπο χρόνο.

Αν και η μελαγχολική διάθεση μπορεί έχει διαφορετικά αίτια για κάθε άτομο, δεν παύει να εξαρτάται από κοινωνικούς παράγοντες, οι οποίοι τις μέρες των Χριστουγέννων μεγιστοποιούνται και προκαλούν εντονότερες αντιδράσεις.

Ποιοι είναι όμως αυτοί οι κοινωνικοί παράγοντες και πως ακριβώς προκαλούν αυτήν την αντίδραση;

Οι κοινωνικοί παράγοντες σχετίζονται στην ουσία με την «κοινότητα» στην οποία ανήκουμε. Όταν αυτή εμφανίζεται υπερβολικά αισιόδοξη, χαρούμενη και καταναλωτική, σε πολλούς ανθρώπους προκαλείται μια αντιδραστική διάθεση διαφοροποίησης.

Η επιφανειακά χαρούμενη διάθεση προκαλεί στον άνθρωπο την ανάγκη να διαχωριστεί από το γενικότερο κλίμα που επικρατεί. Η χαρά που μας επιβάλλεται να νιώσουμε τις γιορτινές μέρες λειτουργεί αντιδραστικά με αποτέλεσμα το άτομο να αγχώνεται και η διάθεσή του να περιορίζεται. Με άλλα λόγια, το να αισθάνεται κανείς μελαγχολικά σε μια περίοδο χαράς είναι σίγουρα φυσιολογικό από τη στιγμή που δεν είμαστε όλοι οι άνθρωποι ίδιοι, είναι απολύτως λογικό να μην αισθανόμαστε το ίδιο.

Αυτό που ωστόσο, δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν  οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ότι στην πραγματικότητα ενοχοποιούν τα αρνητικά τους συναισθήματα  επειδή τυχαίνει να αισθάνονται διαφορετικά από την πλειονότητα του κοινωνικού συνόλου.

Δηλαδή, πρόκειται για τον παράγοντα της κοινωνικής μάθησης:  από πολύ μικροί μαθαίνουμε ότι δεν πρέπει να διαφοροποιούμαστε από το κοινωνικό σύνολο. Επομένως πρέπει να μιλάμε όπως οι άλλοι, να ζούμε όπως οι άλλοι, να αισθανόμαστε και να γιορτάζουμε όπως όλοι οι άνθρωποι. Είναι, λοιπόν φυσικό να ενοχοποιούμε τα συναισθήματά μας, όταν εμείς αισθανόμαστε μελαγχολία ή απάθεια σε μια περίοδο επιβεβλημένης χαράς και διασκέδασης.

Είναι μάλιστα πιθανό ότι οι ενοχές που μας επιβάλλονται από την «κοινότητα» να επιδεινώνουν τις αρνητικές σκέψεις μας και να μεγιστοποιούν την «μελαγχολία των ημερών».

Μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;

 Πριν περάσουμε στην αντιμετώπιση, πρέπει να αποδεχτούμε το συναίσθημα της θλίψης και όποιο αρνητικό συναίσθημα μας διακατέχει ως φυσιολογικό και να το βιώσουμε όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα υπόλοιπα συναισθήματα.

Αρχικά πρόκειται για μια κατάσταση που πρέπει να απενοχοποιήσουμε, αφού σίγουρα έχει κάτι να μας μάθει και σε κάθε περίπτωση μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στη συνειδητοποίηση και την εκτίμηση των θετικών συναισθημάτων καθώς και στην ανεύρεση νέων λύσεων.

Ειδικότερα, ας δούμε αυτές τις μέρες που μας κάνουν να αισθανόμαστε μελαγχολία ως μια ευκαιρία για ξεκούραση, περισυλλογή, προσωπικό χρόνο.

Μπορούμε, λοιπόν να διασκεδάσουμε με τον τρόπο που μας ευχαριστεί, ώστε να αποσυνδεθούμε από το άγχος της καθημερινότητας, διοχετεύοντας την ενέργειά μας σε ό,τι εμείς θεωρούμε σημαντικό και ευχάριστο, χωρίς την  πίεση από εξωτερικούς παράγοντες.

Συντάκτης: Μαίρη Φραγκάκη,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.