Θιβετιανή Ροδακινόπιτα, του Tom Robbins
Ο Τομ Ρόμπινς είναι Αμερικανός συγγραφέας, 83 ετών, με πολλά μυθιστορήματα στο ενεργητικό του, που έχουν κυκλοφορήσει στη Ελλάδα από τις εκδόσεις Αίολος, όπως και αυτό το βιβλίο.
Η Θιβετιανή ροδακινόπιτα είναι μια αναδρομή στη ζωή του ίδιου του συγγραφέα, που αρχίζει με τα παιδικά του χρόνια. Τον παρακολουθούμε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, τις σπουδές, τους γάμους, τις εμπειρίες του με τα ναρκωτικά, τα ταξίδια, τις φάρσες που στήνει με την παρέα του, την καριέρα του ως κριτικός τέχνης (μολονότι, όπως ομολογεί ο ίδιος, στη αρχή τουλάχιστον δεν είχε ιδέα). Φαίνεται πως το “είσαι ό, τι δηλώσεις” δεν ισχύει μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Αμερική!
Το μεγάλο προσόν του βιβλίου είναι το άφθονο χιούμορ με το οποίοι είναι γραμμένο. Οι ατάκες είναι αλλεπάλληλες, ευρηματικές, πρωτότυπες και ευφάνταστες. Θυμίζει ταινία Σαρλώ με αλλεπάλληλα gangs. Ο καλός μεταφραστής του έργου Γιώργος Μπαρουξής με διαφωτιστικές υποσημειώσεις φροντίζει να μας επισημαίνει τα λογοπαίγνια που δεν μπορούν να αποδοθούν στην γλώσσα μας.
Το έργο θίγει στην πορεία του διάφορα κοινωνικά θέματα, ιδιαίτερα στη δεκαετία του ’50 και του ’60: Ο ρατσισμός έναντι των μαύρων, η μποέμικη ζωή, η κριτική των “κακών ναρκωτικών”, η συνεχής δίψα για αναγνώριση, οι επιπόλαιοι γάμοι, η εξέλιξη ενός συγγραφέα.
Στην σελίδα 195 ο συγγραφέας με τη γυναίκα του διασκεδάζουν υποδυόμενοι πως είναι ιδιοκτήτες ενός τσίρκου και καλούν έναν νέο, φουκαρά, να έλθει μαζί τους. Εκείνος φεύγει για λίγο και επανέρχεται με τη γυναίκα του και τα δύο κοκαλιάρικα παιδιά του, έτοιμοι να τους ακολουθήσουν. Ο συγγραφέας σχολιάζει: “…λες και μια δουλειά στο ανύπαρκτο τσίρκο μας ήταν η απάντηση στις απεγνωσμένες προσευχές τους”. Θλίψη.
Στη σελίδα 186 περιγράφει εκτενώς και με υπέροχο τρόπο ένα ερωτικό φιλί. “Με το που συναντήθηκαν τα χείλη μας, παγώνια κρύφτηκαν, ελέφαντες έπαθαν αμνησία, καμήλες εμφάνισαν ακόρεστη δίψα και δεινόσαυροι που θεωρούνταν από καιρό εξαφανισμένοι εμφανίστηκαν στις βραδινές ειδήσεις” λέει μεταξύ άλλων με τον απαράμιλλο τρόπο του.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνω μια επισήμανση. Ο αναγνώστης του βιβλίου σε αρκετά σημεία είναι δυνατόν να μην εγκρίνει ή να μην συμφωνεί με τη συμπεριφορά του συγγραφέα, όπως περιγράφεται στο έργο. Ας μην πέσει όμως στην παγίδα. Διαβάζοντας το βιβλίο δεν κρίνουμε την προσωπική ζωή του συγγραφέα αλλά την συγγραφική του δεινότητα.
Αξιοσημείωτο είναι κάτι που γράφει στην τελευταία σελίδα του βιβλίου: “Αν μου έχει δοθεί ένα χάρισμα στη ζωή, αυτό είναι η ικανότητά μου να ζω ταυτόχρονα στον κόσμο της λογικής και στον κόσμο της φαντασίας“. Πολλοί αναγνώστες θα το συμμερίζονταν αυτό.
Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, κυρίως διασκεδάζεις. Μαθαίνεις όμως και πράγματα για την ζωή ενός μποέμ -μπήτνικ της δεκαετίας του 60- και παίρνεις μια γεύση από τη ζωή σε επαρχιακές πόλεις των ΗΠΑ πριν από λίγες δεκαετίες.
Διανύοντας τώρα την ένατη δεκαετία της ζωής του, ο Τομ Ρόμπινς, πάντα θαλερός, είναι ένας πολυταξιδεμένος, γεμάτος εμπειρίες, συγγραφέας. Νομίζω πως μπορεί να τραγουδήσει, όπως ο Φρανκ Σινάτρα το “Μy way“: I’ve lived a life that’s full / I travelled each and every highway / And more, much more than this / I did it my way“. Από αυτή την άποψη, τον ζηλεύω.
Κλείνοντας, ας δούμε πώς περιγράφεται το βιβλίο στο οπισθόφυλλο του:
“Το καλύτερο μυθιστόρημα του Τομ Ρόμπινς είναι εδώ και είναι η ίδια του η ζωή.
Ο Τομ Ρόμπινς, μας υποδέχεται στα ιδιαίτερά του, φιλεύοντάς μας μ’ ένα κομμάτι θιβετιανής ροδακινόπιτας. Μόνο αφού τη φάμε, καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι μια κοινή ροδακινόπιτα.
Το ευφάνταστο χιούμορ του, η αστείρευτη λογοθήκη του, η ασταμάτητη “τρελή σοφία” του ξεχύνονται μέσ’ απ’ την αφήγησή του και μας κατακλύζουν, μας εντυπωσιάζουν, μας διασκεδάζουν και μας κάνουν να πιστέψουμε, εν τέλει, πως ε, ναι! Πίσω από τα μυθιστορήματα που λατρέψαμε δεν θα μπορούσε να βρίσκεται παρά μόνος κάποιος με μια τέτοια ζωή, τη ζωή του Τομ Ρόμπινς.
Ιδού, λοιπόν, ο συγγραφέας. Αν τον πιστέψουμε η ζωή θα μας φανεί ένα ατέλειωτο αστείο”.
12/2014, Αίολος, 448 σελίδες.
